AC MOTORLARDA MEKANİK ARIZALAR
AC akımın DC akıma olan üstünlüğü kanıtlandıktan sonra motor sektörü ortaya çıktı. Motor gelişimi bu iki akım çeşidi sayesinde sürdürüldü. Motorlar bu iki akıma göre tasarlandılar.
AC motorlar fabrikalarda şimdiki halleriyle vazgeçilmez durumdalar. Avantajlarını saymaya kalkmadan bir iki temel özelliğini söylemekle yetineceğim.
Bilindği gibi AC akım büyük voltajlara kadar basitçe yükseltilebilir. Bu nedenle yüksek güçlü makinelerde tercih her zaman AC akım olmuştur.İkinci neden ise yine bu özellikten kaynaklanır.Bilindiği üzere AC akım taşınabilirlik açısından her zaman üstündür.İşte bu iki temel üstünlük sayesinde AC motorlar geliştirilmiştir.
Kısaca neden AC motor dediken sonra arıza olayına giriş yapabiliriz. Evet asenkron motor arızası tek boyutta kalmıyor ve yapıya göre çeşitlilik arzediyor. Ancak burada sadece mekanik arızalardan bahsedeceğiz. İlk olarak AC motor parçaların dan başlayalım. Bilindiği üzere motor üç ana kısımdan oluşur rotor, stator ve motor iskeleti. Bu parçaları biraz açarsak karşımıza motor ön gövde kapağı ve gövde arka kapağı, sonra motor mili , sargılar, kafes, rulmanlar ve klemens bağlantıları çıkar.
Motorunuzun sesini değiştiğini hissediyorsunuz acaba neden? Tam devirde çalışmayan,gereğinden fazla akım çeken motorunuza ne olmuş olabilir sizce?
YATAK BOZULMASI
İşte bu tip durumlar genellikle mekanik arıza veren motorlarda görülür.Bu arızalar başlı başına birer sorundur neden mi? Çünkü bu arızaları gidermek için çoğu zaman parça değişimi yapılmalıdır. Motor bakımı yapılırken özellikle rulman aşınmaları kontrol edilmezse rulman aşınmasından kaynaklı, motor aşırı akım çekebilir. Buda bütçemize etki edecektir. Rulman aşınmasını mil aşınması takip eder, en sonunda da rulmanın sabit kalmasını sağlayan parçalar yerinden oynamaya başlar ve motor çalışmaz hale gelebilir buna yatak bozulması denir. Bu arada bilyalar da dağılmış olur.Zamanında değişmeyen rulmanlar bahsedildiği gibi ek arızalara yani ek bütçelere yol açar.
KAPAK ARIZASI
Bu tip arızaya benzer diğer bir arıza ise, tamamen bizden kaynaklı kapak arızasıdır. Bu arıza da kapak vidaları yeterince iyi sıkılmamıştır. Motor hareketinden bir müddet sonra rotor sağa sola çarpmaya başlar. Sigorta atmaması halinde zarar büyüyebilir. Böyle oluşacak bir zarar yerine, kapaklar kontrelden sonra kontrol edilmeli,arızaya davetiye çıkarılmamalıdır. Bu tip arıza görüldüğü an derhal enerji kesilmelidir.Aksi takdirde yangın çıkması olası bir durumdur. Bu arızalar da yangının temel sebebi elektrik değildir.Zira yangın sebebi aşırı sürtünmeden kaynaklı ısıdır.
SOĞUTMA SİSTEMİ ARIZASI
Evet soğutma sistemleri günümüz asenkron motorları için çok önemlidir. Soğutmayı sadece pervaneden ibaret görmemek gerekli, çünkü soğutmaya en büyük katkı sağlayan olmassa olmaz ana gövde üzerindeki soğutma petekleridir. Buna da kısaca değinecek olursak, bilindiği gibi ısı uç noktalara toplanma eğilimdedir. İşte bu prensipten faydalanılarak soğutma peteklerinin uçlarının hafiften sivri olması öngörülmüştür. Asenkron motorun ömrüne de büyük ölçüde katkı sağlar soğutma petekleri. Çünkü bilindiği üzere aşırı ısı bakır kaplama malzemesinin düşmanıdır. Peteklerin tamam oluşu soğutma açısından önemlidir ancak esas önem arzeden husus peteklere biriken ısıyı atmakla görevli fanımızdır. Fan pervanelerinin tam olmaması soğutmaya engel değildir ancak randımanlı bir soğutma istiyorsak ve fandan kaynaklı vibrasyon diyebileceğimiz gürültü oluşmasını istiyorsak pervane kanat kontrolllerini yapmakta fayda var. Fan la ilgili diğer bir hususta fan koruyucusunun fan için önemidir. Fan kapağı,pervaneye havayı en iyi şekilde toplaması için yardımcı olur. Ayrıca gövdeye doğru,tam kıvrım uçları havanın petekler içerisinden geçmesi için tasarlanmıştır.
Yani uzun lafın kısası fan kapağının gereksizmişçesine çıkarılıp atılması yanlıştır.
YAĞ KİR VB. OLUŞAN ARIZALAR
Motorlarda dikkat edeceğimiz hususlardan bir taneside,motorun yataklarının pis yağ ,kir vb. zarar verici maddelerden arındırılması dır.Aksi taktirde rulmana dolan pis yağ ve kirler yatak bozulmasına, bilya dağıtılmasına sebep olabilirler.
Evet bu arızalara davetiye çıkarmamak için hasta olmadan aşını ol misali,aylık veya haftalık periyodik kontrollerin yapılması gerekir.
