- Katılım
- 9 Şub 2007
- Mesajlar
- 765
- Puanları
- 206
AC ve DC Makineler
AÇIKLAMALAR...iv
GİRİŞ ...1
ÖĞRENME FAALİYETİ-1 .................................................................................................3
1. DC GENERATÖRLER VE MOTORLAR .......................................................................3
1.1. Doğru Akım Üretim Esasları 3
1.2. İndüklenmiş Gerilimin Güç Etkileri 6
1.3. DC Generatörlerin Çalışma Esasları 7
1.4. Generatörlerde Komütasyon Kutbu ve Dengeleme Sargısının Kullanımı 8
1.5. DC Generatörlerin Yapısı ve Çeşitleri 10
1.6. DC Generatörlerin Çalışması 11
1.6.1. Dışarıdan Uyartımlı Şönt Generatör .................................................................13
1.6.2. Kendinden Uyartımlı Şönt Generatör................................................................13
1.6.3. Kompunt Generatör..........................................................................................15
1.6.4. Seri Generatör ..................................................................................................16
1.6.5. DC Generatörlerde Gerilim ve Polarite Miktarının Denetimi ............................16
1.6.6. DC Generatörlerde Arıza Giderme ...................................................................16
1.7. DC Motor ve Parçaları 18
1.7.1. Endüvi ...18
1.7.2. Gövde ...18
1.7.3. Fırçalar ve Donanımları....................................................................................19
1.7.4. Motor Yan Kapakları .......................................................................................19
1.8. DC Motorun Çalışma Esasları 20
1.9. DC Motor Çeşitleri 21
1.9.1. Doğal Mıknatıslı (Permanent-Magnet) Motorların Çalışması ............................21
1.9.2. Seri, Paralel ve Bileşik Sargılı DC Motorların Çalışması ..................................21
1.9.3. Fırçasız DC Motorlar .......................................................................................22
1.10. DC Motorların Mekanik Özellikleri 23
1.11. DC Motorların İstenme (Seçilme) Oranı ve Verimleri 23
1.12. DC Motorun Yönünü Değiştirme Basamakları 23
1.13. DC Motorun Hız Denetimi 24
1.14. DC Motor Kayıp Çeşitleri 25
1.14.1. Bakır Kayıpları...............................................................................................25
1.14.2. Demir Kayıpları .............................................................................................25
1.14.3. Rüzgar ve Sürtünme Kayıpları........................................................................25
UYGULAMA FAALİYETİ 26
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME 28
PERFORMANS DEĞERLENDİRME 29
ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ...............................................................................................31
2. ENDÜSTRİYEL DC MOTORLAR ...............................................................................31
2.1. Endüstriyel Uygulamalarda Kullanılan DC Motorların Çalışma Özellikleri ve
Üstünlükleri 31
2.2. DC Motorlarda Arıza Tespiti 32
2.3. DC Motor Denetleyicilerinin Çalışması 35
UYGULAMA FAALİYETİ 37
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 38
ÖĞRENME FAALİYETİ-3 ...............................................................................................39
3. AC MOTORLAR...39
3.1. Üç Faz Gerilimin Karakteristikleri 39
3.2. Üç Faz Motor Parçaları 40
3.2.1. Stator ...40
3.2.2. Rotor...40
3.2.3. Motor Yan Kapakları .......................................................................................43
3.3. AC Endüksiyon Motorunun Çalışması 43
3.3.1. Rotorda İndüklenen Akım................................................................................43
3.4. Motor Bağlantıları 43
3.4.1. Tork Hızı ve Beygir (Hp) Gücü İçin .................................................................43
3.4.2. Dönüş Yönünü Değiştirmek İçin ......................................................................45
3.4.3. Gerilim Değişimi İçin.......................................................................................45
3.4.4. Hız Değişimi İçin.............................................................................................45
3.5. Motor Bilgi Levhaları 46
3.6. Üç Fazlı Senkron Motorlar 48
3.7. AC Tek Fazlı Motorlar 48
3.8. Tek Fazlı Motor Parçaları 49
3.8.1. Stator ...49
3.8.2. Klemens (Terminal) Bağlantısı.........................................................................49
3.8.3. Rotor ve Yan Kapaklar.....................................................................................49
3.8.4. Merkezkaç Anahtarı .........................................................................................49
3.8.5. Aşırı Akım Rölesi ............................................................................................49
3.9. Tek Fazlı Motorların Hızını ve Gerilimini Değiştirme 50
3.10. Tek Fazlı Motorun Başlangıç Torkunu Artırma 50
3.11. Küçük (Kesirli) Güçlü Motorlar 50
3.11.1. Küçük (Kesirli) Güçlü Motorların Çalışma Karakteristikleri ...........................51
3.12. Yardımcı Sargılı Bir Fazlı Motorlar 51
3.12.1. Zıt EMK (Elektromotor Kuvvet) ....................................................................52
3.12.2. Kullanım Alanları (Uygulamalar) ...................................................................52
3.13. Yardımcı Sargılı Kalkış Kondansatörlü Bir Fazlı Motorlar 52
3.13.1. Elektrik Diyagramı.........................................................................................52
3.13.2. Çift Hız veya Çift Gerilim Kullanımı İçin Motor Bağlantısı............................53
3.13.3. Devir Yönü Değiştirme ..................................................................................53
3.13.4. Kullanım Alanları (Uygulamalar) ...................................................................53
3.13.5. Akım Rölesinin Çalışması ..............................................................................53
3.14. Yardımcı Sargılı Kalkış ve Daimi Kondansatörlü Bir Fazlı Motorlar 54
3.14.1. Potansiyel Rölesinin Kullanımı ......................................................................54
3.15. Yardımcı Sargılı Daimi Kondansatörlü Bir Fazlı Motorlar 54
3.15.1. Hız Değiştirme...............................................................................................55
3.15.2. Gerilim Değiştirme.........................................................................................55
3.15.3. Devir Yönü Değiştirme ..................................................................................55
3.16. Gölge (Ek) Kutuplu Motorlar 55
3.17. Repülsiyon Motorlar 56
3.18. Üç Fazlı ve Bir Fazlı Motorlarda Arıza Giderme 58
3.18.1. Enerji Uygulandığında Motorun Dönmemesi..................................................58
3.18.2. Enerji Uygulandığında Rotorun Dönmemesi (İnilti)........................................58
UYGULAMA FAALİYETİ 59
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME 62
ÖĞRENME FALİYETİ-4..................................................................................................64
4. AC GENERATÖRLER..................................................................................................64
4.1. AC Generatörlerin Çalışması 64
4.2. Statordaki AC Gerilim 68
4.3. Üç Faz Gerilim Üretme 68
4.4. Generatörlerin Bakımı ve Arıza Giderme 71
UYGULAMA FAALİYETİ 74
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 77
MODÜL DEĞERLENDİRME...........................................................................................78
CEVAP ANAHTARLARI .................................................................................................80
KAYNAKLAR...81
İNDİR
kaynak: www.megep.meb.gov.tr
AÇIKLAMALAR...iv
GİRİŞ ...1
ÖĞRENME FAALİYETİ-1 .................................................................................................3
1. DC GENERATÖRLER VE MOTORLAR .......................................................................3
1.1. Doğru Akım Üretim Esasları 3
1.2. İndüklenmiş Gerilimin Güç Etkileri 6
1.3. DC Generatörlerin Çalışma Esasları 7
1.4. Generatörlerde Komütasyon Kutbu ve Dengeleme Sargısının Kullanımı 8
1.5. DC Generatörlerin Yapısı ve Çeşitleri 10
1.6. DC Generatörlerin Çalışması 11
1.6.1. Dışarıdan Uyartımlı Şönt Generatör .................................................................13
1.6.2. Kendinden Uyartımlı Şönt Generatör................................................................13
1.6.3. Kompunt Generatör..........................................................................................15
1.6.4. Seri Generatör ..................................................................................................16
1.6.5. DC Generatörlerde Gerilim ve Polarite Miktarının Denetimi ............................16
1.6.6. DC Generatörlerde Arıza Giderme ...................................................................16
1.7. DC Motor ve Parçaları 18
1.7.1. Endüvi ...18
1.7.2. Gövde ...18
1.7.3. Fırçalar ve Donanımları....................................................................................19
1.7.4. Motor Yan Kapakları .......................................................................................19
1.8. DC Motorun Çalışma Esasları 20
1.9. DC Motor Çeşitleri 21
1.9.1. Doğal Mıknatıslı (Permanent-Magnet) Motorların Çalışması ............................21
1.9.2. Seri, Paralel ve Bileşik Sargılı DC Motorların Çalışması ..................................21
1.9.3. Fırçasız DC Motorlar .......................................................................................22
1.10. DC Motorların Mekanik Özellikleri 23
1.11. DC Motorların İstenme (Seçilme) Oranı ve Verimleri 23
1.12. DC Motorun Yönünü Değiştirme Basamakları 23
1.13. DC Motorun Hız Denetimi 24
1.14. DC Motor Kayıp Çeşitleri 25
1.14.1. Bakır Kayıpları...............................................................................................25
1.14.2. Demir Kayıpları .............................................................................................25
1.14.3. Rüzgar ve Sürtünme Kayıpları........................................................................25
UYGULAMA FAALİYETİ 26
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME 28
PERFORMANS DEĞERLENDİRME 29
ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ...............................................................................................31
2. ENDÜSTRİYEL DC MOTORLAR ...............................................................................31
2.1. Endüstriyel Uygulamalarda Kullanılan DC Motorların Çalışma Özellikleri ve
Üstünlükleri 31
2.2. DC Motorlarda Arıza Tespiti 32
2.3. DC Motor Denetleyicilerinin Çalışması 35
UYGULAMA FAALİYETİ 37
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 38
ÖĞRENME FAALİYETİ-3 ...............................................................................................39
3. AC MOTORLAR...39
3.1. Üç Faz Gerilimin Karakteristikleri 39
3.2. Üç Faz Motor Parçaları 40
3.2.1. Stator ...40
3.2.2. Rotor...40
3.2.3. Motor Yan Kapakları .......................................................................................43
3.3. AC Endüksiyon Motorunun Çalışması 43
3.3.1. Rotorda İndüklenen Akım................................................................................43
3.4. Motor Bağlantıları 43
3.4.1. Tork Hızı ve Beygir (Hp) Gücü İçin .................................................................43
3.4.2. Dönüş Yönünü Değiştirmek İçin ......................................................................45
3.4.3. Gerilim Değişimi İçin.......................................................................................45
3.4.4. Hız Değişimi İçin.............................................................................................45
3.5. Motor Bilgi Levhaları 46
3.6. Üç Fazlı Senkron Motorlar 48
3.7. AC Tek Fazlı Motorlar 48
3.8. Tek Fazlı Motor Parçaları 49
3.8.1. Stator ...49
3.8.2. Klemens (Terminal) Bağlantısı.........................................................................49
3.8.3. Rotor ve Yan Kapaklar.....................................................................................49
3.8.4. Merkezkaç Anahtarı .........................................................................................49
3.8.5. Aşırı Akım Rölesi ............................................................................................49
3.9. Tek Fazlı Motorların Hızını ve Gerilimini Değiştirme 50
3.10. Tek Fazlı Motorun Başlangıç Torkunu Artırma 50
3.11. Küçük (Kesirli) Güçlü Motorlar 50
3.11.1. Küçük (Kesirli) Güçlü Motorların Çalışma Karakteristikleri ...........................51
3.12. Yardımcı Sargılı Bir Fazlı Motorlar 51
3.12.1. Zıt EMK (Elektromotor Kuvvet) ....................................................................52
3.12.2. Kullanım Alanları (Uygulamalar) ...................................................................52
3.13. Yardımcı Sargılı Kalkış Kondansatörlü Bir Fazlı Motorlar 52
3.13.1. Elektrik Diyagramı.........................................................................................52
3.13.2. Çift Hız veya Çift Gerilim Kullanımı İçin Motor Bağlantısı............................53
3.13.3. Devir Yönü Değiştirme ..................................................................................53
3.13.4. Kullanım Alanları (Uygulamalar) ...................................................................53
3.13.5. Akım Rölesinin Çalışması ..............................................................................53
3.14. Yardımcı Sargılı Kalkış ve Daimi Kondansatörlü Bir Fazlı Motorlar 54
3.14.1. Potansiyel Rölesinin Kullanımı ......................................................................54
3.15. Yardımcı Sargılı Daimi Kondansatörlü Bir Fazlı Motorlar 54
3.15.1. Hız Değiştirme...............................................................................................55
3.15.2. Gerilim Değiştirme.........................................................................................55
3.15.3. Devir Yönü Değiştirme ..................................................................................55
3.16. Gölge (Ek) Kutuplu Motorlar 55
3.17. Repülsiyon Motorlar 56
3.18. Üç Fazlı ve Bir Fazlı Motorlarda Arıza Giderme 58
3.18.1. Enerji Uygulandığında Motorun Dönmemesi..................................................58
3.18.2. Enerji Uygulandığında Rotorun Dönmemesi (İnilti)........................................58
UYGULAMA FAALİYETİ 59
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME 62
ÖĞRENME FALİYETİ-4..................................................................................................64
4. AC GENERATÖRLER..................................................................................................64
4.1. AC Generatörlerin Çalışması 64
4.2. Statordaki AC Gerilim 68
4.3. Üç Faz Gerilim Üretme 68
4.4. Generatörlerin Bakımı ve Arıza Giderme 71
UYGULAMA FAALİYETİ 74
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 77
MODÜL DEĞERLENDİRME...........................................................................................78
CEVAP ANAHTARLARI .................................................................................................80
KAYNAKLAR...81
İNDİR
kaynak: www.megep.meb.gov.tr