akım trafoları

1.2.3. Akım Transformatörleri
1.2.3.1. Tanımı ve Görevi
Primerden geçen akımı, dönüştürme oranına bağlı olarak sekonder sargısından ölçme
amaçlı kullanılan transformatörlerdir.
Ampermetre, sayaç ve reaktif güç rölesi gibi güç devresine seri bağlanan sargıları
bulunan ölçü aletlerinin içinden çok yüksek akımlar geçirilemez. Devreden çekilen akım
ölçü aletinin ölçme sınırını geçiyorsa, alet akım transformatörü ile birlikte bağlanmalıdır.
Akım transformatörünün, beslediği ölçü aletinin dönüştürme oranına uyumlu olması
gereklidir.
Primer uçları K-L sekonder uçları ise k-l harfleriyle gösterilir. Çok sipirli olan
sekonder bobininin (k) ucu topraklanarak muhtemel tehlikelere karşı korunmuş olur. İşletme
esnasında akım transformatörlerinin sekonder uçlarını boşta bırakmak son derece
tehlikelidir.
Akım transformatörlerinden 200 ampere kadar olanı baralı olarak üretilir 200
amperden daha yüksek akımlı olanları ise, içinden bara geçecek şekilde yapılır.
Resim 1.4: Akım transformatörü ve panodaki bağlama şekli
1.2.3.2. Dönüştürme Oranları

Akım transformatörlerinin sekonderleri 5 Amper olmak üzere primerleri; 30-40-60-
75-80-100-120-150-200-250-300-400-500-600-750-800-1000-1500-2000-3000 Amperdir.

Örnek: 30/5 akım transformatörü

5.2.3. Akım Transformatörleri
5.2.3.1. Görevi
Dağıtım panosundan çekilen tesis akımı içinden geçecek şekilde montaj edilmişlerdir.
Siteme bağlanan akım transformatörünün sekonder uçları kompanzasyon panosundaki
reaktif güç rölesi akım girişlerine bağlanır. Sistemin akımını ölçmek için bağlanmış akım
transformatörlerinin her hangi birinin sekonderinden reaktif güç rölesi için paralel
alınmamalıdır. Kompanzasyon panosundaki reaktif güç rölesi için dağıtım panosunda ayrı
bir akım transformatörü bulundurulur. (Resim 5.3 e bakınız)
Resim 5.3: Reaktif röleye ait bir akım transformatörü
5.2.3.2. Hata Sınıfı
0,2 sınıfı 0,5 sınıfı 1 sınıfı ve 3 sınıfı olarak ayrılırlar. 0,2 sınıfı en hassas olanlarıdır.
Laboratuvar ölçümlerinde 0,2 sınıfı akım transformatörleri kullanılır. Teknik uygulamada
ölçme için 1 sınıfı akım transformatörleri, koruma için 3 sınıfı akım transformatörleri
kullanılır.
5.2.3.3. Dönüştürme oranı
Akım transformatörlerinin sekonderleri 5 amper olmak üzere primerleri; 30-40-60-
75-80-100-120-150-200-250-300-400-500-600-750-800-1000-1500-2000-3000 amperdir.
5.2.4. Şalterler
5.2.4.1. Tanımı ve Görevi
Kompanzasyon panolarında şalterler, devre kesici olarak kullanılır. Kompanzasyon
sisteminde kullanılan şalterler kumanda ettikleri kondansatör gurubu toplam akımının 1,3
katı değerinde seçilirler. Kompakt veya yük kesici şalterler kullanılır.
5.2.3.2. Hata Sınıfı
0,2 sınıfı 0,5 sınıfı 1 sınıfı ve 3 sınıfı olarak ayrılırlar. 0,2 sınıfı en hassas olanlarıdır.
Laboratuvar ölçümlerinde 0,2 sınıfı akım transformatörleri kullanılır. Teknik uygulamada
ölçme için 1 sınıfı akım transformatörleri, koruma için 3 sınıfı akım transformatörleri
kullanılır.
5.2.3.3. Dönüştürme oranı
Akım transformatörlerinin sekonderleri 5 amper olmak üzere primerleri; 30-40-60-
75-80-100-120-150-200-250-300-400-500-600-750-800-1000-1500-2000-3000 amperdir.[