Bir freze yapayım diyorum ama ...

İstediğim ölçülerdeki makineler 3-4 bin liradan başlıyor. O kadar parayı şu an bayılamayacağım için acele etmeden yavaş yavaş kendim yapayım diyorum. Mümkün olduğunca çelik kullanmak istiyorum. En azından kritik kısımlarında.

CNC olmayacak. Hareket kabiliyeti yaklaşık olarak X ekseninde 300mm, Y ekseninde 150mm ve Z ekseninde 300mm olacak. Sorularım:

1- X Y tablası kafamı kurcalıyor. Acaba arabalı raydan kendim mi yapsam yoksa hazır bir şey mi alıp kullansam? Araba kullanınca raylar açıkta kalacağı için yoğun talaşa maruz kalacak. Diğer taraftan standart frezelerdeki tablalar gibi birbirine geçmeli ve vidalı sıkmalı bir şey yapamam. Çok düzgün başka bir frezede geçme kanallarını açmak lazım. Zor yani. Ne tavsiye edersiniz?

2- Vidalı mil konusu. Hatvesi kaç olmalı? Şu an kullandığım frezede hatve X/Y 1.5mm ve Z 1mm. Yani X ve Y'yi bir tur çevirdiğimde tabla 1.5mm hareket ediyor. Z de 1mm hareket ediyor. Yapacağım makine için kaç hatve önerirsiniz?

3- Z eksenini hızlı indirip kaldıran kollu mekanizma (matkap maksatlı kullanım için) için aklıma bir şey gelmiyor. Ne tavsiye edersiniz?

4- ER20 kullanmayı düşünüyorum. İç kısmın konik olmasına gerek yok.

Uzmanı olmayarak ekleyelim;
Frezelerdeki vuruntulu çalışma sonucu tablanın yataklarında oluşan periyodik kuvvetler(darbe etkisi ile) aşınma, bozulma, vb sonuç ile yatak genişlemesine sebep verebilir özellikte. Bu durum yatak vidası sıkılarak çözülmesi ön planda değil çünkü çalışılan kısmında (kısmi bir yerinde) yatak bozulması olacaktır.
Araba ve millerdeki bilya taneleri de bu darbe etkisinin yatakta önemli bir basınç değerine ulaştırıp ömrünü kısaltacaktır. Frezelerde tornalarda kullanılan v-düz vb yataklar yüzey teması yaptığından bu zarardan muaf ve hassasiyet yönünden ön plandalar.
Çakının takılı olduğu motor vb de bilyalı/rulmanlı yataklı olduğundan darbeli çalışmadan hassasiyeti azaltmıyor mu diye akla gelebilir ama o kısım yüke bindiğinde boşluk diğer tarafta ve uygun kısma (bilya pozisyonu ile) dayanmış olur ki, önce çakı malzemeye değdirilir ölçü verilirken malum.
Sorulan için idare eder ve ya uygun birçok uygulama olabilir ama esası tasarımdır. Stratejik kısmı olan tabla yatakları, hareket aksamı malzeme özelliği(sertlik, tokluk,ısıl genleşme,sertleştirilebilme,..), ağırlık vb birçok yönden değerlendirilir.
Önemli bir özellik de titreşimi emme kabiliyetidir. Döküm bu yönüyle ve rijitliği ile tezgahlarda yerini alır. Uygun bir şekil dökümde yaptırılabilir. Döküm ve ya çelikten rijit olan bir şasi yapılırsa- döktürme işi büyük bir iş değildir- gönyeleme için frezelemenin ardından taşlama yaptırılarak tabla yatakları işlenebilir. Basit mantıkla da tabla için lama(taşlanmış) eklenebilir ve karşılığı için uygun geometri tabaya bağlanıp iş bitirilebilir.
İnşaat sektörünün h-u-ı büyük malzemeleri incelenebilir bu işi yapan yerlerden artık parça istenebilir. Mesela büyük kare (kutu) profilden uygun boyda alınabilse dört köşe yataklama ve iç gizli döndürme ekipmanı ile profil içi bağlantı ile yukarı-aşşağı hareket sağlanabilir.
Bilyalı millerin bilyalı arabaları, sarı(pirinç) silindir ile değişilip mili tam kavrayan araba kullaılabilir.
Yukarı aşşağı serbest hareket için otomobil silindirlerine çakılan döküm gömlekler akla geliyor ki tam oturan piston kullanılırsa -sekmanlı da olabilir- hareketin alt-üst sınırlanması ile piston arkasından basınçlı hava verilerek delme hareketi sağlanabilir, delme değil ölçülü hareket için piston sabitlenip gömlek oynatılabilir ve ya bağlı olduğu kıısım oynatılabilir.
Bahsettiğimiz kare profil dışından yatakar ve iç tarafa kare yanağında açılan kanal ile bağlanmış içten gizli yol veren sistemde, hareket eden kısım için yatakların olduğu kare profil ölçüsünden büyük başka bir kare profil geçirilebilir.
Bahsedilen yüzey temaslı yatak sağlanamazsa; bilyalı arabalardan fazla kullanmak akla geliyor ama aynı mil üzerindeki yan yana arabalar freze çakısının darbesini tek tek hissettiğinden ön planda çözüm değil. Yan yana aynı eksende daha fazla mil ve araba kullanılırsa darbeyi daha fazla bilya çekmiş olur. Çoklu milli raylar bulunmakta.
Hareket hassasiyeti için hatvenin küçültülmesi akla gelir ki aynı zamanda yüzey temaslı yatağın fazla sıkılması gereği oluşan hareket zorluğunu aşmaya yardım eder. Bu zorluğu yenmek için elektrikli ve ya havalı destek de düşünülebilir.
Kesme motoru da kafası flanşlı seçilip yukarı aşşağı kısma direk monte edilip gerekirse inverter devir ayarlı ve ya çift devirli motor olark kullanılabilir.
Bu küçük hareketler için freze-torna kombinasyonlarında olduğu gibi tornaya freze kısmı eklemek akla geliyor.
Diğer taraftan sanayi frezesi alıp (3-4 numara kalıpçı) randumanlı iş yapmak daha uygun olur ki fiyatları 5-10 bin arası olsa gerek.. Hurdaları da alınıp uyarlanabilir.
Başarılar...

Suat_Korkmaz' Alıntı:

İstediğim ölçülerdeki makineler 3-4 bin liradan başlıyor. O kadar parayı şu an bayılamayacağım için acele etmeden yavaş yavaş kendim yapayım diyorum. Mümkün olduğunca çelik kullanmak istiyorum. En azından kritik kısımlarında.

CNC olmayacak. Hareket kabiliyeti yaklaşık olarak X ekseninde 300mm, Y ekseninde 150mm ve Z ekseninde 300mm olacak. Sorularım:

1- X Y tablası kafamı kurcalıyor. Acaba arabalı raydan kendim mi yapsam yoksa hazır bir şey mi alıp kullansam? Araba kullanınca raylar açıkta kalacağı için yoğun talaşa maruz kalacak. Diğer taraftan standart frezelerdeki tablalar gibi birbirine geçmeli ve vidalı sıkmalı bir şey yapamam. Çok düzgün başka bir frezede geçme kanallarını açmak lazım. Zor yani. Ne tavsiye edersiniz?

2- Vidalı mil konusu. Hatvesi kaç olmalı? Şu an kullandığım frezede hatve X/Y 1.5mm ve Z 1mm. Yani X ve Y'yi bir tur çevirdiğimde tabla 1.5mm hareket ediyor. Z de 1mm hareket ediyor. Yapacağım makine için kaç hatve önerirsiniz?

3- Z eksenini hızlı indirip kaldıran kollu mekanizma (matkap maksatlı kullanım için) için aklıma bir şey gelmiyor. Ne tavsiye edersiniz?

4- ER20 kullanmayı düşünüyorum. İç kısmın konik olmasına gerek yok.

Genişletmek için tıkla ...

Suat artık dükkan aramaya başla.Nereye sığdıracaksın bu kadar makineyi

Problem yok abi. Garajı atölye yaptım.

@cncarastirma

Geç cevap verdiğim için kusura bakmayım. Yazdıklarınızı kavramam biraz zamanımı aldı.

Yapmayı düşündüğüm tezgah üstü ufak bir makine olacağından kalıpçı frezesi bana biraz fazla gelir.

Teşekkürler

Rica ederiz. Sadece pratik iş gören kısımların dışında, tasarım stratejilerinin de konuşulmasını önemli görürüz.
Normal freze ağır gibi gelebilir ama tam manasıyla iş çıkarılmasına ve makina imalatına zemin hazırlar. Torna katerliğinin alt tabla, eklenen kısmın da z ekseni olan torna-freze kombinasyonları da hazırdaki küçük tornalara eklenebilir.
Lineer araba vb nin talaştan korunması için önlem alınabilir ki diğer yüzey temaslı yataklarda da uygulanmaktadır.
Temel olarak, yüzey temaslı yatağın taşlama ile üretilmesi, yatak için taşlanmış metal kullanılması, alttan destekli millerin bilyalı araba ile değil sarı burçlu -içi honlanmış da olabilir- araba ile kullanımı (tabi mil alt desteği kuvveti yan değil dik karşılar konabilir) gibi düşünceler var. Aslında noktasal temaslı bilya taneleri, lineer arabalarda çizgisel temaslı silindirik (ve hatta değişken yüzey temaslı fıçı-barrel) yer değişir mi ayrı mesele.
Düşüncelerin paylaşılmasını tavsiye eder,
Başarılar dileriz.

Kızaklar için aklıma bir fikir geliyor ama ... Akşam solidde çizip paylaşayım. Yapılabilir bir şeyse ne âlâ.