Kendi Tristörlü kompanzasyon sistemimizi kuralım

sn. tknsyn' nin yazdıklarına aynen katılıyorum. eğer hoby olarak yapılacak kadar basit olsaydı bu zamana kadar herkes sorunsuz bir şekilde kullanırdı. ayrıca teorik olarak bir konuyu bilmek pratikte sorunsuz çalışmak demek değildir. bu nedenle tristörlü sistemleri kullanarak kompanzasyon uygulaması yapan firmaların bile referanslarını alıp kontrol etmekte fayda olduğunu düşünüyorum. bir atasözüde benden olsun-astarı yüzünden pahalıya malolmasın-

Bu kompanzasyon sisteminde zor olan iş sadece kontaktör yerine tristör sürmek. Gerisi bana göre standart bir uygulama. Burada bazı arkadaşlar tristör sürmekten neden bu kadar korkuyorlar bir türlü anlayamadım. Bence kuralına uydun mu tristörü kumanda etmek kontaktörden daha kolay. Ben buradaki arkadaşlara elimden geldiğince yardım edebileceğime inanıyorum.

Arkadaşlar herkes sadece fikrini söylüyor. Ama benim zaten bu konuyu açmamdaki amaç hazır sistemlerin çok pahallı olmasıydı. Öncedende bilgisayar için aynı şey düşünülüyordu orasını elleme burası elleme zamanla görüldükü herşey kartlardan ibaret 1995 yılında bi baskı devre kart firmasında arkadaşı ziyaret ettim o zamanda adamlar ses kartının joystik çıkışlarını kullanarak plaketleri küçük bi modüle deldiriyorlardı ve kopyala mantığıyla tek seferde 4 kart delinecek şekle getirdiler o dönemlerde de değil p75, 486lar kullanıyordu. bir örnek daha çok sevdiğim saydığım bi abinin 1980 yıllarında bi arkadaşıyla 2 ve 4 bölgeli DC sürücüler tasarlayıp çeşitli DC motor sürücüsü yapmışlar ACC ve DCC primpotla yapılıyor okadar eski yani ben 2004 yılında hala o çalışan sürücülerin bakımını yaptım ve ben ordan ayrılana kadarda o sürücüler sorunsuz çalışıyordu(izzet Sivri oskon) üstelik Elektronik teknisyeni mühendisde değil adamlar o yıllarda o imkanlarla bunları yapmışlar. tosun hocamın dediği gibi biz tristör ve triyak sürmekten neden bu kadar korkalımki. yazımında başında yazdığım gibi olay sadece tristör sürmek değil aynı bilgisayar gibi artık hazır sistemlerinde parçaları ayrı ayrı satılıyor bizim yapmamız gereken sadece parçaları birleştirmek, maliyeti hesaplamak ve sistemin daha verimli çalışması için diğer parçaların özelliklerini belirlemek asıl sorunumuz bu bence. yani ilk adımı atamadık ve tristör sürmeye takıldık kaldık.

Tüm yazılanları dikkatlice takip ettim. Özet;
SCR kontrollu kondansatör devreye alma çıkarma basit bir tristör sürme ile olmamaktadır.
Bu konu üzerine tam 2 yıldır çalışıyorum. Tüm yaptığım AR-GE lerde patlattığım tristörün sayısını unuttum. Sonunda başardığımı söyleyebilirim. Yaptığım devre yaklaşık 6 Aydır demir çelik fabrikalarından birinde test çalışmasında ve bu güne kadar sorun çıkmadı.

Çoğu arkadaşın yazdığı gibi tristörü şebekenin 0 noktasında tetiklemek yetmiyor. Aynı zamanda kondansatörü devreye alırken kondansatör üzerinde sönümlenmemiş şarj geriliminide kontrol etmeniz gerekmektedir. Çünkü Kondansatör gruplarındaki deşarj dirençlerinin boşaltma süreleri 10 saniye civarındadır. Boşaltma işlemi bitmeden reaktif roleden tekrar devreye girme bilgisi gelirse ve kondansatörde devreye girerse bir an da çok yüksek gerilim oluşur. Bu gerilime dayanabilecek en yüksek tristör semicron un 1800 volt olanıdır ki bu bile patlamaktadır.
Ayrıca tristörün geyt ine vereceğiniz tetikleme sinyalinin şekli söylenenler gibi kare olmaması gerekmektedir. Ayrıca belli bir frekansta salınım yapan şekilde verilmesi gerekmektedir.

Prensib olarak kondansatör uçlarındaki gerilimi, şebeke 0 noktasını, reaktif roleden gelen devreye alma bilgisini ve tristör tetikleme şeklini çok iyi planlamanız gerekmektedir.
Yaptığım çalışmayı burada yayınlayamadığım için üzgünüm. Çünkü bu işten kazanç sağlanmaktadır. Teşekkür ederim anlayışlarınız için

sayın erdincotenbulbul bu iş için 2 sene ciddi bir zaman ama bu tür bir ar-ge için normal bir zaman, yazınızı okudum, sisteminizin kontrolü halen şebekenin 0 noktasında tristörü açıyorsanız bir iki zaman dahaa arge yapmanız gerekmekte cihazınız için!

Sn.erdincotenbulbul;

Başarı öykünüzü ilgiyle okudum ve tebrik ediyorum.

Demir çelik fabrikalarındaki yükler genelde dengeli sayılabilecek yüklerdir. ve çoğunluğuda direkt olarak 380 V ile beslenmezler. Yaptığınız proje ile sizi zarara sokmamak kaydıyla biraz daha detay verebilirseniz memnun oluruz. En azından bu tesiste ark ocağı bulunuyormu yoksa ergitme işlemi için ne kullanıyorlar.

Bu tip bilgileri bizlerden esirgemez seniz seviniriz.

NOT:Genelde tristörler direk kare dalga ile değil darbe ile sürülürler. Eğer ilk darbedeb sonra tristör kazara devre dışı kalıyorsa tek darbe ile sürm yerine darbe treni denen yöntem ile sürülür, ve bunda da ilk tetikleme sinyali diğerlerine göre çok daha güçlüdür.

sayın erdincotenbulbul
Kondansatör kare dalgayla sürülmüyor tabiki sadece sinüsal dalganın 0 noktasında devrereye girebilmesi ve 0 noktasında devreden çıkabilmesi için 0 noktaları belirleyen bir kare dalga üretiliyor. ilk devreye girişde o kare dalgaya göre devre girdiğinden 0 noktasını bekliyor devredeyken kendini mühürlüyor. herhangi bir zamanda devreden cıkıyor ancak yine devreden cıkabilmesi için kare dalganın bitmesini bekliyor bu noktada yine 0v. noktası oluyor. dediğiniz gibi tristörlü sistemler 1saniyede bile birkaç kez devreye girip cıkabilir o takdirde tabiki kondansatör üzerindeki drenc o gerilimi boşaltamaz, benim bildiğim 5sn.dan erken boşaltan yok buda sizin dediğiniz gibi yüksek bir voltaj oluşturmasına sebep olur ve tristörü patlatır ancak madem tristör 0v. noktasında devreden cıkıyor ozaman kondansatör üzerinde gerilim kalmaması gerekmez mi? yada sizin devrenizde 0v. noktasında devreden cıkmıyor mu?

baran-ist' Alıntı:

sayın erdincotenbulbul
Kondansatör kare dalgayla sürülmüyor tabiki sadece sinüsal dalganın 0 noktasında devrereye girebilmesi ve 0 noktasında devreden çıkabilmesi için 0 noktaları belirleyen bir kare dalga üretiliyor. ilk devreye girişde o kare dalgaya göre devre girdiğinden 0 noktasını bekliyor devredeyken kendini mühürlüyor. herhangi bir zamanda devreden cıkıyor ancak yine devreden cıkabilmesi için kare dalganın bitmesini bekliyor bu noktada yine 0v. noktası oluyor. dediğiniz gibi tristörlü sistemler 1saniyede bile birkaç kez devreye girip cıkabilir o takdirde tabiki kondansatör üzerindeki drenc o gerilimi boşaltamaz, benim bildiğim 5sn.dan erken boşaltan yok buda sizin dediğiniz gibi yüksek bir voltaj oluşturmasına sebep olur ve tristörü patlatır ancak madem tristör 0v. noktasında devreden cıkıyor ozaman kondansatör üzerinde gerilim kalmaması gerekmez mi? yada sizin devrenizde 0v. noktasında devreden cıkmıyor mu?

Genişletmek için tıkla ...

Sn:baran-ist;

Sanıyorum yanlış anladınız arkadaş tristörü kare dalga ile sürmekle ilgili yorum yapmıştı.

Tristörler bir kez tetiklendilermi üzerlerinden "Holding" tutma akımından daha büyük akım geçtiği sürece devrede kalırlar. Ne zaman üzerinden geçen akım söner ise tristörün turn_off süresi kadar sonrasında da devreden çıkarlar. Buna tristör aleminde "komutasyon" denir ki AC uygulamalardan ziyade DC kontrol devrelerinde (çoğunlukla tristör kontrollü invertörlerde) tristörü kumanda edebilmek için birçok şok ve kondansatör kullanılır.

Tosun hocam yanlış anlamadıysam bahsettiğiniz şey sanırım DC uygumalar için gecerli yani bizim kullanacağımız sistem için böyle bi sorun karşımıza cıkar mı.

baran-ist' Alıntı:

Tosun hocam yanlış anlamadıysam bahsettiğiniz şey sanırım DC uygumalar için gecerli yani bizim kullanacağımız sistem için böyle bi sorun karşımıza cıkar mı.

Genişletmek için tıkla ...

Tüm detaylar baştan hesaplanırsa böyle bir sorunumuz olacağını sanmam. Tristörlü devrelerede iki ana kural var;
1. dV/dT yi mutlaka kullanacaksın.
2. dI/dT bobinini mutlaka tristörün akımına göre hesap edip mutlaka devreye
seri gireceksin.
0 geçişi için de adam akıllı bir devre dizayn edilirse gayet sağlıklı çalışır. gereksiz yere tristör heba etmeden ilk önce iyi hesap yapmak en iyisidir.

Tristörlerin tetikleme sinyalini üretecek trafonun bile kaçak akımlarının çok küçük olması gerekir. Çünkü her şey o küçücük 6 tane trafoda bitiyor.