Oransal kontrol cihazları içinde en gelişmişi olanı PID denetim
parametrelerine sahip olanıdır.
Gerek konvansiyonel cihazlar ve gerekse mikroişlemci donanımlı
PID cihazlarının ayarlanmasında aşağıdaki yöntem kullanılabilir.
Esas amacı ayar değeri (SET POINT) ile ölçü değeri
(MEASUREMENT) arasındaki hatayı sıfıra indirmek ve bu
sayede istenilen değere (CONTROLLED VARIABLE) ulaşmak
olan bu tür kontrol cihazları, P, I, D parametrelerinin uygun bir
şekilde ayarlamaları sayesinde kontrol edilen değişkenin ayar
değerine;
a) Minimum zamanda
b) Minimum üst ve alt tepe değerleri (overshoot ve
undershoot)'ndan geçerek ulaşlmasını sağlarlar.
Burada kısaca P, I ve D olarak adlandırılan parametreler
ingilizce karşılıkları olan (P)roportional, (I)ntegral ve
(D)derivative kelimelerinin baş harfleri olup, sırası ile
Oransal-integral ve Türevsel anlamına gelmektedir.
P diğer adıyla oransal band parametresi kontrol cihazının içinde
yeralan denetim mekanizmasının KAZANÇ miktarı ile ters
orantısı olan değeridir. %PB=1/Kx100 eşitliği ile izah edildiği
üzere oransal bandı %20'ye ayarlanmışl olan bir kontrol
cihazının K (kazancı) 5'tir. Oransal bandın çok aza ayarlandığı
cihazlarda kazanç çok büyük olacağından, bu cihazın kontrol
ettiği prosesler dengesiz olacak hatta, miktarı artı ve eksi yönde
gittikçe artan miktarda osilasyona girecektir.
integral ve Türevsel parametrelerin söz konusu olmadığı ve
sadece P tip kontrol cihazları ile yapılan denetimlerde de
dengeye ulaşmak mümkündür. Ancak sadece P'nin aktif olduğu
bu tür kontrol sistemlerinde az da olsa set değeri ile kontrol
edilen değer (ölçüm değeri) arasında sıfırdan farklı + veya -
değerde ve SIFIRA indirilemeyen bir değer söz konusu olup, bu
değere otomatik kontrol terminolojisinde OFFSET adı
verilmektedir.