Transformatör Sekonderine Gerilim Uygulayıp Primerden Gerilim Almak

Bu mevzuda iş arkadaşımla biraz fikir jimnastiği yaptık . Enerji kesintisinde jeneratorle beslemem gereken 3300 V bir motorum var ; elimdede 550 V çıkışlı bir jenerator var ; bu konuda fikir telakkisi yaparken 3300/550 trafoyu tersten besleyip alınan 3300 V la motoru döndürmek fikri ortaya atıldı. Ben böyle bir uygulamayı ne gördüğümü ne de duyduğumu ( sekonderi besleyip primerden gerilim almak ) ; mantıken bana çokda uygun gelmediğini söyledim . Sonuçta bu uygulamada artık sekonder olarak kullandığımız primerde bir nötr noktası olmadığı için işletme topraklaması diye bir şey yapmak mümkün olmayacak ; bütün izolasyon hatalarında faz-faz arası gerilime göre hata akımları akacak ; buna göre kesicinin ve de kablonun boyutlandırılması yapılacak ; falan fındık ; falan fındık.......
Bu konuda bir deneyimi olan varsa paylaşırsa sevinirim..........

Bu gibi uygulamalar çokça yapılmakta. 2 örnek vereyim.
Örneğin bir projemde jeneratörün ürettiği gerilim 380V gerilim 380/6000V ile tesise veilmekte idi. 380 tarafı üçgen 6000V tarafı ise yıldız idi.

Yine herkesin bildiği çok meşhur bir projede (bana göre hatalı bir seçim sonucu) jeneratörler 380V üretmekte trafolar ise gerilimi 34500V a çıkartarak tesisi beslemekte idi. Burada ise yukardaki örneğin tam tersi 380V tarafı yıldız, 34500V tarafı ise ücgen bağlı idi. Sistemin çalışmasında bir sıkıntı olmadı. Ama faz toprak arızası durumunda tesisdeki cihazların arızayı algılaması sıkıntı olacaktır.

Bu arada izolasyondan dolayı sıkıntı olmaz. Çünkü tesisler faz nötre göre değil faz-faza dayanacak şekilde boyutlandırılır. Buna da bir örnek vereyim. 34.5kV bir tesisde ölçüm yapan bir gerilim trafosu yıldız bağlanır çoğu zaman. Bu durumda gerilim trafosunun canlı ucunda 34.5/1.73=20kV şasesinde ise 0 gerilim bulunur. Normal olarak bu gerilim trafosu 20kV a dayanacak şekilde imla edilmesi yeterlidir. Fakat bir faz toprak arızasında şasenin yıldız noktası kayacak ve sağlam fazlardaki gerilim trafoları 20,1.73=34.5kV gerilime dayanmak zorunda kalacaktır. Bu nedenle gerilim trafolarının uzun bir süre bu gerilime dayanacak şekilde imal edilmelerinin nedeni budur. Diğer tesis elemanları kablolar kesiciler de buna uygun imal edilir.

Zaten benimde kafamı bulandıran nokta burası . Sistem bu haliyle çakma bir IT sistem uygulamasına benziyor ama sanırım yüksek gerilimde IT sistem uygulaması diye bir şey yok ; varsa da ben duymadım ; mesela yıldız noktasında işletme topraklaması olmadan beslediğim yüksek gerilim ünitesinde bir izolasyon hatası olduğunda hata akımı nasıl bir yol izler ; bu nokta gerçekten önemli.........

Akım hatlardaki, kablolardaki ve diğer kapasitif dirençlerden devresini tamamlar. Ancak bu akımlarda koruma rölesinin algılayacağı akım seviyesinde olmaz. Bu nedenle en iyi çözüm gerilim esaslı rezidüel (artık) koruma uygulanmasıdır. Yöntemin mantığı ise şu. Gerilim trafolarının açık üçgen sargılarının vektörel gerilim toplamı sıfırdır. Bir faz şaseye değdiğinde gerilim trafosunun yıldız noktası faz gerilimine kayacak ve 3 faz dengeli olmayacaktır. Bu gerilim dengesizliğinden oluşan gerilimi okuyan rölede tesise komple açtırma verecektir. Arızanın tam olarak nerede olduğu ise ancak araştırılarak bulunabilir.

Gene sallana yuvarlana topraklamanın tanımına geldik bence ; hata akımını büyüterek sistemin güvenli bir biçimde enerjisinin kesilmesini sağlamak her zaman en efdal yöntem gözüküyor ..........

yüksek voltaj ve tesisat işi benim alanım değil.
ama standart elektroik alanında zaten transformator de bir sekonder-primer sınıflandırması yok. bizim enerji verdiğimiz bobini primer,çıkış aldığımız bobini sekonder adlandırmamız var sadece.
iki uça da istediği voltajı verdiğimizde uygun çarpan şeklinde çıkışı alıyoruz. misal 12 volt 220 volt bir trafo buna ac 12 verirsek çıkıştan 220 alıyorsuz. ama 220 girişinden de 220 verdiğmizde 12 alıyoruz. tabi daha yüksek trafolarda durum aynıdıre büyük ihtimal ama bilemem