Atomik yapıya inmek için sadece yarı iletkenleri okuman yeterli
diğer yandan işlemcinin çalışması ise kısaca benzetmelerle şu şekilde
öncelikle 2 temel bileşeni anlamak gerek komut ve data, komut işlemciye ne yapacağını bildiren bilgi, data da üzerinde işlem yapılacak olan bilgi çoğunlukla bir komut data ile birlikte aynı anda kullanılır. çok az komut kümesi data gerektirmeden kullanılır.
işlemci üreticileri ve işlemci mimarilerine göre farklılık gösterse de sadece anlatım için en yaygın işleyiş şeklinden bahsedelim.
öncelikle bir otoban düşün bu otoban veri yolu, bunun genişliğini belirleyen de şerit sayısı yani 4,8,16,...64 gibi
her şerit 1 bit i temsil etsin ve yan yana 8 bit te 1 baytı oluşturur. yan yana 2 bayt ise bir Word tür...anlatımda 8 bitlik işlemciyi anlatmaya çalışacağım için 8 şerit düşün
bu otobanı şöyle hayal et gişeler var ve bu gişelerden çıkılıp bir işlem gördükten sonra gene başka gişeden otobana dönebiliyorsun
sadece bu otobanın dışarı bağlanan 2 gişesi var bunlarda giriş birimleri ve çıkış birimleri
ve gişenin biride çok büyük bir otoparka bağlı bu otopark yan yana konulmuş 8 sıraya sahip ve arka arkaya da (işlemcinin program belleği) bir çok sıra içermekte fakat tüm bölmelere araç konulmamış (0 ve 1 ler e göre) (ROM)
diğer bir birim ise boş bir otopark burasıda (RAM) geçici bellek
ve asıl işlerin yürüdüğü işlemlerin komutlar doğrultusunda yapıldığı birim servis alanı (ALU) (Aritmetik mantık birimi)
işlem akışını sağlayan birim yani hangi sıra aracın nereye gönderileceği hangi birimde işlem yapılacağına karar veren müdüriyet (control birimi)
bunların dışında başka birimlerde mevcut tabi ama en temel ve gerekli olanlar bunlar.
ilk enerji verilince otoban ve diğer birimler komple boşaltılıyor otopark dışında (ROM) (reset)
sonra otoparktan ilk sıra otobana alınıyor ve bu araçlar direk müdüriyete yöneliyor hangi sırada araç olup olmadığına bakılarak yapılacak işleme karar veriliyor (kontrol birimi aracılığı ile komut decode (komutu yorumlama) işlemi) ve ikinci sıra üstünde ne tür işlem yapılacaksa otobanda o gişeler araç geçişi için açılıyor. ve 2. adım olarak ta 2. sıradaki araçlar otobana alınıyor ve bu araçlar kendileri için açılmış gişelere yöneliyor diyelim ki bu komut anlatım basitliği açısından not komutu olsun yani değilleme, tersleme tabi bu komutun yazılışı işlemciye göre değişiktir. bu
durumda (bir çok işlem için servis bölümü yani ALU kullanılır) 2. araç grubu servis alanı gişesinden servis alanına giriyor ve yapılacak işlem tersleme yani araç olan sıradan aracı kaldırıp, araç olmayan sıralara araç koymak (0 -> 1, 1 -> 0) ve 1 komut ve 1 işlem yapılmış oluyor.
sonra kontrol birimi 3. sıradaki araç grubunu talep ediyor yani 2. komutu bu komutta servis çıkışında terslenmiş araçların diğer boş otoparka alınmasını istesin yani ALU biriminden belleğe (RAM)
gene benzer yorumlamadan sonra serviste bulunan araçlar belleğin istenilen (komutta belirtilen) bölümüne yerleştiriliyor.
temel olarak anlatım çok cılız kalsada akış buna benzer bir şekilde ilerleyip gitmekte