Küresel ısınmanın yol açtığı çevre sorunları , petrol rezervlerinin azalması ve petrol fiyatlarının fazla olması, otomativ devlerini hybird ve elektrikli araç üretimine teşvik etmektedir. Hybird araç ilk üretildiğinde çift motor maliyeti ve yeterli performans alınmadığı için pek tutulmamıştır. Günümüz teknolojisiyle düşük performan sorunu ortadan kaldıran otomotiv üreticisi Toyota, Honda gibi firmalar hybird araç üretimi yapmaktadır. Araştırma şirketlerinin tezine göre dünya üzerinde 20 yıl sonra petrol rezervi kalmıyacak ve bu durum otomotiv üreticilerini diğer bir enerji kaynağı olan elektrik ile çalışan araç üretimine teşvik ediyor ve firmaların araştırma ve geliştirme bölümleri çalışmalarını hızla sürdürmektedirler.
Hybrid Araçların Tanımı
Hybird motorlu araçlarla ilgili ilk çalışmalar 20.yy’ın başlarında başlamıştır. Ferdinand Porsche hybird motoru araç olarak kullanan ilk otomotiv mühendisidir.
Ferdinand Porsche’nin ürettiği ilk hybrid araba
Hybirdin kelime anlamı ”melez” anlamına gelmektedir. Hybird araçlarda benzinli ve elektrikli 2 motor vardır.Melez anlamıda burdan gelmektedir.Hybird araçlar 2 enerji kaynagını kullanan araçlardır.Hybird araçları normal benzinli motorlardan ayıran yönü: içten yanlamı bir benzin motorunun yanına batarya,elektrik motoru ve jeneratör dahil edilir. Hybird araçların benzinli araçlara göre sürüş verimliliği, tahmini olarak %40 daha fazladır. Bunun sebebi akıllı kontrol sistemiyle araca 5 farklı fazda işleyiş kazandırılarak verimin maksimum düzeye çıkarılması sağlandığı içindir.
Hybrid Motorun Çalışması
Birinci fazda, araç çalıştırıldıktan sonra düşük hızlarda kullanılırken elektrik motoru bataryadaki enerjiyle beslenerek araca hareket için gerekli güç sağlanır. şehir içi kullanımda hız saatte yaklaşık 40 km’ye kadar araç bu fazda hareket eder. ıkinci faz ise normal sürüş dediğimiz fazdır. Bu durumda araç şehir içi hız limini aşar ve hızını artırmadan seyr halindedir ve hali hazırda çalışır halde bulunan elektrik motoruyla birlikte benzin motoru da çalışmaya başlar. Çalışan benzin motoru hybird motora özel bazı mekanik aksamla gücünü ikiye böler ve bir kısmını mekanik olarak çekiş için diğer bir kısmını ise jeneratörü döndürüp elektrik üretilmesi için harcar. Bu durumda elektrik motoru jeneratörden elde edilen elektrikle çalışır ve batarya pasif haldedir. Bu ilk iki fazda elektrik motorunun düşük hızlardaki, benzin motorunun ise yüksek hızlardaki veriminin yüksek oluşu prensibinden yararlanılır. Yani benzin motoru şehir içinde düşük hızlarda ve dur-kalk yaparak seyrederek gücünü verimsiz olarak kullanması engellenmiş olur. Üçüncü fazda ise, Araç şehir içi hızlardan yüksek bir hızda ivmelenerek hareket halindedir. Bu durumda hızını artırma eğilimde olan araç pasif halde olan bataryayı da aktif hale çevirerek elektrik motorunu hem jeneratör hem de bataryayla besler ve çalışır halde olan benzin motoruna ek güç sağlar. Dördüncü faz ise, aracın yavaşlaması ve fren yapması durumudur. Bu durumda benzin motoru akıllı kontrol sistemi tarafından durdurulur ve araca elektriksel olarak çekiş sağlayan elektrik motoru tersine bir jeneratör gibi çalışmaya başlayarak yavaşlama/frenden kaynaklı oraya çıkan kinetik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir ve bataryaya depolar. Yani bu sistemde yavaşlama ve frenle ortaya çıkan enerji ısıyla kaybolmak yerine depolanır. Son fazda ise, araç durmuş halde iken eğer bataryanın şarj edilmesi gerekiyorsa benzin motoru aktif hale geçirilir ve jeneratör aracılığı ile batarya şarj edilir ve bir sonraki sürüş için araç hazır hale getirilir.
Gelişmekte Olan Hybrid Araç Teknolojisi
Toyata Prius modelini 1997 yılında yılında üretmiş ve Japonya’da satışa sunmuştur. 2000 yılından sonra tüm ülkelerde tanıtımını yapmıştır. Toyatanın Prius ve Hondanın ınsight modeliyle başlatıp Civic Hybird ve CR-Z modelleriylede üretimini devam ettirmiştir. Japon otomotiv firmarıyla başlayan hybird araç akımına Ford, Dodge , Renault gibi büyük otomotiv üreticileride dahil olmuştur.
Sonuç Olarak
Hybird otomobiller kullanıcılarına en büyük avantajı metropol şehirlerde sağlamaktadır. Trafiğin yoğun olduğu büyük şehirlerde araçlarda sürekli dur-kalk yapılmak zorunda kalınıyor. Hybird araç teknolojisinde araç durduğu zaman benzinli motor devreden çıkıp elektrikli motor devreye girmektedir.Harekete geçildiğinde ise, devrede olan elektrikli motor benzinli motoru çalıştırıp araç hareket ediyor. Hybird araçlar durduklarında etrafa egzozdan salınan gaz salınımı yapmadığı için çevre kirletilmiyor ve de yakıt tasarrufu sağlanıyor. Büyük şehirlerde yakıt tüketimi ve çevre kirliliği göz önüne alındığında hybird araçlar büyük avantaj sağlamaktadır.
Hybird araçları büyük otomotiv firmalarının öncülüğünde üretimine başlatılıp devam ettirilmesine rağmen benzinli araçlar kadar iyi bir performans vermediği için ve çift motor olmasından dolayı maliyeti bir hâyli yüksektir. Bundan dolayı otomobil kullanıcıları tarafından pek tutulmamıştır. %100 elektrikli araçların çıkmasıyla birlikte popiliritesini iyice kaybetmektedir.