KNX Nedir?

KNX Standardı, küçük bir rezidansın içerisindeki aydınlatma, perde panjur, klima kontrolünden, Dünya’nın en büyük havalimanlarındaki aydınlatma otomasyonu gibi çözümler için tercih edilen bir Dünya standardıdır.

2003 yılının sonunda KNX standardı CENELEC (European Committee of Electrotechnical Standardisation) tarafından EN 50090 serisinin Ev ve Bina Elektronik Sistemleri standardının parçası olarak onaylanmıştır. Ayrıca KNX Standardı CEN (EN 13321-1 media için ve protokol EN 13321-2 KNXnet/IP) tarafından onaylanmıştır.2006 yılının sonunda KNX bir dünya standard olarak onaylanmıştır (ISO/IEC 14543-3-1 to 7). Ayrıca Mayıs 2013 yılında KNX teknolojisi Çin standardı olarak (GB/T 20965) onaylanmıştır. ANSI/ASHRAE 135. olarak Amerika tarafından onaylanmıştır.

KNX ile Yapılabilecek Proje Türleri
KNX altyapısı ile genel olarak küçük bir evden , büyük bir havalimanına kadar, aydınlatma, perde-panjur, iklimlendirme, merkezi izleme ve kontrol, güvenlik, zamana bağlı kontroller, Gün ışığına bağlı kontroller, anahtar ile kontrol gibi ihtiyaç duyulan her türlü manuel yada otonom kontrollere izin vermektedir. Bu bağlamda aşağıdaki projelerde KNX otomasyon sistemi kullanılır;

Ofis / Plaza
Okul / Hastane vs..
AVM’ler
Kamu Binaları
Endüstriyel Tesisler
Rezidanslar
Ev ve Villalar

En yaygın olarak 230 V enerji kablosuna paralel bir Twisted Pair (çift bükümlü) iki telli kontrol kablosu sistemde kullanılmaktadır. KNX için tarif edilen bus kablosu YCYM 2×2×0.8 or JY(St)Y: 2×2×0.8mm ‘dir.

Bu KNX kablosu;

Yükleri (actuator) ve sensorleri (anahtar, sensor, termostat v.s..) birbiri ile haberleştirir.
Bus hattına gücün temin edilmesini sağlar,

Her KNX bus cihazının kendine ait bir işlemcisi bulunmakta (bilgisayar gibi merkezi kontrol ünitesine ihtiyaç duymadan) .Bu yüzden KNX hem ufak uygulamalarda (apartman,residence) hem de büyük uygulamalarda (oteller,yönetim binaları, havalimanları….) uygulanabilmektedir.

Daha önceki paragraflarda açıklandığı gibi cihazlar arasındaki KNX bilgi alışverişi ayrı bir kontrol kablosu ile yapılabilmekle beraber, bunun dışında

KNX bilgisi mevcutta var olan 230 V luk kablo (“Powerline transmission medium”)
Wireless (KNX radyo frekansı) ile ve Ethernet/WIFI(KNX IP) ile de yapılabilir.

Uygun arayüz cihazları (gateway) kullanılarak KNX telgraflarının farklı ortam BMS protokollerine de iletimi mümkündür, bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir;

BacNET
LonWorks
OPC
Modbus

Farklı ortam protokollerini bağlarken uygun ortam sağlayıcı cihazlar kullanılmalıdır. Uygunluğu konusunda bilgilendirme cihazların etiketlerinde belirtilmiştir. ( Bu yazıda özellikle KNX Twisted Pair / İki telli kablo üzerinden haberleşme sistemi üzerinde durulmuştur.)

Dikkat!

Genellikle kablo yapısı yangın izleme sistemleri ile aynı tipte haberleşme kablosu olduğundan dolayı, projelerde yangın kablosu aynı zamanda knx hattı için de kullanıldığı görülmektedir.

Bu durumda Sertifikalı KNX kablosunun izin verdiği azami hat uzunlukları değişiklik gösterebilir. Bununla birlikte aynı renkte kablonun yangın izleme ve KNX sisteminde kullanılması durumunda, kurulum ve işletme zamanında kullanıcının kabloları karıştırmasına neden olmaktadır. Projelerde mutlaka yangın kablosundan farklı bir renkte kablo olarak tanımlanması önemlidir!

KNX Hat Yapısı

KNX altyapısında en küçük “hat” alt yapısı aşağıdaki gibidir. Temel olarak, sistemde knx hattını besleyen bir KNX Güç kaynağı, Aktuator ( Çıkış elemanı) ve Sensor ( Anahtar, hareket sensoru, termostat gibi giriş elemanları) bulunmaktadır. Tüm bu cihazlar aynı knx haberleşme hattı üzerinde bulunur.

Hatta bulunan sensor ve bazı aktuatorlerin çalışmasını sağlamak için KNX Güç kaynağı bulunur.