Bir iletkenin yüzeysel alan şiddeti veya elektriksel alan şiddeti kendisini çevreleyen gazın delinme dayanımını aşması sonucu meydana gelen kısmi boşalmaya verilen addır. Korona oluşması için elektrik alanının havayı iyonlarına ayrıştırarak deşarja sebebiyet vermesi gerekir. Bu olay nitrojen moleküllerinin harekete geçmesi ile UV ışınlarının sürüme yol açması sonucunda gerçekleşir.
Korona genellikle nem oranının yüksek olduğu zamanlarda, özellikle de sisli havalarda gerçekleşir ve elektrik hatlarında faz hattı çevresinde gözlemlenebilir.
Korona oluşumu
Genel kural olarak kabul edilen normal hava koşulu değerleri olan 25 derece ve 76 cm/Hg basınç şartlarında kuru havanın delinme gerilimi 29.8 kV/cm ve üzeri değerlerdedir. Böyle hava şartlarında oluşması çok zor bir ihtimaldir.
Ancak nemli havalarda havanın yalıtkanlık değeri azalır. Nemli ve yağışlı havalarda havanın dayanma gerilimi düşer ve elektrik alanı içerisinde bir elektron hızlanarak enerji kazanır ve havanın iyonize olmasına sebep olur. Korona oluşumunda ilk boşalmalar pozitif alternansta iletkene doğru, negatif alternanslarda iletkenden zayıf alana doğru olmaktadır.
Korona kayıplarına karşı tedbirler
Kaybı engellemek için enerji nakil hatlarındaki iletkenlerin yüzeyleri düzgün ve parlak sırla kaplanır. Kaybı en aza indirgemek için çapı büyük iletkenler seçilir ya da demet iletkenler kullanılmaktadır. Korona sonucu meydana gelen kayıplara etmenler iletkenlerin yarı çapı, fazlar arası uzaklık, frekans ve işletme gerilimidir.
Havanın nemli, sisli, karlı veya yağmurlu olması korona oluşumunu ve kaybını arttıran etkenlerdir. İletkenin damar sayısı ve iletken yüzeyinin pürüzsüz olmaması da kayıpları arttıran unsurlardır.
Korona çeşitleri nelerdir?
Laboratuar şartlarında tespit edilen üç çeşit koro na deşarjı gözlemlenmiştir. Şekillerine göre isimlendirilen bu deşarjlar fırça, parıltı ve bulut deşarjıdır.
Bulut deşarjı bu üç deşarj içinde en fazla görülen deşarj tipidir. Karanlık bir havada bakıldığında enerji iletim hattının işletme gerilimine göre 1- 10 cm arası büyüklüklerde görülebilmektedir.
İletkenin tüm çevresinde görülen fırça deşarjı gerilimin az olduğu durumlarda 2,5 cm, daha yüksek gerilimlerde ise 5cm ye varan değerlerde olmaktadır. Bu deşarj meydana geldiği anda kızartma veya ıslık seslerine benzer sesler duyulmaktadır.
Parıltı deşarjı iletken yüzeyini saran solgun ve zayıf bir ışık olarak gözlemlenir. Yüksek nem oranlarında iletkenin kritik alanlarında da oluşabilmektedir. Bu tip deşarj olayında genellikle ses duyulmamaktadır.
