Seçim günü yaşanan elektrik kesintilerine Emo’dan değerlendirme

Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu, seçim günü yaşanan elektrik kesintileri ve kesintilere ilişkin yapılan açıklamalar konusunda teknik boyutlu değerlendirme yaptı. Dağıtım şirketlerine de yazı gönderen EMO, kesintileri ve nedenlerini sordu. Konuya ilişkin EMO Yönetim Kurulu`nun yaptığı açıklamanın tam metnine yazımızın devamından erişebilirsiniz.

Seçim günü yaşanan elektrik kesintileri, ülkede seçim güvenliğine ilişkin yaşanan kuşkulara tuz biber ekerken, hükümetten gelen ciddiyetten uzak açıklamalar da kafa karışıklığının artmasına neden olmuştur. Öncelikle seçim güvenliğini sağlamanın, hükümetin ve devletin birinci görevi olduğu açıktır. Elektrik kesintileri için açıklanan hiçbir mazeret yaşanan güvenlik sorununun üstünü örtemez. Yaşanan soruna teknik bir gözle bakılsa bile bu kadar yaygın bir alanda yaşanan kesintilerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız`ın söylediği gibi bir trafo merkezine giren kedi ile açıklanması komiktir ve bu ülkenin insanlarıyla dalga geçmek demektir. Öncelikle bu yaklaşımı kınıyoruz.

Yaşanan elektrik kesintilerinin kasıtlı olmadığı düşünülüp; elektrik tüketiminin artması, arıza gibi gerekçeler sunularak açıklanmaya çalışılması da bizatihi bu iktidarın kendi özelleştirme gerekçelerini kendilerinin yalanlamaları anlamına gelmektedir. Kesintilerin neden kaynaklanabileceğine ilişkin teknik olası nedenleri tek tek ele alalım:

1-Havanın soğuması ve tüketimin artması: Öncelikle iklim şartlarının dondurucu bir soğuk olmadığını, havadaki soğumanın meteorolojik tahminlerde de beklenmeyen bir şey olmadığının altını çizelim. Yani tüketim artmışsa bunu karşılayacak üretimin yapılması gerekmektedir. Eğer tüketim artmış ve tüketimi karşılayacak üretim gerçekleştirilemediği söyleniyorsa bu daha da büyük bir açmazdır. Türkiye elektrik arz güvenliğini sağlayamayan bir ülke konumuna düşürülmüş demektir. Eğer Ankara için halkın doğalgaz kotaları nedeniyle kartlı sayaçlarında doğalgaz olmadığı için elektriğe yüklenmiş ve bu nedenle elektrik kesintisi yaşandığı söyleniyorsa; bu da doğalgaz şirketlerinin tüketiciler aleyhine karlılıklarını koruma gayreti içerisinde doğalgazı karneye bağlamanın bir sonucu olsa gerektir.

2-Trafoya kedi girmesi: Trafoların kedi ya da başka bir hayvanın girmesine engel olacak bir yapıda olduğu ya da olması gerektiği bu alanda çalışan herkesin bildiği bir gerçektir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı`nca çıkarılan Elektrikli Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği`nin 37/a-4 düzenlemesi uyarınca trafo merkezlerindeki panjur tel kafeslerin yabancı madde ve canlıların girmesini engelleyecek şekilde tesis edilmesi gerekmektedir. Bunun için her türlü tedbir alınmalıdır. Bu tür olumsuzlukların giderilmesi için periyodik kontroller yapılmalıdır. Bu durumda ya trafolara kedi girdiği iddiası gerçek dışıdır. Eğer trafolara kedi girdiği iddiası doğru ise bu durum da enerji gibi bir kamu hizmetinin özel sektör elinde güvenli bir şekilde işletilemediğinin göstergesidir. [[Trafo|Trafo]]ya kedi girmesini engellemeyen bir yönetimin ülkede nükleer santral yapmaya kalkması da abesle iştigaldir.

3-Yaşanan kesintiler özelleştirmelerin sonucudur: Açıklamalardan ve yaşanan kesintilere ilişkin alınan bilgilerden, elektrik kesintilerinin genel bir kesinti olmadığı, bölgesel kesintiler yaşandığı anlaşılmaktadır. Eğer kesintiler kasıtlı değilse özelleştirilen elektrik dağıtım şirketlerinde gerekli bakım ve rehabilitasyon süreçlerinin beklenildiği gibi yerine getirmediği ortaya çıkmaktadır. Özelleştirilen dağıtım şirketlerinin kasalarında bıraktığı nakit paralarla kendisine yakın çıkar çevrelerini beslediği, halktan ve halkın vekillerinden yani TBMM`den kaçırılan Sayıştay raporlarıyla ortaya çıkan Hükümet, kaçak elektrik başta olmak üzere şirketlerin taleplerini dikkate alarak tarifeleri ayarlamaktadır. Böyle bir yönetim anlayışı içerisinde şirketlerin kamu hizmetinin görülmesi için gerekli yatırım, bakım ve onarım işlemlerini yerine getirip getirmediğinin denetlenmesini ve şirketlerin bu sorumluluklarını yerine getirmek üzere cezai yaptırımlarla zorlanmasını beklemek de hayal olmaktadır. Nitekim dağıtım şirketlerinin yatırım, bakım ve işletme sorumluluklarına ilişkin kamu adına geçen yıla kadar hiçbir denetim yapılmamıştır. Geçen yıl kurulan bir yapılanma ile yeni yeni denetim yönünde adımlar atılmaktadır. Bu denetimlerin sonuçları da kamuoyu ile paylaşılmamaktadır. Bakanın “Kedi girdi” açıklamasından da anlaşılmaktadır ki, dağıtım tesisleri kaderine terk edilmiştir.

Hükümetin birinci görevi kesintiler konusunda bu alanda çalışmayan insanların bile söylemekten imtina edecekleri “kedi girdi” gibi gerekçelerle açıklama yapmadan önce dağıtım şirketlerinden bilgi talep edip, nerelerde hangi saatlerde ne kadar süreyle elektrik kesintisi olduğunu açıklamaktadır. Bu kesintilerin gerekçeleri saptanıp, şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşmalıdır.

Elektrik Mühendisleri Odası olarak, dağıtım şirketlerine 1 Nisan 2014 tarihinde yazı yazarak, bilgi talep ettik. EMO Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Göltaş imzasıyla dağıtım şirketlerine ve bilgi için de Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı`na iletilen yazıda şu bilgiler talep edilmiştir:

“Yerel seçimlerin yapıldığı 30 Mart 2014 tarihinde, seçimlerde kullanılan oyların özellikle tasnifi sırasında ülkemizin değişik bölgelerinde elektrik kesintileri yaşandığı yazılı ve görsel basın kuruluşlarının haberlerine yansımış ve elektrik kesintileri ile ilgili olarak seçim güvenliğinin ülke genelinde tartışılır olması gündeme taşınmıştır.

30 Mart 2014 tarihinde ülkemizin değişik bölgelerinde yaşanan elektrik kesintileri ile ilgili olarak Odamızdan da yoğun bir şekilde bilgi talebinde bulunulmaktadır. Bu anlamda, özellikle seçim günü 16.00 ile 24.00 saatleri arasında Şirketinizin sorumluluk alanı içerisinde yer alan yerleşim yerlerinde yaşanan (kesinti nedeni, saat dilimi, etkilenen bölge ve benzeri ayrıntılarla) elektrik kesintileri hakkında kamuoyunu aydınlatmak ve bilgi kirliliğinin de önüne geçilmek üzere Odamız tarafından bir çalışma yapılması benimsenmiştir.

Yukarıda belirtilen saatler arasında meydana gelen elektrik kesintileri ile ilgili olarak Odamızın ivedi olarak bilgilendirilmesi hususunda Şirketinizin gerekli duyarlılığı göstereceğine olan inancımızla gereğini arz/rica ederiz.”