Yağ soğutmalı transformatörlerdeki önemli bir güvenlik elemanı olan buchholz rölesi, Alman mühendis Max Buchholz tarafından 1940 lı yıllarda tasarlanmıştır ve günümüzde de halen önemli bir güvenlik elemanı olarak kulanılmaktadır.

Buchholz rölesinin temel amacı transformatörleri arızalara karşı koruyarak, maddi ve manevi hasarların önüne geçmektir.

 

Buchholz Rölesi’nin Temel Özellikleri

Buchholz röleleri trafo kazanı ile genleşme arasına monte edilerek kullanılmaktadır. Rölede açma yapmak ve alarmı devreye sokmak için 2 adet kontak bulunur. Normal şartlarda Buchholdz rölesi ve trafo tankı tamamen yağ ile dolu olur.

Buchhoz rölesi trafonun gerilim ve güç özelliklerine göre farklı tiplerde kullanılır. Bunlar Transformatör Buchholz rölesi, Kademe Buchholz rölesi ve Buşing Buchholz rölesidir.

Buchholz Rölesi Nasıl Çalışır?

Trafonun içerisinde oluşacak lokal bir arıza sonucu meydana gelecek arklar direkt trafo yağına geçer. Trafo içinde oluşan basınç nedeni ile yağ genleşme kazanına doğru ilerler. Bu ilerleme sırasında gazın yağdan daha hafif olması nedeniyle oluşan gaz Buchholz rölesinin gaz haznesinde birikir. Bu birikim ve basıncın etkisiyle röle içindeki şamandıra yükselerek alarm kontaklarını kapatarak alarmın çalmasını sağlar, aynı zamanda servis kontakları açma yaparak trafoyu servis dışı bırakır.

Buchholz rölesinin devreye girmesi sonrasında rölenin üst kısmında gaz toplanır. Toplanan bu gazın incelenmesi ile, arızanın oluşumu hakkında bilgi sahibi oluruz.
Bunu gözlemlemek için rölenin gaz oluşumunu gözleneceği noktayı gören gözetleme camı bulunmaktadır. Bu gazın rengi ve miktarı bize transformatördeki arıza hakkında bilgi verir.

Eğer beyaz renkli bir gaz oluşmuşsa trafonun kağıt izolasyonunda bir yanık meydana gelmiş demektir. Siyah ve gri arası bir renk oluşmuşsa izolasyon yağının yandığı anlamına gelir. Sarı renkli gaz trafonun ağaç bölümlerinde bir hasara, renksiz gaz ise sarım sırasında veya montaj sırasında trafo içinde kalan havaya işaret eder.

Yine gazın gözle kontrol edilmesinden sonra rölenin üst hava musluğu açılarak çıkan gazın yanıcılığı kontrol edilir. Gaz yanıyorsa trafoda bir iç hasar meydana gelmiş demektir.

Oluşan gaz kontrol edilerek temiz ise gerekli kontrollerden sonra trafoya enerji verilir. Aksi halde trafo bakımı yapılmak üzere devre dışı bırakılır.