CPR, Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, Avrupa Birliği içerisinde yapı malzemelerinin pazarlamasına ilişkin tüm kuralları içeren bir yönetmeliktir. Bu yönetmelik ile yapı malzemelerinin özellikleri, performansları, pazarlama usulleri gibi birçok terim göz önünde bulundurularak bir standart getirilmiştir. Yazımızın devamında bu yönetmeliği ve yönetmeliğin kablo seçimine etkisini inceleyeceğiz.

2013 yılından önce Avrupa Birliği ülkelerinde Yapı Malzemeleri Direktifi (CPD) varken daha sonra kanun haline gelen Yapı Malzemeleri Yönetmeliği’ne (CPR) geçilmiştir. CPR, herhangi bir yapıda kullanılan kabloların yangına tepkisini ve yangın karşısındaki performansını inceler. Kabloların hangi performansa sahip olması gerektiği konusunu içermez. Bu yönetmeliğe göre yapılarda kullanılan kabloların yangına karşı gösterdikleri performansları belirtmek ve bu ürünlere
CE işaretini koymak zorunlu kılınmaktadır.

2015 yılı Temmuz ayında CPR’ın kontrol, iletişim ve güç kablolarının yangına tepki performans kriterlerini ve bu kriterlerin test yöntemlerini belirleyen EN 50575 standardı yayınlanmıştır. Bu standart, kablo bazında bir performans sınırlandırmasına gitmeksizin performans sınıflarını ve bu performans sınıflarına ait yeterlilik kriterlerini düzenler. Bu bağlamda EN 50575 standardı, şu test standartlarına atıf yapar:

EN 13501-6: Yapı malzemeleri ve bina elemanlarının yangın sınıflandırması bölüm 6: Elektrik kabloları üzerinde yapılan yangına tepki testlerinden gelen verileri kullanarak sınıflandırma.
EN ISO 1716: Yapı ürünlerinin yangına tepki deneyleri-Yanma ısısının tayini(kalorifi değer)
EN 50399: Yangın şartlarında kablolar için ortak deney yöntemleri-Alev yayılma deneyi esnasında kablolarda açığa çıkan ısının ve oluşan dumanın ölçülmesi-Deney donanımı, işlemler, sonuçlar.
EN 60332-1: Kablolar-Yangın şartları altında elektrik ve fiber optik kablolardaki deneyler.
EN 60754-2: Kablolar-Yangın şartlarında ortak deney metotları-Kablolardan açığa çıkan gazlara uygulanan testler.
EN 61034-2: Belirtilen şartlarda yanan kabloların duman yoğunluğunun ölçülmesi-Bölüm-2 Deney Yöntemi ve Kurallar

CPR | Yapı Malzeme Yönetmeliği’nin Amacı

Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, üretilen malzemeler ile onları performansları ile ilişkisi konusunda güvenilir bir bilgi kaynağı olması için düzenlenmiştir. “Ortak teknik bir dil” kullanılarak düzenlenen bu yönetmelik aynı zamanda yapı malzemelerinin performansları için metotlar da önermektedir.

Bu metotlar çeşitli şartnamelerde açıklanmıştır. Ortak bir teknik dille açıklanan durumlar ise şunlardan oluşmaktadır:

• Üretici firmaların ürünlerinin performanslarını bildirmesi
• Üye ülkelerin ihtiyaçlarını belirlemesi
• Yapı işlerinde kullanılacak en uygun ürünün seçilmesi.

CPR Kapsamındaki Kablo Özellikleri

Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, kablolar için temel olarak üç tane özellik standartlaştırmıştır:

• Yangına tepki (EN 50575,EN 13501-6)
• Yangın karşısındaki performansı (P ve PH sınıflandırması)
• Tehlikeli madde salınımı

ukarıda standartlar kapsamındaki üç temel özellik yangın durumunda güvenlik ve sağlık, çevre için düşünülmüştür.
Bu yönetmeliğin, yangın durumunda güvenlikte belirttiği bazı gereksinimler vardır:

• Yangın anında kurtarma ekiplerinin güvenliklerinin sağlanması
• Yapı içerisindeki kişiler yapıdan kolaylıkla çıkabilmeli veya kurtarılabilmeli
• Yangının yayılmasının önlenmesi
• Yangın esnasında duman oluşumunun en aza indirgenmesi

CPR Kapsamında Kablo Tedariki

CPR kapsamında üç grup için yükümlülükler vardır. Bu gruplar; üreticiler, düzenleyiciler ve kullanıcılardır.
Üreticiler, yapı malzemelerinde kullanacakları ürünleri standartlara uygun ve onaylanmış şekilde hazırlamalıdır. Ürünü performans standardına uygun bir şekilde düzenlemeli, pazara sunduğu ürünün performansı ile ürettiği ürünün performansı tutarlı olmalıdır. CE işaretinin alınması gerekmektedir.

Düzenleyiciler, yangın kablolarının performanslarını düzenleyenleri inceler ve belirlenen standartlara uygun kablolara karar verirler. Mevcut sınıflara karşı çıkan yeni sınıflandırmaları belirlerler. Yeni belirlenen standartları, performans kriterlerini, geçiş süreçlerini düzenlerler.

Kullanıcılar, yeni performans kriterlerini bilmeli ve ürünler hakkında bilgi kaynağı olarak Performans Beyanını (DoP) kullanmalılar. Geçerli standartlardan haberdar olup, bu standartlara uygun malzeme almalılar.

Yangına Karşı Yapılan Testler ve Sınıfları

• Aca sınıfı kabloların yanma sonucu oluşacak ısıya göre sınırlandırıldığı
• B1ca, B2ca, Cca ve Dca sınıflarının yangın risklerini azaltan tipte kabloların çeşitli sınıfları olduğu
• Fca sınıfı kablolarda herhangi bir yangın performansı aranmadığı sonucuna varılır.

A_ca sınıfı

EN ISO 1716 standardına göre kablodaki metaller haricinde yanma sonucunda PCS ≤ 2 MJ/kg olmalıdır.

B1_ca sınıfı

1. EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır.
2. EN 50399 standardına göre 30 kW alev kaynağında:

FS ≤ 1,75 m

THR1200S ≤ 10 MJ  olmalıdır.

Peak HRR ≤ 20 kW

FIGRA ≤ 120 Ws-1

B2_ca sınıfı

1. EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır.
2. EN 50399 standardına göre 20,5 kW alev kaynağında:

FS ≤ 1,5 m

THR1200S ≤ 15 MJ olmalıdır.

Peak HRR ≤ 30 kW

FIGRA ≤ 150 Ws-1

C_ca sınıfı

1. EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır.
2. EN 50399 standardına göre 20,5 kW alev kaynağında

FS ≤ 2 m

THR1200S ≤ 30 MJ olmalıdır.

Peak HRR ≤ 60

kW FIGRA ≤ 300 Ws-1

D_ca sınıfı

1. EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır.
2. 2. EN 50399 standardına göre 20,5 kW alev kaynağında:

THR1200S ≤ 70 MJ

Peak HRR ≤ 400 kW olmalıdır.

FIGRA ≤ 300 Ws-1

E_ca sınıfı

EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır.

F_ca sınıfı

Herhangi bir yangın performans değeri olmayan ya da EN 60332-1-2 standardı alev yayılımı testini geçmeyen kablolar.

Kaynak:

www.ec.europa.eu/growth/sectors/construction/product-regulation_en
3eelectrotech
www.2mkablo.com