İlk Durum:
Sahtekar Müşterideki para --> Sahte 5 TL(Gerçek piyasa değeri =0'dır)
Ayakkabıcı --> Bir çift ayakkabı (2 TL değerinde)
Komşu --> 5 TL nakit
---------------------------------------------------------------------------------
TOPLAM REEL PİYASA DEĞERİ = 0 + 2 + 5 =7 TL (Konudaki toplam piyasa değeri)
İkinci Durum (Alışveriş yapılıyor):
Sahtekar Müşterideki para --> Ayakkabıyı alıp gitti (2 TL) + 3 TL para üstü aldı = 5 TL
Ayakkabıcı --> 2 TL kaldı elinde (5 TL'nin 3 TL'sini para üstü olarak sahtekar müşteriye verdiğinden dolayı)
Komşu --> 5 TL sahte para kaldı elinde. (Ayakkabıcıdan aldığı sahte 5 TL var elinde - Piyasa değeri = 0 TL
-------------------------------------------------------------------------------------
TOPLAM REEL PİYASA DEĞERİ = 5 + 2 + 0 =7 TL
Son Durum (Komşu sahte parayı fark ediyor ve ayakkabıcıdan parasını istiyor):
Sahtekar Müşterideki para --> Ayakkabıyı alıp gitti (2 TL) + 3 TL para üstü aldı = 5 TL
Ayakkabıcı --> Elindeki 2 TL’yi komşusuna geri veriyor . Elinde kalan nakit 0 TL ve 3 TL borçlu duruma düşüyor = -3 TL
Komşu --> 2 TL ayakkabıcıdan geri adlı, 3 TL alacaklı konumda = 5 TL
-------------------------------------------------------------------------------------
TOPLAM REEL PİYASA DEĞERİ = 5 + (0-3) + (2+3) = 7 TL
Tamamdır, bu durumda piyasada dolaşan miktar değişmedi. Bakalım piyasa dengeleri nasıl değişti??
Sahtekar müşteri = 5 TL kara geçti
Ayakkabıcı = 5 TL zarara geçti.
Komşu = Ne kar, ne de zarar etti.
NOT: Tabi ayakkabının maliyeti hesabına girmedim. Ayakkabıcının ettiği toplam 5 TL'lik zararın bir kısmı, ayakkabı satışından elde etmeyi düşündüğü kardan zarar durumudur.