cosQ değeri ile ilgili sorum olacaktı?

Yönetmelikte;
Aydınlatma ve priz devreleri için %1,5
Motor devreleri için %3
Kendi trafo tesisi olanlarda bu oranlara %5 eklenir denmektedir. (Gerçi yönetmelikte yazmasına rağmen bu değerlerin belirlenme kriteri nedir bilmiyorum. Bilen arkadaşlar bizi aydınlatırsa sevinirim. Mesela % 1,7 olsa ne olur. % 3,5 olsa ne olur.)

Yönetmelik dikkate alınarak trafosu kendine ait bir tesis için hesap yapacak olursak;
Ana Dağıtım Panosundan, yükün bağlanacağı tali panolara kadar olan gerilim düşümü %5’i aşmayacak şekilde kablo kesitinin seçilmesi gerekmektedir. Bu tali panolardan beslenecek olan motorlar için %3’lük bir gerilim düşümüne ve aydınlatma, priz ve diğer yükler için %1,5 gerilim düşümüne göre kablo kesitinin seçilmesi gerekmektedir.

Genel olarak hesaplar %1,5 e göre yapıldığına göre, yani kesitler zaten kurtardığına göre;

Buradan trafosu kendine ait olan bütün işletmelere ve bu işletmelerin sorumluluğunu alan mühendis/tekniker/teknisyen arkadaşlara Elektrik faturalarında yaklaşık olarak %5 kar sağlayacak bir işlemi yapmalarını öneriyorum. Trafo çıkış gerilimleri ana panoda fazlar arası 400 V olacak şekilde değil de fazlar arası 390 V olacak şekilde kademe ayarı yapılırsa,(385 bile olabilir) aynı empedansa uygulanan gerilim azalacağından ve bu azalma her hangi bir sorun teşkil etmeyeceğinden (400/390)nın karesi oranında fatura düşecektir. 50.000 TL faturası olan bir işletme 2.500 TL daha az ödeyecektir. Buda sizin maaşınız anlamına gelir.

Bu önerimi dikkate alarak uygulayan arkadaşlar olursa, sonuçları buraya yazarlarsa sevinirim. Saygılar.

Tşkler hocam bilgiler için.

Son cümlede şu ayrıntı var.Belki yanlış olabilirim.Teorisel olarak baktığımızda çekilen güç sabit olsun.Sonuçta sistem belli bir güç çeker + ve - toleransı vardır.Biz sabit kabul edelim.Sen gerilimi düşürürsen Akım artacaktır.Akım artıncada kayıplar artar diye düşünüyorum.Kablo üzerindede belli bir gerilim düşümümüz var tedaş trafo tesisleri için arkadaşımızn dediği gibi %5 e izin veriyor.Yani 400 voltun %5 düş 380 V olur.Sen düşürdüğünde bu da düşer diye düşünüyorum.Yanlış düşünüyor da olabilirim.

Gerilim düşümü konusunda yukarıdaki açıklamalar yeterli görünmesine rağmen şu soruların cevapları ne olmalıdır.?

1-Ana Dağıtım Panosundan her hangi bir tali dağıtım panosuna kadar olan gerilim düşümü %1,5 ise; bu tali panodan ititbaren;
a-)Aydınlatma ve priz hattı için gerilim düşümü ne olmalıdır? %5?, %1,5? hangisi?
b-)Motor hattı için gerilim düşümü ne olmalıdır? %4,5?, %3? hangisi?
2-Trafo çıkış gerilimi fazlar arası 400 V, faz-nötr 231 V olan bir tesiste;
a-220 V gerilimde 100 W güç çeken bir ampul 231 V'ta kaç watt güç çeker?
b-220 V gerilimde 40 W tüketen bir flouresan ampul bu tesiste kaç watt güç çeker?
c-220 V'a göre tasarlanmış bir ampul 231 V'luk gerilimde mi daha uzun ömürlüdür? yoksa 220 V'luk bir gerilimde mi uzun ömürlüdür?
d-Hangi gerilimde kullanım sizce doğrudur?

Saygılarımla...

1- a_)1,5 dur.Tedaş trafodan itibaren direklerinde zaten %5 gerilim düşümüne izin veriyor.Eğer sen direk olarak direkten besleniyorsan Ana dağıtım kutundan itibaren %1.5 dur.yok boxlardan besleniyorsan Boxlara kadar %1.5 dur.motor da olbilir .Aynı şartlar geçerli tek %3 olur.Ama eğer trafodan direk besleniyorsan yani farzet direk tipi trafo koydun ve tek sen besleniyorsun motor yada ev farketmez %5 dir.2 soru için aktif güç sabittir değişmez.Gerilimi değiştirirsin ,akım değişir.Ama kullandığın elemanlarında bir dayanma gerilimi vardır ve de nominal şartlar sürekli işletmede olması gereken şartlarda denebilir.Sana 220 V da kullanılması tavsiye edilen lamba 240 V kadar dayanabilir ama ömrü azalır.Onun haricinde son dayanma gerilimini geçmediğin sürece birşey olacağını zannetmem.

eğer ki cosfi1=0,70 cosfi2=0,99 aldınız ise;

kompanzasyon yapılan noktadan itibaren şebekeye doğru olan hattın cosfi'si 0,99, kompanzasyon yapılan noktadan, yüklere doğru olan hattın cosfi'sini de 0,70 alınır.

Resimle daha anlaşılır olur. Aşağıdaki resimde kırmızı çizgiler kapasitif akımı, mavi çizgiler de indüktif akımı göstermekte.

kahverengi ile çizdiğim yerde cosfi 0,99 dur.
Kırmızı ile çizilen yerde cosfi= -0,70 (dikkat! Cosfi eksi değerli.),
mavi ile çizdiğim yerde de cosfi=0,70 tir.

şu şekilde düşünürseniz daha anlaşılır olur:
Kırmızı renkli bir nehirle, mavi renkli bir nehir, bir yere kadar birbirinden bağımsız olarak yataklarında akmakta. Bir noktada bunlar birleşir ve nehrin rengi mora döner...[/quote]

kırmızı yerde cosfi 0 değil mi? Sin fi de 1. Ve akım hesabı da sin fi ye göre yapılır. Sadece reaktif güç var burada.

ali4592518' Alıntı:

kırmızı yerde cosfi 0 değil mi? Sin fi de 1. Ve akım hesabı da sin fi ye göre yapılır. Sadece reaktif güç var burada.

Genişletmek için tıkla ...

Endüktif ve reaktif güç vektörleri birbirine zıt vektörlerdir. Endüktif reaktif güç ile aktif güç arası açı pozitif , kapasitif reaktif güç ile aktif güç arası açı negatif olarak değerlendirilir. Bu iki etki kahverengi hattın başladığı noktada bir birini sıfırlar dolayısıyla kırmızı ve mavinin birleşip kahverengiye döndüğü noktadan şebekeye doğru olan kısımda cosfi=1'dir. cosfi=0 demek fi açısının 90 derece olması demektirki bu hiç bir zaman mümkün olamaz.
Gençarkadaşın yorumu yerinde ve doğrudur.

Sn. Bigpasha'nın açıklamaları için teşekkür ederim. Olay aynen dediği gibidir.

genç arkadaş' Alıntı:

Kırmızı ile çizilen yerde cosfi= -0,70 (Dikkat! cosfi eksi değerli.),

Genişletmek için tıkla ...

Ben bu ifadeden bahsediyorum. kırmızı olan hattın üzerinden sadece kapasitif akım geçiyor. Neden 0,7 olsunki ki? 0 değil mi burda cos fi

Bigpasha' Alıntı:

Endüktif ve reaktif güç vektörleri birbirine zıt vektörlerdir. Endüktif reaktif güç ile aktif güç arası açı pozitif , kapasitif reaktif güç ile aktif güç arası açı negatif olarak değerlendirilir. Bu iki etki kahverengi hattın başladığı noktada bir birini sıfırlar dolayısıyla kırmızı ve mavinin birleşip kahverengiye döndüğü noktadan şebekeye doğru olan kısımda cosfi=1'dir. cosfi=0 demek fi açısının 90 derece olması demektirki bu hiç bir zaman mümkün olamaz.
Gençarkadaşın yorumu yerinde ve doğrudur.

Genişletmek için tıkla ...

Ben kırmızı hat için yazmıştım. Çünkü bazen kompanzasyon panosu ana panoya uzak mesafede oluyor ve bu kabloyu hesaplamak gerekiyor. fi açısı -90 derece olabilir.(daha doğrusu -89,9 felan) neden olamaz dediniz ki? burda sadece kapasitif yük var. Kablonun direncini de boşverin canım.

syn ali; sanırım gençarkadaş'ın ifade etmek istediği şey açı değildi. Kırmızı olarak belirtilen yer için akımın açısı +90 dereceye yakındır. Kırmızı yerde cosfi=-0,70 olarak yazılması sanırım sehven yapılmış hatadır. Mavi olan yer için akımın açısı yüke bağlı olarak değişir ve -65 ile 0 arasında bir değer olabilir. Bir başda deyişle cosfi; 0,45-1 arasında bir değerdir. açı sıfıra ne kadar yakınsa yük o kadar aktif, açı -90'a ne kadar yakınsa yük o kadar endüktiftir. Burada görüldüğü üzere akımın açısı -90 ile +90 arasında olmaktadır. ve cosinüsün bu aralıktaki hiç bir değeri -(negatif) değildir. göstergede okuduğumuz - değeri sistemin durumunu söyler. eğer gösterge + ise yük toplamı endüktif, gösterge - ise yük toplamı kapasitiftir.

Olayı açı olarak değil de güç olarak düşünürsek sorun çözülür. Mavi olan yerlerden +Q yükleri çekilirken kırmızı olan yerden -Q yükü çekilir ve kahverengi çizgili olan yerde +Q ile -Q'nun toplamı sıfıra ne kadar yakın olursa sistem o kadar iyi kompanze edilmiş olur. Dolayısıyla kahverengi noktadan şebekeye doğru olan kısımda sadece aktif yük akar.

Bazı arkadaşlar reaktif gücün kablolarda ısıl kayıplara neden olmadığını düşünüyor her ne hikmetse. Öyle düşünenlere şunu söyleyeyim o zaman. Kondansatörleri besleyen kablo kesitini belirlerken çekilen akım arttıkça kesitide artırıyor. Eğer reaktif akımın ısıl etkisi olmasaydı, kondansatörlere büyük kesitli kablo çekmemize gerek kalmazdı. Bilmem anlatabildim mi?

saygılar...