Kış mevsimi ile birlikte karbon monoksitten dolayı ölümler başlar maalesef yakında. !! Konu hakkında bir yazımızı dikkatinize sunarız. Elektrik sektöründe ise özellikle jeneratör işi ile uğraşan arkadaşların dikkatli olmalarını öneririz. Chauvin Arnoux CA895 portatif Karbon monoksit ölçüm cihazı ile odalardaki seviyeyi ölçebilirsiniz.
--------
KARBON MONOKSİT ZEHİRLİ, KOKUSUZ, RENKSİZ VE SON DERECE ZEHİRLİ BİR GAZDIR. HAVADAN HAFİF OLAN BU GAZ KÖMÜR, KAĞIT, GAZ, BENZİN, AĞAÇ GİBİ MADDELERİN TAM OLARAK YANMAMASI NETİCESİNDE VE ORTAMDA BU YANMAYI GERÇEKLEŞTİRECEK YETERLİ OKSİJEN BULUNMAMASI NETİCESİNDE ORTAYA ÇIKAR. KARBON MONOKSİT EVDE VE İŞYERLERİNDE VE HATTA BULUNABİLECEĞİNİZ TÜM KAPALI MEKANLARDA BULUNABİLİR. ÖRNEĞİN HER BİR SİGARA 50mg KARBON MONOKSİTİ ORTAMA YAYAR.
KAPALI ORTAMLARDAKI ,KARBON MONOKSİT SEVİYESİNİ BELLİ DÜZEYLERDE TUTABİLMENİZ İÇİN BU TİP YANMALI CİHAZLARINIZ DÜZENLİ OLARAK BAKIMINI YAPTIRINIZ VE YETKİLİ SERVİSLERİNE KONTROL ETTİRİNİZ. YANMALI CİHAZLARIN (DOĞALGAZ KOMBİ, SOBA, FIRIN VB) BULUNDUĞU MUTFAK, BANYO, SALON, GARAJLAR, FIRINLAR, SANAYİ TESİSLERİ GİBİ YERLERDE BELLİ BİR HAVALANDIRMA SAĞLANMIŞ OLMASI BU ZEHİRLİ GAZA MARUZ KALMANIZI HAFİFLETECEKTİR ANCAK RİSKİNİZ HAVALANDIRMANIN BİR ŞEKİLDE ENGELLENMESİ SONUCUNDA ORTAYA HERAN ÇIKABİLECEKTİR.
ÜLKEMİZDE KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMELERİ AÇISINDAN MALESEF İLK SIRADA GELMEKTEDİR. BASİT TEDBİRLER İLE BU ZEHİRLENMELERİN ÖNÜNE GEÇİLEBİLMEKTEDİR. ANCAK ÖZELLİKLE DOĞALGAZ KOMBİ KULLANIMIN YAYGIN OLDUĞU ÜLKEMİZ KOMBİLERİNİZİN BAKIMLARINI YAPTIRMAYI VE SERVİSLERDEN KARBON MONOKSİT HAKKINDA BİLGİ VE KORUMA ÖNLEMLERİ HAKKINDA BİLGİ ALIN. LÜTFEN UNUTMAYIN, BU ÖNLEMLER ALINMADIĞI DURUMDA SADECE KENDİ HAYATINIZI DEĞİL , BAŞKA İNSANLARIN, KOMŞULARINIZIN VE ÇALIŞANLARINLARINIZIN HAYATINI TEHLİYE ATMIŞ OLURSUNUZ.
KARBON MONOKSİDİN ZEHİRLİ ETKİSİ HEMOGLOBİNE (Hb) (KANDA OKSİJEN TAŞIYAN KIRMIZI KAN HÜCRELERİNİN İÇERİĞİNDE BULUNAN BİR MADDE) OKSİJENE GÖRE ÇOK DAHA FAZLA BAĞLANMASINDAN KAYNAKLANIR. ORTAYA ÇIKAN KARBONSİHEMOGLOBİN (C0-Hb) HİPOKSEMİYE NEDEN OLUR. BU BİRLEŞME GERİ DÖNÜŞÜMLÜDÜR, YANİ AYRILABİLİR. KARBON MONOKSİDİN HEMOGLOBİNE OLAN BAĞLANMA KAPASİTESİ, OKSİJENİNKİNDEN ORTALAMA 300 KEZ DAHA GÜÇLÜDÜR. CO-Hb BİRLEŞİMİN TÜM VÜCUT GENELİNDEKİ DURUMU ZEHİRLENMENİN DERECESİNİ BELİRLER. BU ETKİLER ŞU ETKENLERE BAĞLIDIR.
- SOLUK ALMA HAVASINDAKİ CO KONSANTRASYONU
- SOLUNUM DAKİKA HACMİ, ETKİ SÜRESİ.
- HEMOGLOBİN MİKTARI.
ZEHİRLENME
HEMOGLOBİNİN %20'Sİ CO-Hb'YE DÖNÜŞTÜKTEN SONRA BELİRTİLER ŞİDDETLENİR.
- BAŞAĞRISI
- BAŞ DÖNMESİ
- BULANTI KUSMA
- TAŞİKARDİ VE KAN BASINCI YÜKSELMESİ.
- BAZEN PEKTANJİNÖZ YAKINMALAR
- KULAK ÇINLAMASI
- DALGINLIK
- GENEL BİTKİNLİK.
- APATİ
- BAZEN KAS KRAMPLARI
- CİLDDE KİRAZ KIRMIZISI RENK.
- BİLİNÇ KAYBI (%50 CO-Hb OLUŞUMDA)
- ÖLÜM (%60-70 CO-Hb OLUŞUMDA)
DÜŞÜK MİKTARLARDA UZUN SÜRE MARUZİYETE BAĞLI ZARARLARI ÖNCELİKLE MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ VE KALPTE ORTAYA ÇIKAR. AZ MİKTARDA ANCAK UZUN SÜRELİ MARUZİYETLERDE, PSİKOLOJİK VE SİNİRSEL BOZUKLIKLAR ORTAYA ÇIKMAKTADIR. AKUT ZEHİRLENMELERDE ORTAYA ÇIKAN BULGULAR UZUN DÖNEMLİ BU GAZA MARUZ KALMA DURUMUNDA DA ORTAYA ÇIKABİLMEKTEDİR. BUNLARIN YANI SIRA
- UYKU, BELLEK BOZUKLIKLARI, PARKİNSONİZM
- GÖRE VE KONUŞMA BOZUKLUKLARI
- KALPTE ARİTİLER, MİYOKARD ZARARLARI.
DİKKAT: İLK YARDIM;
- KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMESİNDEN KAYNAKLANDIĞINI ÇOĞU ZAMAN ANLAMAK ÇOK GÜÇTÜR VE ORTAMDA BULUNAN İNSANLARDA AYNI DURUMDA OLABİLİR. BU BELİRTİLER ORTAYA ÇIKTIĞI ANDA ÖNEMLİ OLAN VAKİT KAYBETMEDEN ORTAMDAN TEMİZ HAVAYA ÇIKMAKTIR. BUNUN HARİCİNDE
- SUNİ SOLUNUM
- OKSİJEN VERİLMESİ.
- SOLUNUM VE DOLAŞIMA YARDIMCI İLAÇLAR
- HASTANIN SICAK TUTULMASI
- SUNİ SOLUNUM VE GEREKİRSE KALP MASAJI UZUN SÜRE YAPILMALIDIR. !!
SONUÇ OLARAK KARBON MONOKSİT ÇOK SİNSİ VE ZEHİRLİ BİR GAZDIR. BU GAZIN ETKİLERİNDEN KORUNMANIN TEK YOLU HERZAMAN TETİKTE OLMAK VE GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALMAKTAN GEÇER. EV UYGULAMALARINDA DOĞALGAZ VE SOBA KULLANAN İNSANLAR DAHA FAZLA RİSK ALTINDADIR. LÜTFEN YETKİLİERE DANIŞIP GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALINIZ. !!!
Tehlike kaynakları
- Kapalı ortamda meydana gelen yanmalar (açık ocaklar, bacası çekmeyen soba - şofbenler, bacasız gaz sobaları gibi).
- Isıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta (havagazlı, linyitli, kok kömürlü v.b.) yanma sırasında oluşur.
- Karbon monoksit, havagazı ve jeneratör gazlarının bileşiminde bulunur. Ayrıca kokhane gazlarında, yangın ve patlamalarda çıkan dumanlarda vardır.
- Motorların ekzos gazlarında vardır (benzinli motorlarda çok, di esel motorlarında daha az.). Özellikle kapalı garaj, park binaları, feribotlar, motor onarım ve
Bakım işlikleri bu bakımdan tehlikelidir. Ayrıca:
- Yanlış yapılmış ve defektli her tür ısıtma sistemleri,
- Açık ocaklar,
- Karbon monoksitli gazların üretimi, dağılımı, kullanımı,
- Tünel, maden ocağı gibi yerlerdeki yangın ve patlamalar,
- Kimya endüstrisinde karbon monoksit kullanılan işlemler, başlıca tehlike kaynaklarıdır.
TEHLİKE SINIRLARI;
0-1ppm Karbon monoksidin açık havadaki normal değeri.
9 ppm Kapalı alandaki sağlığa zararlı olmayan seviye.
50 ppm 8 saat maruz kalma durumunda hissedilebilir etki.
200 ppm Başağrısı, mide bulantısı, Baş dönmesi etkisi.
400 ppm Şiddetli baş ağrısı, 3 saat maruz kalma durumunda hayati tehlike.
800 ppm 2 saat maruz kalma durumunda ölüm.
1600 ppm 20 dk içinde mide bulantısı, 1 saat sonra ölüm.
12800 ppm 1 ila 3 dk içinde ölüm.