şimdi bu konuyu anlamak için önce malzeme bilfisine sahip olmak gerek ama o kadar çok değil . sadece silsyumlu sacı anlamak gerek . silisyumlu sac elektromnyetik kayıpları azalttığı için seçilir . gaus kalitesi yüssek olduğu için seçilir . bunu anlayın önce bir .. tamam sacı bulduk ..
magnetizma konusunu anlamamız lazım bunu doğal muknatıslardan geçen kuvet çizgilerini elektrik akımı sayesinde elde etmek gibi düşünebiliriz yada elektromıknatıs gibi düşünebiliriz .*
magnetizma konusunu öğrendikten sonra şimdide endüktans konusunu öğrenmemiz gerecek yani malzemeden elektrik akımı geçtiğinde malzemenin vereceği tepki deyebiliriz . buna malzemenin akıma karşı göstereceği direnç ve bunun sonunda ortaya akımın yol açtığı etkileri anlamkla başlayabiliriz .
örnek nikelkrom malzeme ısınır rezistans olur boş bobin etrafa magnetik akı yayar demire sararsanız daha kuvetli bir akı oluşur . bu ikisi arasındaki farkı araştıracağız ..
enduktansı biliyoruz xl =2pi f l burdan self enduktansı bulabiliriz tabi bu doğru akım için geçerli değildir doğru akımın frekansı 0 olduğu için doğru akımda formulden görüleceği üzere enduktastan bahsedemeyiz bir direnci vardır malzemenin elbbete yok olmaz ama tek y berber önlü bir akı dan bahsedebiliriz ..
bunu çok ayrı konuda inceleyeceğiz ..
elektrik üreten çeviren eloktro magnetizma üreten tüketen yani motor transformatör alternatör dinamo gibi aletleri anlammız için bunları bilmemiz şart ...
hepsinin matığı aynı elekronların hareketine biz elektrik diyoruz . peki bunun hızı ne kadar aslında pek bilinmemkle bilinmemekle beraber tam ölçülebilmiş değil . ölçülemeyeceğinden değil bizim elimizde henüz o kadar hasas bir alet olmadığından dolayı . nano saniyeleri ölçebilecek cihazlar var ama daha altına inemiyorlar . bu nedenle güneş hızına yakın diyebiliriz . öyle diyorlar .. ben bilmiyorum orasını öyle dedikleri için öyle kabul ediyorum ..
peki nasıl oluyorda güneş hızında eklekron akıyor kablolara bişi olmuyor ? o öyle değil aslında elektriğin hızı o elektronların değil elektronlar o kadar yavaş ierliyorki lafı olmuyacak kadar e bu nasıl oluyor ? oda şöyle oluyor düşünün şimdi sürtünmesiz bir ortamda bir hareket verirseniz bir şeye o hareket sonsuza kadar devam eder . yani bir bilye yuvarlarsan sürtünmesiz ortamda o bilye sonzuza kadar yuvarlanur. mantuken . ama elektiğin iletilmesi durumunda içinde birbirine bitişik bilye olan 10 km boru düşünün bilye dolu olduğunu düşünün hepsi birbirine değiyor . siz borunun başından bilyeyi koyduğunuz zaman bilye diğer bilyeye çarptığı anda en sondaki bilyede aynı anda etkilenecektir .
eğer küçük bilye koyarsanız boruda rahat ilerler buyuk bilye koyarsanız kuvetle muhtemel boru kırılır .
bunuda kablolarda gerilim düşümü akım taşıma kapasiteleri konusunda ayrıca inceleyeceğiz .
bütün bunları öğrendikten sonra bilmemiz gereken 2 kanun var
LENS DİYORKİ !!!!!! ( ASLINDA İLK 2 KURAM BUNLAR FARADAYIN KANUNLARIDIR AMA LENS KALEME ALMIŞ KARIŞIK OKONU BİLİM DÜNYASI EN SON FARDAY OLARAK KABUL ETTİ)
1 - SABİT BİR MANYETİK ALAN İÇERİSİNDE HAREKET EDEN İLETKEN ÜZERİNDE GERİLİM ENDÜKLER
2- HAREKETLİ BİR MANYETİK ALAN İÇERİSİNDE SABİT DURAN İLETKEN ÜZERİNDE GERİLİM ENDÜKLER
3-HER AKIM KENDİNİ OLUŞTURAN KAYNAĞA ZIT BİR TEPKİ UYGULAR (BUNA ZIT EMK DENİR .. (BU LENSİN KESİN)
FARADAYIN TARİFİ ŞU ŞEKİLDEDİR
bir elektrik voltajı ile değişen bir manyetik alan arasında bir ilişkinin var olduğunu söyleyebiliriz: “Bir iletken ile bir manyetik arasında bağıl hareket olduğunda, bir devrede bir voltaj indüklenir. alan ve bu voltajın büyüklüğü akının değişim hızıyla orantılıdır”. Başka bir deyişle, Elektromanyetik İndüksiyon, voltaj ve kapalı bir devrede akım üretmek için manyetik alanların kullanılması işlemidir.
BURDAKİ EN ÖNEMLİ İFADE kapalı bir devre olması gerekir . NEDEN? çünki açık bir devrede elektron akışı olmaz demekki neymiş elektrik sistemlerinin tümü kapalı devre çalışrmış burdan bunu anlayabiliriz .
şimdi nasıl olur o saçmalık diyenler çıkar diye açıklama gereği hssediyorum yani demin adı geçen borumuzu birbirine bağlamız gerekiyormuş içi bilye dolu olan boru varya ha o işte . peki onu çember şeklinde yaptık diyelim bunları o elektromanyetik kuvetle sallarsak bilyeler döner durumuş . mantık bu basit
yani akımın bir şekilde kaynağına dönmesi gerekiyor . şöle dinamoda ürettiniz kapalıdevre güzel trafoya giridniz 500.000 volta çıkardınız oda kapalı bir devre başka trafolara girdiniz 34500 yaptınız oda kaplı devre 0.4 volta düştünüz gene kapalı devre radyoya girdiniz 12 volt gene kaplı devre
yav arkadaş biz toprağa veriyoruz belki diyenler için o konuyu araştırmalarını tavsiye edecem oda topraklamanın konusu ..ozaman gerçekten topraklama ve yıldırımdan korunma konusunu anlayacaklardır ..
evet şimdi elektriğin akışını anladık elektronları anladık kapalı devre olmasını anladık .elektronların harekete geçmesini anladık . şimdi bunları nasıl harekete geçirmemiz gerektiğini anladık ozaman yapalım
demekki iki koşul var ya manyetik alanı hareket ettireceğiz yada iletkeni . en ufaktan başlayalım .
en basit ..
sabit bir mıknatıs içinden demire sarılı bir bobini döndürüdeniz yani mıknatısta sabit olan bir elektromanyetizma var kuzeyden güneye yada güneyden kuzeye bilmiyorum şimdi buda yıldırım topraktanmı yukarı yukardanmı toprağa bilemem o tartışma gibi olmasın içerisinde bobini döndürüseniz elektrik üretsiniz ... örnek bisiklet ve teyip motorları. ama bunlardan alacağınız güç sırınırlı olur . 3 5 bilemedin 10 VA
o zaman daha buyuk bir makine yapalım
ikitane stator kutuplu bir motor yapalım gene galvanizli saclardan rotor bastıralım bunlara uygun buyuklükte kesitte bobinler saralım statorun ucuna üç tane bilesilker bağlayalım ve fırçalar bu bilesiklere bassın ve rotoru bir şekilde tahrik edelim dönderelim statora artı eksi verdiğimiz zaman bir şekilde elektro mıknatıs oluştuturuz sabit kuvet çizgileri olur rotor dönünce rotordaki kablolar manyetik alanı keser onlarda elektronu harekete geçirir ordanda elektrik üretiriz . buda en fazla 150 200 kva yapabiliriz
güç buyudukçe hacimsel problemler çıkar
ozaman daha buyuk bir makine yapalım
şimdiki gibi alternatörleri tasarlayalım stataora 120 derecede sargıları yerleştirelim rotorada tek tel artı eksi saralım rotora + - verip rotoru dönderelim ne olur rotorda sabit bir magnetizma olduğu için manyetik alan çizgilerini vektörel olarak döndeririz yani manyetik alanı döndermiş oluruz ozaman da sabit kalan sargılar üzerinde gerilim endükler .
dahada ileri gidelim rotorun arka kuyruğuna küçük bir alternatör daha koyalım rotorla beraber buna küçük bir artı eksi verelim rotodaki küçük dinamodan çıkan akımı diyotlarla doğrultalım ana rotora verelim şu anki modern alternatörlere varırız .
dahada buyuk düşünelim bunları biz 6300volta göre yapalım her dereye bir tane koyalım hepsini senkron bağlayalım alsana enterkonekte sistem ..
adına siz ne diyorsunuz deyin dinamo deyin alternatör deyin jeneratör deyin ac üretin ac üretin doğrultun elektrik üretmesinin yolu budur ...
not bunların hepsi sadece daha başlıklardır her konu için daha dünya kadar yazılacak konu var ama imdilik bunla idare edin .yada araştırın dediğim konuları onlar size rehber olacaktır .