haddimi aşarak bu konuda birşeyler yazmaya çalışacağım aslında yazılanların çoğu doğru ve buna ekleme yapmak ne kadar dogru onuda bilmiyorum . ukelalık olarak algılanırsa şimdiden affola...
bu sorun bundan yaklaşık 16 yıl önce had safhaya ulaştı ve üreticiler bir araya gelip buna bir standart koymaya karar verdiler . bu standardı sonra anlatmaya çalışacağım nfpa-110 ( uluslararası birleşik yangın koruma standby güç enerji sistemleri.)
jeneratörler stationer( hareket etmeyen ) makinelerdir . biz bu makineleri imal ederken 3 şeyi normal makineler yani road(yol ) makinesinden farklı imal ediyoruz .
1- makinenin volanını normal makineye göre daha ağır imal ediyoruz
2-makinenin enjektör ayarları minumum %30 yüke göre ayarlsanır.
3- generlde droop (düşüş) 0 olur ve gain (governor kazancı)%32 dir.
bunlar niçin böle ypılır makineler boşta çalıştığında ağırlık olmaz ise pistonların aşağı yukarı çıkması çok vuruntulu ve unstabil olur. normal yol makinesinde idle ( boş çalışma ) ayarlanabildiği için bir sorun teşkil etmez ama jeneratörlerde makine direk 1500 devirle çalışacağı için vede yüke aniden gireceği için extra bir dengeleme momentine ihtiyacımız doğar bundan dolayı volant ağır yapılır ....
yine aynı sebepten makine nin ayarlar ve enjektör ayarları pompa governoru 0 iken yani yük yok ve yüke cevap vermek için gaz kolu açık değilken bile % 30 yükü karşılayacak yakıt olarak ayarlanır . kazançta buna uygun olarak ayarlanır. .. buda standartlardan ve makinenin ilk adım yükü ile alakalşlı bir olgudur euro 5 motor yokken eski nesil motorlarda perkins 4000 serisi cummmis kta19 - kta 38 - kta-50 serisi cat 3406 ve yukarısında ilk adımı % 50den fazla olduğu için pompanın yüke çok çabuk cevap verebilmesi için yükün %30 unu pompa governor 0 da iken vermelidir.
buda istenmeyen durumları doğuruyor. çünki dizel motor teknolojisinde istenen cihazın her zaman uygun eksoz sıcaklığında tutulması vede motorun uygun sıcaklıkta çalıştırılması.buda 90 derecedir ..en verimli olduğu ısı...
büyük güçlü motorlar boş çalıştırılınca haliyle gerekenden daha fazla yakıt enjekte edildiği için ve daha az hva olduğu için orada sağlıklı bir yanma olmuyor. fazla yakıt yakılamıyor ve silinmdirin tepesinde birikiyor bu daha sonra motor yağına benzeyen siyah asfaltımsı bir kurum olarak turbonun kenarından egzost manifoltunun birleşim yerlerinden sanki motor yağ atıyor gibi dışarı atıyor.
buda aslında piston tepelerinde aşırı ısı olmasına sebep veriyor bizim enjektörlerin işemesi diye tabir ettiğimiz (inanın teknik adını bilmediğimi farkettim) dizel yakıtın atomiz olarak püskürtülememsi damla halinde düşmesi. şeklinne aynen benziyor. motorun hararet yapmasınave pistonların zarar görmesine sebebiyet veriyor.
2. bir etkisi bu kurum enjektörlerin memelerine gidiyor doğru bir ateşlememe olmuyor motor dengeziz çalışıyor
3. etkisi aynı kurumlar supaplara gidiyor ve motor verimsiz çalıştığı için supapların kenarında kalıyor motorun kompresör kaçırmasına sebep oluyor emme ve ksoz supapları sağlıklı çalışmıyor.
yani halk arasında arabanın sağırlaşması denen olay oluyor. Mantık olarak makine sağırlaşırmı öle bişi mümkünmü elbette değil . aynı sürtünme katsayısında hangi motora ne kadar hava sıkıştırıp ne kadar yakıt püskürtürseniz verim hep aynı olacaktır . ama wet stacking olmuş bir motorda subaplar kurum bağladığı için motorun içinde yeterince hava sıkışmayacak kötü yakıt püskürecek motor sağır denen atalet sağlamıyacaktır. bunun çaresi nedir . aracı otobana çıkartacaksınız 2.yada 3. fiteste çok yüksek devirde sürecek harret tyapmaya yakın çalıştırıp supapların kenarındaki kurumu atmaya enjektörlerin memelerindeki kurumu yakmaya uğraşacaksınız ..
jeneratörde bu mümkün olmadığı için jeneratöre yük vermekten başka hiç bir çaresi yok maalesef .
eğer yük yoksa yük bankası koyacaksınız bir sistem koyacaksınız kademeli yük bankaları olacak giren yük kadar yük çıkacak en sağlam yolu bu yok yedek yük bilmem ne yok lambalar gibi uğraşmıyacaksınız amerikanın enlemide belli boylamıda .. atıyorum 1000 kva jeneratörünüz var yükünüz yok buna en az 300 kva vermelisiniz ozaman kademeli olarak 6x50 kva yük bankası yapacaksınız bir analizatör koyacaksınız ucuzundan birde plc koyacaksınız ucuzundan
ABB pm 554 olabilir delta olabilir schinederin yeni ucuz plcisi olabilir modbus rs485 analizatörle haberleşip yüük bankasını ona göre devreden çıkarıp koyacaksınız .
tabi bu durum uzun süere olmuşsa enjektörleri söküp baktırmakta fayda var kurumlanma çok olmuşsa ..
motorda wet stacking olsun olmasın her büyük motor birdefa piston ve segman genleşmesi açısından bir defa mutlaka tam yükte 90 derece hararette en az 2 ssat çalıştırılmalıdır . wet stacking olmuşsa
kesinlikle yük bankası bulunup yada kolu komşu köy kim varsa bağlanmalı motor bir defa tam yükte en az 2 saat çalıştırılmalıdır ....
önmeli husus buyuk motorlarda değerli jeneratörcü kardeşlerime yıllardır söylememize rağmen yaz aylarında gerek yok diye ısıtıcıyı kapatamalarıdır. bunu sakın yapmayın 400 kva ve üzeri motorlarda motorun belli bir sıcaklıkta olması gerekir bu motor direk yüke girdiği için verimli sıcaklığına yakın bir sıcaklıkla olmalıdır buda minumum 40 derecedir ..
40 derecenin altında olursa ne olur. şu olur gene standartlar gereği pistonlar ve gömlek yani silindir arasındaki boşluk bu dereceye göre binde cinsinden imal edilir. bu derecenin altına düştüğünde bu boşluk fazlalaşır ve motorda korkunç bir vuruntu olur motor soğukdsa bu sesi duyunca korkmayın ısınınca düzelir . ama motor ısınana kadar çok kötü beyaz duman atar çünki ara boşluk açıldığı çin iyi sıkıştırma olmaz silindir tepesinde adam gibi yanma olmaz oda beyaz duman vemesine sebep olur .
neyse daha çok şey var söylenecek ama ben yine uzun ve gerksiz bir şekilde boş konuştum özür dilerim herkeslerden tüm arkadaşlara çalışmalarında başarılar dilerim