Sn Ozi 26,
Öncelikle şunu belirteyim ki, biz hiç bir zaman sadece gerilim düşümü hesabı yaparak kablo kesidi tayin etmeyiz. Mutlaka eş zamanlı olarak, ''Akım Kontrolü'' de yapmamız gerekiyor.( Bildiğimiz 3 fazlı güç formülü bağıntısından kolaylıkla yapılabilir ) Kablo kesit tayini ile ilgili forumumuzda sayısız örnekler var. Hepsini inceleminizi öneririm.
S=100x4000x40 / 56x3x380x380 ise S=0.66 bulunur. Biz bu sonuçtan yola çıkarak hemen kablo kesidi belirlemeyiz, bir de akım kontrolünü yaparız.
P= 1.73xUxIxCosQ den I Akımını hesaplarsak, ( CosQ=0.8 alıyorum) I= 7,6 A
Bu durumda diyebiliriz ki, teorik olarak seçeceğimiz kablo kesidi en az 0.66 mm2 lik değerden büyük kesitte olmalı ve en az 7.6 A i taşıyabilmelidir. Kabloların akım taşıma kapasiteleri tablolarda yazıyor zaten ordan bakılıp mesela 1.5 mm2 lik bir kablo seçebilirsiniz.
Fakat hiç bir iyi elektrikçi, deneyimli bir usta, size 1.5 mm2 kullanın demez.Teorik hesaplar, her ne kadar 1.5 mm2 nin uygun olduğu ispat etse de, tahminimce sizin de içinize tam olarak sinmez. Haksız da sayılmazsınız. Bunun sebeplerini açıklamaya çalışayım :
a-) Motor etiketinde yazan 4KW değeri, motorların verimi %100 olmadığından aslında 4 kW tan fazla akım çeker
b-) Kullanacağınız kablonun izolasyon maddesi PVC, XLPE veya Kauçuk olmasına bağlı olarak akım taşıma kapasitesi değişir.
c-)Motorun çalışacağı ortam sıcaklığı sabit ve 20C ile sabit olmazsa, bu sıcaklık değerinin üstündeki her sıcaklıkta daha fazla akım çekecektir.Örneğin bu motorun bina çatısında olduğunu ve yazın 45 C sıcaklık altında da çalışması gerektiğini düşünelim..
d-) Bu kablo nasıl bir yere döşenmiştir, tava içinde bir sürü kablo ile beraber çekilmişse, kablo akım azaltma faktörü de kullanılmak durumunda olur.
d-)Formulde U=380 volt yazdık ama besleme noktası trafodan uzaksa bu değer daha da düşebilir,...
Bu ve bunun gibi sebeplerden dolayı, sadece formuller ile sınırlı kalmamalıyız. Formuller yanlış olduğundan değil, formuller oluşturulurken, tesisatımızın gerçek değerleri bilinmeksizin bir sürü ön kabul yapılmış olduğundan dolayı sakıncalıdır bu.
%e=0.0124xPxL/S formülü son derece basitleştirilmiş bir formuldür ve yukarıdaki tablolardaki uzun formullerden ön peşin kabuller yapılarak elde edilmiştir.
Konuyu uzattığımın farkındayım ama bunları da paylaşmak istedim.Konuya dönersek,
İnternette arama yaptırdığınız zaman bir sürü birbirinden farklı formatta gerilim düşümü hesap formülü görürsünüz ve kafanız da karışır. Mesela bazı kaynaklar, DeltaU=...... şeklinde formuller verir, bazıları da %e=.......şeklinde verir. Aralarındaki tek fark bir, hattın sonunda gerilimin kaç volt azalacağını verir, diğeri de, yani %e=... formülü de bize, bu değerin yüzde kaça denk geldiğini verir. Bizim formuldeki 100 sayısı da burdan gelmektedir.
%e=2.6 gibi bir değer bulduğunuzda bunu bir daha herhangi bir şeyle çarpmanıza gerek yok...2.6<3 ise uygundur der geçersiniz. İlla merak ediyorsak %e=2.6 dan anlamamız gereken şudur. Hattın başı U=380 volt ise hattın sonunda(motor klemensinde) ölçülecek gerilim : 380 - (380x0.026) = 380-9.88 = 370.12 volttur. Ya da mesela, bize, gerilim düşümü %3'ü geçemez denildiğinde, aslında denilen,motor klemensindeki gerilim değeriniz,
380-(380x0.03)=380-11.4=368 volttan aşağı olamaz denilmiş oluyor.
Umarım bunca lafı yazmam anlaşılmaya yönelik bir şeylere katkıda bulunur.Kolay gelsin