Hanibal
Üye
- Katılım
- 15 Nis 2006
- Mesajlar
- 166
- Puanları
- 1
- Yaş
- 36
BAZI DOS YARDIMCI komutları.....
CLS(CLear the Screen) KOMUTU :Ekranı silen bir iç komutdur.Ekrandaki bilgiler silinirken bellekden silinmez.
DIR KOMUTU :Bulunulan klasördeki veya istenilen klasördeki dosyaları ve alt klasörlerin ekranda listelenmesini sağlar.
Genel Kullanım normu:
DIR [ Path ] /Parametreler
Parametreler:
/p Listelemeyi sayfa sayfa yapar. :
/w Listelemeyi yaparken sadece dosya isim ve uzantılarını dikkate alır.
/s Bütün alt klasör ve bu klasörlerde bulunan dosyaları listeler.
/b Her satıra bir isim gelecek şekilde sadece dosya veya klasör isim ve uzantılarını listeler.
/l Klasör ve dosya adlarını küçük harflarle yazarak listeler.
/ah Saklı dosyaları listeler
/a-h Saklı olmayan dosyaları listeler.
/as Sistem dosyalarını listeler.
/a-s Sistem dosyası olmayan dosyaları listeler.
/ad Sadece klasörleri listeler.
/a-d Sadece dosyaları listeler.
/a Backup ile arşivlenmeye hazır olan dosyaları listeler.
/a-a Son backup dan sonra hiç değişmemiş olan dosyaları listeler.
/ar Sadece okunabilme özelliği olan dosyaları listeler.
/a-r Sadece okunabilir özelliğine sahip olmayan diğer dosyaları listeler.
/on Dosya ve klasörleri isimlerine göre alfabetik olarak(A-> Z) sıralayarak listeler.
/o-n Dosya ve klasörleri isimlerine göre alfabetik olarak( Z -> A) sıralayarak listeler.
/oe Uzantılarına göre sıralayarak listeler.
/o-e Uzantılarına göre tersten sıralayarak listeler.
/od Olu?turulma tarihleri ilk olan en ba?a gelecek ?ekilde listeler.
/o-d Olu?turulma tarihleri ilk olan en sona gelecek ?ekilde listeler.
/os Büyüklükleri küçük olan en ba?a gelecek ?ekilde listeler.
/o-s Büyüklükleri küçük olan en sona gelecek ?ekilde listeler.
/og Klasörler üste, dosyalar alta gelecek ?ekilde listeler.
/o-g Dosyalar üste, klasörler alta gelecek ?ekilde listeler.
c:\>dir . Bulunulan klasördeki dosya ve klasörleri listeler.
c:\>dir.. Bir üst klasördeki dosya ve klaasörleri listeler.
c:\>dir... Bulunulan klasördeki sadece klasörleri listeler.
TIME KOMUTU
Bilgisayar belleğindeki aktif olan zamanı “Satakika:Saniye,Salise” sırasına göre gösterir ve yeni zamanın girilmesine olanak verir.
c:\>time
Current time is 13:42:24,01
Enter new time:
şeklinde bir mesaj verir. Eğer isteniyorsa klavyeden zaman girilerek ENTER tuşuna basılır.
DATE KOMUTU
Bilgisayar belleğinde aktif olan tarihi “Gün-Ay-Yıl” sırasına göre gösterir ve yeni tarihin aynı sıra ile girilmesini sağlar.
c:\>date
Current date is Thu 25/07/1996
Enter new date(dd-mm-yy):
Buradan istenirse bu tarih değiştirilebilir.
LABEL KOMUTU
Disk veya disketin ismini gösterir ve bu ismin değiştirilmesine imkan verir.
c:\>label
Volume in drive C is FIZIK
Volume Serial Number 97AE-1400
Volume label(11 charecters, ENTER for none):
İstenirse ilgili diskin ismi en fazla 11 karakterden oluşmak üzere değiştirilebilir.
PROMPT KOMUTU
Bilgisayar dos ortamında iken yanıp-sönen imlec olan kursörün önündeki göstergenin şeklini ayarlar, genel kullanım normu:
PROMPT [ Text ]
?eklindedir. Burada text :
$q = i?areti
$$ $(dollar i?areti)
$t Geçerli zaman
$d Geçerli tarih
$p Geçerli sürücü ve yol
$v MS-DOS versionu
$n Geçerli sürücü.
$g > i?areti
$l < i?areti
$_ ENTER-LINEFEED
$e ASCII Escape Kodu(27 nolu kod)
$h Backspace
Örneğin DOS ortamında iken,
c>prompt $p$g
c:\>
PATH KOMUTU :Bir komut yazıldığında normalde sadece bulunulan klasör de bu komuta ait dosyanın olup olmadığı aranır eğer yok ise “bad command or file name” mesajı ile komuta ait dosyanın bulunamadığını belirtir.Önceden herhangi bir dış komut icra edilmek istendiğinde bu komuta ait dosyaların hangi klasörlerde aranacağını bilgisayar tanıtan komuta PATH komutu denir.
PATH [ sürücü:\yol ]
Şeklindedir.
c:\>path c:\; c\dos; c:\dos\yedek
şeklinde bir komut bilgisayara verildikten sonra her hangi bir dış komut icra edilmek üzere çalıştırılmak istendiğinde bilgisayar bu komuta ait dosyanın önce root(c:\)’da sonra sırası ile DOS alt klasörüne ardından da Dos’un YEDEK alt klasör’ sinde olup olmadığını kontrol eder eğer var ise ilgili komut icra edilir, yok ise edilmez.
FORMAT KOMUTU
Disk ve disketleri formatlamakta kullanılan FORMAT komutunun genel kullanım normu,
FORMAT [ sürücü: ] /Parametreler
Parametreler:
/v:label Formatlanacak diskete “label” ismi verilir.
/q Daha önceden formatlanmış olan disketin sadece FAT ve Root klasörünü silerek yeniden düzenler, böylece hızlı formatlama yapılmış olur. Diskette bulunabilecek bad sectörleri taramaz.
/u Diskette bulunan tüm bilgileri siler ve unformatting disk haline getirir. Bu parametre “read and write” hatası oluştuğu zaman kullanılmalıdır.
/b Yeni formatlanan disketlerde IO.SYS ve MSDOS.SYS dosyaları için boş yer ayırır.
/s Disketi sistem disketi olarak formatlar. Yani IO.SYS, MSDOS.SYS ve COMMAND.COM isimli dosyaları formatlanan diskete aktarır.
/f:size Formatlanacak disketin boyutunu belirtir.
size: 360, 720, 1.2, 1.4, 2.8 gibi değerler alır.
/t:tracks Formatlanacak disketin track sayısını belirtir.
/n:sectors Formatlanacak disketin sectör sayısını belirtir.
/1 Single Sided(Tek Yüzlü) disketleri formatlar
/4 5.25’’ lik disketlerin formatlanmasında kullanılır.
/8 Ms-DOS 2.0 ’dan daha eski versionlar için track başına 8 sectör bulunan 5.25’’ lik disketlerin formatlanmasında kullanılır.
c:\>format a: ‘A: sürücüsündeki disket formatlanır.’
c:\>format a: /s ‘ A: sürücüsündeki disket sistem disketi olarak formatlanır, bu esnada IO.SYS, MSDOS.SYS ve COMMAND.COM isimli dosyalar formatlanan disketlere aktarılır. Bu disket ile bilgisayar açıldığında bu dosyalar otomatik olarak bilgisayarın RAM belleğine yüklenir. ’
c:\>format a: /f:1.2 /s ‘ A: sürücüsündeki disket hem sistem disketi olarak formatlanır hemde 51/4 inch’lik HD disket olarak formatlanır.’
DISKCOPY KOMUTU
Bir diskette bulunan bilgileri aynı veya farklı sürücüde bulunan başka bir diskete kopyalar. Genel kullanım normu,
DISKCOPY [ sürücü1: ] [ sürücü2: ]
?eklindedir. Burada sürücü1 kaynak(Source) disket denilen, içinde programların bulunduğu disketin takılacağı sürücü; sürücü2 ise hedef(Target) disket denilen, içine programların kopya edileceği disketin takılacağı sürücüdür. sürücü1 ve sürücü2 aynı olursa aynı sürücüye sırası ile kaynak ve hedef disketler takılır, her defasında bilgisayar belleğinin yettiği kadar bilgiyi alır ve hedef diskete aktarır, bu aktarma işlemi programların kopyalanması bitinceye kadar sürer. Hard diskten başka bir diskete kopyalama bu komut ile yapılamaz.
c:\>diskcopy a: b: ‘a: sürücüsüne takılacak disketdeki bütün programları b: sürücüsüne takılacak olan diskete kopyalar.
c:\>diskcopy a: a: ‘Tek sürücülü bilgisayarlarda sık sık kullanılan bir komut türüdür. Bu durumda önce a: sürücüsüne kaynak disket takılır, bilgisayar belleğinin yetdiği kadar bilgiyi okur, sonra , kaynak disketin çıkarılarak, hedef disketin yine a: sürücüsüne takılması istenir . Hedef disket takıldıktan sonra bilgisayar belleğine aldığı bilgileri hedef diskete aktarır. Bundan sonra bilgiler bitinceye kadar disketler sırası ile a: sürücüsüne takılır, böylece kopyalama işlemi tamamlanmış olur.
devam devam daha ogrenecegımız cok sey var ...
DOS işletim sistemi yaptığı işleri komutlar yardımı ile yapar. Komutlar genel olarak iki kısma ayrılır:
1. Enternal Komutlar(İç Komutlar).
2. External Komutlar(Dış Komutlar)
İç komutlar(Copy, Cls, Dir, Type,...) “command.com” isimli dosya içerisinde bulunmaktadır ve bilgisayar her açıldığında bu komutlar command.com dosyası ile birlikte belleğe otomatik olarak yüklenmektedir. Bu nedenle iç komutlar sistem açık iken her zaman kullanılabilir.
Dış komutların(Xcopy, Format, More,...) çalıştırılabilmeleri için ise ilgili dış komuta ait , COM veya EXE uzantılı, dosyanın diskette veya hard diskte bulunması gerekir. Örneğin, format komutunun çalıştırılabilmesi için bu komuta ait olan “format.com” adlı dosyanın önceden bellekte bulunması gerekir.
DOS işletim sistemi ortamında uzantıları, EXE(EXEcutable), COM(COMmand) ve BAT(BATch) uzantılı dosyalar çalışabilir. EXE ve COM uzantılı dosyalar makina diline çevrilmiş olan dosyalar olup bunların içeriğini bakılamaz, ekleme-çıkarma yapılamaz. BAT uzantılı dosyalar ise kullanıcı tarafından oluşturulabilir. Bu dosyalar oluşturulurken Batch komutları denilen komutların yanında iç ve dış komutlar da kullanılabilir.
FORMATLAMA İŞLEMİ
Yeni alınan bir disketin kullanılabilir hale getirilmesi için disket üzerinde yapılan işlemlere FORMATLAMA işlemi denir. Bu işlem bir dış komut olan “format.com” isimli dosya yardımı ile yapılır. Disk veya disket formatlanırken magnetik ortamlar SECTOR ve TRACK(Silindir) ’larına ayrılır. Disk veya disket şeklindeki magnetik ortamlar önce, disketin magnetik yoğunluğuna bağlı olarak, belirli sayıda silindir şeklindeki çizgiler olan Track’lara ayrılır. Daha sonra merkezden itibaren yine belirli sayıda Sectörlere ayrılır
Disketlerin sector ve tracklara ayrılması isketler rastgele formatlanamazlar. Disketler üretildikten sonra magnetik yoğunluğuna göre, disket üzerinde, kaç tane sectör ve track’larına ayrılabileceği yazılıdır.
Sectör ve tracklar arasında kalan magnetik bölgelere Park Sahası veya Sectör Parçası adı verilir. Her bir sectör alanına eşit miktarda ve 29 =512 Byte’ lık bilgi depo edilebilir. Merkeze yakın alanlar daha küçük, uzak olanlar daha büyük hacimde olmasına rağmen her alana eşit miktarda bilgi sığdırılmasının sebebi, her bir alanı taramak için açısal hızın aynı olmasının bir sonucudur. Örneğin yukarıdaki tablodan, 3.5 inch’lik HD bir diskette 80 track ve 18 sector ve 2 kafa(HEAD) olduğundan, bu disketdeki toplam sectör alanı sayısı 80x18x2=2880 dir. Bu disketin alabileceği maksimum bilgi ise, her bir alana 512 KB bilgi depo edilebileceğinden, 2880x512=1474560 Byte =1440KB=1.4 MB ’dir.
CLUSTER: Sectör alanlarının bir araya gelmesinden oluşmuş magnetik alanlara denir, bazı durumlarda 1 cluster, 1 sectör alanına eşit olurken; bazı durumlarda 1 Cluster, 8 sectör alanının bir araya gelmesi sonucu oluşabilir.
Bir disketin formatlanması sonucu o disketin magnetik alanı dört faklı kısma ayrılır:
1. Reserved Area (Ayrılmış Alan)
2. File Allocation Table(FAT).(Dosya Yerle?im Tablosu)
3. Root Directory (Kök Klasörü).
4. File Area(Dosya Alanı).
RESERVED AREA: Genellikle ilk iki sectör olan 1. ve 2. sectörler bu alan için ayrılır. Bu alan içerisinde bir tablo vardır bu tabloda hem kendisinin hem FAT’ in büyüklüklerini hemde ROOT daki giriş adedini saklar.
FAT: FAT disk veya disketlerdeki alanların kullanılmış olanlarını, kullanıma hazır olanlarını ve eğer var ise kullanılmayacak derecede bozuk olan Bad Sectörleri gösterir.
ROOT DIRECTORY: Dosyaların, dosya alanındaki büyüklüklerini, bu alanlardaki adresleri ve dosyaların isimlerini saklar.
Dosya büyüklükleri FAT içerisinde Byte olarak değil Cluster olarak tutulur, Tablo.1’ den de görülebileceği gibi:
DD(Double Density) Disketlerde: Her Cluster=2 Sectör Alanı = 1024 Byte=1 KB
HD(High Density) Disketlerde Her Cluster=1 Sectör Alanı=512 Byte=0.5 KB
10 MB hard Disklerde Her Cluster=8 Sectör Alanı = 4096 Byte=4 KB
44 MB hard Disklerde Her Cluster=4 Sectör Alanı = 2048 Byte=2 KB
Clusterların kapasiteleri kullanılan magnetik ortamın yoğunluğuna göre değişik değerler almaktadır.
Bir sectör parçası 512 Byte olduğundan herhangi bir sectör alanına 1 Byte’lık bilgi de yazılsa 512 Byte’lık bilgi de yazılsa her iki durumda da magnetik ortamın 512 Byte’lık alanı işgal edilmiş olacaktır. 513 Byte’lık bir bilgi ise ilk sectör alanını doldurup ikinci sectör alanına taştığı için 1024 byte’lık bir magnetik alanı işgal edecektir. Bir dosya açıp içerisine bilgiler yazmak demek o dosyanın yazıldığı sectör alanı veya alanlarının isimlendirilmesi demektir.
CLS(CLear the Screen) KOMUTU :Ekranı silen bir iç komutdur.Ekrandaki bilgiler silinirken bellekden silinmez.
DIR KOMUTU :Bulunulan klasördeki veya istenilen klasördeki dosyaları ve alt klasörlerin ekranda listelenmesini sağlar.
Genel Kullanım normu:
DIR [ Path ] /Parametreler
Parametreler:
/p Listelemeyi sayfa sayfa yapar. :
/w Listelemeyi yaparken sadece dosya isim ve uzantılarını dikkate alır.
/s Bütün alt klasör ve bu klasörlerde bulunan dosyaları listeler.
/b Her satıra bir isim gelecek şekilde sadece dosya veya klasör isim ve uzantılarını listeler.
/l Klasör ve dosya adlarını küçük harflarle yazarak listeler.
/ah Saklı dosyaları listeler
/a-h Saklı olmayan dosyaları listeler.
/as Sistem dosyalarını listeler.
/a-s Sistem dosyası olmayan dosyaları listeler.
/ad Sadece klasörleri listeler.
/a-d Sadece dosyaları listeler.
/a Backup ile arşivlenmeye hazır olan dosyaları listeler.
/a-a Son backup dan sonra hiç değişmemiş olan dosyaları listeler.
/ar Sadece okunabilme özelliği olan dosyaları listeler.
/a-r Sadece okunabilir özelliğine sahip olmayan diğer dosyaları listeler.
/on Dosya ve klasörleri isimlerine göre alfabetik olarak(A-> Z) sıralayarak listeler.
/o-n Dosya ve klasörleri isimlerine göre alfabetik olarak( Z -> A) sıralayarak listeler.
/oe Uzantılarına göre sıralayarak listeler.
/o-e Uzantılarına göre tersten sıralayarak listeler.
/od Olu?turulma tarihleri ilk olan en ba?a gelecek ?ekilde listeler.
/o-d Olu?turulma tarihleri ilk olan en sona gelecek ?ekilde listeler.
/os Büyüklükleri küçük olan en ba?a gelecek ?ekilde listeler.
/o-s Büyüklükleri küçük olan en sona gelecek ?ekilde listeler.
/og Klasörler üste, dosyalar alta gelecek ?ekilde listeler.
/o-g Dosyalar üste, klasörler alta gelecek ?ekilde listeler.
c:\>dir . Bulunulan klasördeki dosya ve klasörleri listeler.
c:\>dir.. Bir üst klasördeki dosya ve klaasörleri listeler.
c:\>dir... Bulunulan klasördeki sadece klasörleri listeler.
TIME KOMUTU
Bilgisayar belleğindeki aktif olan zamanı “Satakika:Saniye,Salise” sırasına göre gösterir ve yeni zamanın girilmesine olanak verir.
c:\>time
Current time is 13:42:24,01
Enter new time:
şeklinde bir mesaj verir. Eğer isteniyorsa klavyeden zaman girilerek ENTER tuşuna basılır.
DATE KOMUTU
Bilgisayar belleğinde aktif olan tarihi “Gün-Ay-Yıl” sırasına göre gösterir ve yeni tarihin aynı sıra ile girilmesini sağlar.
c:\>date
Current date is Thu 25/07/1996
Enter new date(dd-mm-yy):
Buradan istenirse bu tarih değiştirilebilir.
LABEL KOMUTU
Disk veya disketin ismini gösterir ve bu ismin değiştirilmesine imkan verir.
c:\>label
Volume in drive C is FIZIK
Volume Serial Number 97AE-1400
Volume label(11 charecters, ENTER for none):
İstenirse ilgili diskin ismi en fazla 11 karakterden oluşmak üzere değiştirilebilir.
PROMPT KOMUTU
Bilgisayar dos ortamında iken yanıp-sönen imlec olan kursörün önündeki göstergenin şeklini ayarlar, genel kullanım normu:
PROMPT [ Text ]
?eklindedir. Burada text :
$q = i?areti
$$ $(dollar i?areti)
$t Geçerli zaman
$d Geçerli tarih
$p Geçerli sürücü ve yol
$v MS-DOS versionu
$n Geçerli sürücü.
$g > i?areti
$l < i?areti
$_ ENTER-LINEFEED
$e ASCII Escape Kodu(27 nolu kod)
$h Backspace
Örneğin DOS ortamında iken,
c>prompt $p$g
c:\>
PATH KOMUTU :Bir komut yazıldığında normalde sadece bulunulan klasör de bu komuta ait dosyanın olup olmadığı aranır eğer yok ise “bad command or file name” mesajı ile komuta ait dosyanın bulunamadığını belirtir.Önceden herhangi bir dış komut icra edilmek istendiğinde bu komuta ait dosyaların hangi klasörlerde aranacağını bilgisayar tanıtan komuta PATH komutu denir.
PATH [ sürücü:\yol ]
Şeklindedir.
c:\>path c:\; c\dos; c:\dos\yedek
şeklinde bir komut bilgisayara verildikten sonra her hangi bir dış komut icra edilmek üzere çalıştırılmak istendiğinde bilgisayar bu komuta ait dosyanın önce root(c:\)’da sonra sırası ile DOS alt klasörüne ardından da Dos’un YEDEK alt klasör’ sinde olup olmadığını kontrol eder eğer var ise ilgili komut icra edilir, yok ise edilmez.
FORMAT KOMUTU
Disk ve disketleri formatlamakta kullanılan FORMAT komutunun genel kullanım normu,
FORMAT [ sürücü: ] /Parametreler
Parametreler:
/v:label Formatlanacak diskete “label” ismi verilir.
/q Daha önceden formatlanmış olan disketin sadece FAT ve Root klasörünü silerek yeniden düzenler, böylece hızlı formatlama yapılmış olur. Diskette bulunabilecek bad sectörleri taramaz.
/u Diskette bulunan tüm bilgileri siler ve unformatting disk haline getirir. Bu parametre “read and write” hatası oluştuğu zaman kullanılmalıdır.
/b Yeni formatlanan disketlerde IO.SYS ve MSDOS.SYS dosyaları için boş yer ayırır.
/s Disketi sistem disketi olarak formatlar. Yani IO.SYS, MSDOS.SYS ve COMMAND.COM isimli dosyaları formatlanan diskete aktarır.
/f:size Formatlanacak disketin boyutunu belirtir.
size: 360, 720, 1.2, 1.4, 2.8 gibi değerler alır.
/t:tracks Formatlanacak disketin track sayısını belirtir.
/n:sectors Formatlanacak disketin sectör sayısını belirtir.
/1 Single Sided(Tek Yüzlü) disketleri formatlar
/4 5.25’’ lik disketlerin formatlanmasında kullanılır.
/8 Ms-DOS 2.0 ’dan daha eski versionlar için track başına 8 sectör bulunan 5.25’’ lik disketlerin formatlanmasında kullanılır.
c:\>format a: ‘A: sürücüsündeki disket formatlanır.’
c:\>format a: /s ‘ A: sürücüsündeki disket sistem disketi olarak formatlanır, bu esnada IO.SYS, MSDOS.SYS ve COMMAND.COM isimli dosyalar formatlanan disketlere aktarılır. Bu disket ile bilgisayar açıldığında bu dosyalar otomatik olarak bilgisayarın RAM belleğine yüklenir. ’
c:\>format a: /f:1.2 /s ‘ A: sürücüsündeki disket hem sistem disketi olarak formatlanır hemde 51/4 inch’lik HD disket olarak formatlanır.’
DISKCOPY KOMUTU
Bir diskette bulunan bilgileri aynı veya farklı sürücüde bulunan başka bir diskete kopyalar. Genel kullanım normu,
DISKCOPY [ sürücü1: ] [ sürücü2: ]
?eklindedir. Burada sürücü1 kaynak(Source) disket denilen, içinde programların bulunduğu disketin takılacağı sürücü; sürücü2 ise hedef(Target) disket denilen, içine programların kopya edileceği disketin takılacağı sürücüdür. sürücü1 ve sürücü2 aynı olursa aynı sürücüye sırası ile kaynak ve hedef disketler takılır, her defasında bilgisayar belleğinin yettiği kadar bilgiyi alır ve hedef diskete aktarır, bu aktarma işlemi programların kopyalanması bitinceye kadar sürer. Hard diskten başka bir diskete kopyalama bu komut ile yapılamaz.
c:\>diskcopy a: b: ‘a: sürücüsüne takılacak disketdeki bütün programları b: sürücüsüne takılacak olan diskete kopyalar.
c:\>diskcopy a: a: ‘Tek sürücülü bilgisayarlarda sık sık kullanılan bir komut türüdür. Bu durumda önce a: sürücüsüne kaynak disket takılır, bilgisayar belleğinin yetdiği kadar bilgiyi okur, sonra , kaynak disketin çıkarılarak, hedef disketin yine a: sürücüsüne takılması istenir . Hedef disket takıldıktan sonra bilgisayar belleğine aldığı bilgileri hedef diskete aktarır. Bundan sonra bilgiler bitinceye kadar disketler sırası ile a: sürücüsüne takılır, böylece kopyalama işlemi tamamlanmış olur.
devam devam daha ogrenecegımız cok sey var ...
DOS işletim sistemi yaptığı işleri komutlar yardımı ile yapar. Komutlar genel olarak iki kısma ayrılır:
1. Enternal Komutlar(İç Komutlar).
2. External Komutlar(Dış Komutlar)
İç komutlar(Copy, Cls, Dir, Type,...) “command.com” isimli dosya içerisinde bulunmaktadır ve bilgisayar her açıldığında bu komutlar command.com dosyası ile birlikte belleğe otomatik olarak yüklenmektedir. Bu nedenle iç komutlar sistem açık iken her zaman kullanılabilir.
Dış komutların(Xcopy, Format, More,...) çalıştırılabilmeleri için ise ilgili dış komuta ait , COM veya EXE uzantılı, dosyanın diskette veya hard diskte bulunması gerekir. Örneğin, format komutunun çalıştırılabilmesi için bu komuta ait olan “format.com” adlı dosyanın önceden bellekte bulunması gerekir.
DOS işletim sistemi ortamında uzantıları, EXE(EXEcutable), COM(COMmand) ve BAT(BATch) uzantılı dosyalar çalışabilir. EXE ve COM uzantılı dosyalar makina diline çevrilmiş olan dosyalar olup bunların içeriğini bakılamaz, ekleme-çıkarma yapılamaz. BAT uzantılı dosyalar ise kullanıcı tarafından oluşturulabilir. Bu dosyalar oluşturulurken Batch komutları denilen komutların yanında iç ve dış komutlar da kullanılabilir.
FORMATLAMA İŞLEMİ
Yeni alınan bir disketin kullanılabilir hale getirilmesi için disket üzerinde yapılan işlemlere FORMATLAMA işlemi denir. Bu işlem bir dış komut olan “format.com” isimli dosya yardımı ile yapılır. Disk veya disket formatlanırken magnetik ortamlar SECTOR ve TRACK(Silindir) ’larına ayrılır. Disk veya disket şeklindeki magnetik ortamlar önce, disketin magnetik yoğunluğuna bağlı olarak, belirli sayıda silindir şeklindeki çizgiler olan Track’lara ayrılır. Daha sonra merkezden itibaren yine belirli sayıda Sectörlere ayrılır
Disketlerin sector ve tracklara ayrılması isketler rastgele formatlanamazlar. Disketler üretildikten sonra magnetik yoğunluğuna göre, disket üzerinde, kaç tane sectör ve track’larına ayrılabileceği yazılıdır.
Sectör ve tracklar arasında kalan magnetik bölgelere Park Sahası veya Sectör Parçası adı verilir. Her bir sectör alanına eşit miktarda ve 29 =512 Byte’ lık bilgi depo edilebilir. Merkeze yakın alanlar daha küçük, uzak olanlar daha büyük hacimde olmasına rağmen her alana eşit miktarda bilgi sığdırılmasının sebebi, her bir alanı taramak için açısal hızın aynı olmasının bir sonucudur. Örneğin yukarıdaki tablodan, 3.5 inch’lik HD bir diskette 80 track ve 18 sector ve 2 kafa(HEAD) olduğundan, bu disketdeki toplam sectör alanı sayısı 80x18x2=2880 dir. Bu disketin alabileceği maksimum bilgi ise, her bir alana 512 KB bilgi depo edilebileceğinden, 2880x512=1474560 Byte =1440KB=1.4 MB ’dir.
CLUSTER: Sectör alanlarının bir araya gelmesinden oluşmuş magnetik alanlara denir, bazı durumlarda 1 cluster, 1 sectör alanına eşit olurken; bazı durumlarda 1 Cluster, 8 sectör alanının bir araya gelmesi sonucu oluşabilir.
Bir disketin formatlanması sonucu o disketin magnetik alanı dört faklı kısma ayrılır:
1. Reserved Area (Ayrılmış Alan)
2. File Allocation Table(FAT).(Dosya Yerle?im Tablosu)
3. Root Directory (Kök Klasörü).
4. File Area(Dosya Alanı).
RESERVED AREA: Genellikle ilk iki sectör olan 1. ve 2. sectörler bu alan için ayrılır. Bu alan içerisinde bir tablo vardır bu tabloda hem kendisinin hem FAT’ in büyüklüklerini hemde ROOT daki giriş adedini saklar.
FAT: FAT disk veya disketlerdeki alanların kullanılmış olanlarını, kullanıma hazır olanlarını ve eğer var ise kullanılmayacak derecede bozuk olan Bad Sectörleri gösterir.
ROOT DIRECTORY: Dosyaların, dosya alanındaki büyüklüklerini, bu alanlardaki adresleri ve dosyaların isimlerini saklar.
Dosya büyüklükleri FAT içerisinde Byte olarak değil Cluster olarak tutulur, Tablo.1’ den de görülebileceği gibi:
DD(Double Density) Disketlerde: Her Cluster=2 Sectör Alanı = 1024 Byte=1 KB
HD(High Density) Disketlerde Her Cluster=1 Sectör Alanı=512 Byte=0.5 KB
10 MB hard Disklerde Her Cluster=8 Sectör Alanı = 4096 Byte=4 KB
44 MB hard Disklerde Her Cluster=4 Sectör Alanı = 2048 Byte=2 KB
Clusterların kapasiteleri kullanılan magnetik ortamın yoğunluğuna göre değişik değerler almaktadır.
Bir sectör parçası 512 Byte olduğundan herhangi bir sectör alanına 1 Byte’lık bilgi de yazılsa 512 Byte’lık bilgi de yazılsa her iki durumda da magnetik ortamın 512 Byte’lık alanı işgal edilmiş olacaktır. 513 Byte’lık bir bilgi ise ilk sectör alanını doldurup ikinci sectör alanına taştığı için 1024 byte’lık bir magnetik alanı işgal edecektir. Bir dosya açıp içerisine bilgiler yazmak demek o dosyanın yazıldığı sectör alanı veya alanlarının isimlendirilmesi demektir.
