VERASET

Babamın vefatı sonrasında gittiğim memleketimde ilginç bir hikaye dinledim. Çok yakın 2 arkadaşım var. Birinin annesi tek başına 4 yetim büyütmüş. Babadan, dededen kalma evi 3'e bölmüş, kendi ve ailesi kömürlük gibi bir yerde ikamet etmiş, üst katları kiraya vermiş ve kendi de bir işte çalışarak evlatlarını büyütmüş. Ölmeden önce de evlatlarına mirası pay etmiş ve evlatların ne kavga ne de geçim dertleri var. (Nur içinde yatsın) Ben bu arkadaşıma, "çitflik ağası" deden olacağına, "hükümet gibi annen" olsun, diye takılırdım.
Gelelim diğer arkadaşıma, yaşantıları büyük şehirlerde hepsi tahsilli kişiler, çok büyük miraslar, veraset var ortada, çoğalan aileler hep kavga içindeler, baba yanlış yatırımlar yapıyor, büyük evlat iş kuracağım diye barda, pavyonda para yiyor, borcu derdi, karşılıksız çekleri baba tarafında ödeniyor, arsalar, g.menkuller değer kazanmadan alel-acele satılıyor. Baba ölmeden önce en az veraset en küçük kardeşe kalıyor. Büyük kardeş sözüm ona kalan mal varlığını eşit taksim etmek üzere işe koyuluyor. Bu arada babanın ölmeden önce büyük kardeşe çektiği bir ihtar ortaya çıkıyor. Okuyorlar, tabii, inkar ve yalanlama. İhtar konusu, o güne kadar yediği malların listesi ve reddi miras edileceği konusunda uyarı. En son marifeti, babası adına alacak tahsili yapıp, paranın üstüne yatmış. İşin ilginci ortada bölüşülecek mal da bırakmamış girişiminin nedeni, ya varsa. Hani derler ya, "şeytan doldurur".
En küçük kardeş olan arkadaşım, "Bana kalan büyük ağabeyimin yediklerinin 20 de biri değil, şimdi de" diyor, "en suçlu ben oldum", "babamın arası senle iyi idi, kesin sende bir şeyler vardır" diyorlar. Hani yavuz hırsız ev sahibini bastırırmış ya. Ben de, "mahkemeye gidelim, araştırılsın, herkes aldığını ortaya koysun, 3'e bölelim" dedim, "şimdi de bana küstüler" diyor.
Ülkemizin kanayan yarası, bitmeyen kardeş kavgalarının nedeni veraset. Ben buradan çok ibretler çıkardım ama ne lafı uzatmak ne zülf-ü yare dokunmak isterim.

Başlığı okuyunca hukuki bir soru sorulmuş diye algıladım..ama konu mal ve para hırsı..
bir küçük ev ve mal için birbirini yiyenler olduğu gibi çok mal için de birbirlerini yiyenler var..
((bu arada, vefat eden istediği çocuğuna malının yarısını bırakabilir, daha fazlası olmaz çünkü saklı pay vardır.))

"oğuldan babaya nasihat" diye bir yazı vardı okuyunca o geldi aklıma

Yunus Emre'nin güzel bir sözü var :
Mal sahibi mülk sahibi,
Hani bunun ilk sahibi,
Mal da yalan mülk de yalan
Var gel biraz da sen oyalan.

Hukuk her zaman bir şeyleri tamir etmek için vardır. Gideni geri getirmez, asla eskisini yerine koyamaz. Bir parça vicdanlarda teselli yaratabilirse, o kadar. Örneğin bir trafik kazasında ölen geri gelmez ama adı üstünde kaza. (tabii kasıt, alkol ve sürat yoksa, bunların hepsi ayrı, ayrı değerlendirilmesi gereken olaylar) Sonuçta, hukukun amacı vicdanları tatmin etmek üzerine olmalıdır. Ortada anlaşmaya varılamayan konular veya bir tarafın kötü niyeti söz konusudur. Yukarıdaki örnekte de bir kardeşin tamah etmesi ve kötü niyeti söz konusu. Benim için paradan ziyade kardeş güveninin sarsılması daha büyük bir kayıptır. Hukuk bildiğim kadarı ile bu durumlarda diğer kardeşlerin haklarını koruyor ve geriye dönük davalar açılabiliyor. (züğürtün elinde, avucunda bir şey kaldı ise tabii) Ölenin eşine sanırım 1/2 hisse kalıyor, kalanlar varisler arasında taksim ediliyor. Geçmişe dönük davalar uzun (5 sene) sürebiliyor. Anadolu'da bu konuda, genelde küçük kardeşlerin ve hanımların kaderi, baba ve büyük ağabeyin beceri ve karakteri ile belirlenir. Hele bir de kötü niyet var ise, sonuç sevimsiz olur. Bir başka dava da eşlere kalan miras konusu. Anlayacağınız çifte belalı ve çözülmesi oldukça sıkıntılı bir durum. Gençken para pek önemli değildir ama yaşlılık ve çocuklar dünyaya gelince durum farklı olmaya başlıyor. Hele de, diğer kardeşler sıkıntı çekerken, başka bir kardeşin zevk-u sefa içinde hakları gasp etmesi daha da acı olmalı. Sonuç, Allah gariplerin ve yolu zalimelere düşenin yardımcısı olsun demekten başka bir şey gelmiyor elden.