Dinamik Kompanzasyon

[mehmet95]

DİNAMİK KOMPANZASYON

Kontaktörlü sistemlerle reaktif güç ihtiyacının değişimine yeteri kadar hızlı cevap verilemeyen ve anahtarlama transientlerinden dolayı zarar görme riski olan sistemlerde, kontaktör yerine tristör kullanılarak oluşturulmuş kompanzasyon sistemleri “Dinamik Kompanzasyon Sistemleri” olarak isimlendirilmektedir.
Dinamik Kompanzasyon Sistemlerinin uygulama alanları sebepleri ile birlikte aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:

Hızlı Değişen Yükler: Değişken yüklerin anahtarlama sıklığının yüksekliği konvensiyonel kompanzasyon sistemlerinin yetersiz kalacağı uygulamalarda (vinç, matkap vb) kompanzasyon sisteminin hızlı devreye girip çıkmasının sağlanması için kullanılabilir.

Büyük Güçlü Motorların Yol Alması: Enerji besleme sisteminde doğrudan bağlı, büyük güçlü motorların yol almaları sırasında, büyük reaktif akım bileşeninin kompanze edilmesi amacıyla kullanılabilir.

Fliker Kompanzasyon: Yük değişimlerinden dolayı gözde oluşan parlaklık dalgalanması etkisinin giderilmesi için kullanılabilir.

Hassas yükler: Yarı iletken elemanların üretimi gibi hassas uygulamalarda, kontrol merkezi bilgisayar sistemlerinin enerji sistemindeki anahtarlamalardan dolayı oluşabilecek aşırı gerilimlerden etkilenmemesi için dinamik kompanzasyon sistemleri kullanılabilir.

TRİSTÖR MODÜLÜ
Dinamik kompanzasyon sistemlerinde anahtar eleman olarak kullanılan tristör modülleri harmonik filtre reaktörü ile veya reaktörsüz uygulamalarda kullanılabilmektedir. Tristör modüllerinin paralel çalışması ise yüksek devreye grime akımlarının sınırlandırılması nedeniyle sadece reaktörlü uygulamalarda mümkün olabilmektedir.
Tristör modüllerinin çalışma prensibi L1 ve L3 fazlarının anahtarlanması, L2 fazlarının anahtarlanmaması üzerine kuurlmuş olup, bir fazlı ve üç fazlı uygulamalar için kullanılabilmektedir.


Kontrol işaretinin gelmesi ile birlikte tristör modülleri içerisinde tristörlerin akımın sıfırdan geçtiği anlarda devreye girecek şekilde tetikleme işaretleri üretilmekte ve tristörler devreye sokulmaktadır. Tistörlerin devreden çıkması da yine sıfır akımda olmaktadır. Bu şekilde anahtarlama sırasında oluşabilecek geçici aşırı gerilimler önlenmiş olmaktadır.


Kondansatörün devre dışı olduğu sure boyunca kondansatör enerji besleme sisteminin tepe değerinde kaldığından herhangi bir anda tekrar devreye sokulabilir.


Kondansatörlerin deşarjı için deşarj dirençleri bağlanmış olmalıdır. Deşarj elemanı olarak sadece direnç kulllanılması gerekmektedir. Tristör anahtar elemanları devre dışı bile olsa kondansatörler hala gerilim altındadır. Kondansatörler sistemden tamamen ayrılmadan deşarj olmamaktadır.


Reaktif Güç Kontrol cihazı olarak dinamik kompanzasyon sistemleri için farklı özelliklerle donatılmış Prophi cihazı kullanılmaktadır. Rölenin cevap süresi yaklaşık olarak 10 ms’dir.

 

[mehmet95]

TRİSTÖRLÜ HIZLI KOMPANZASYON SİSTEMLERİ​

Tristörlü hızlı kompanzasyon sistemleri, ani olarak devreye girip çıkan ve devrede kalma süreleri kısa olan yüklerin reaktif güç kompanzasyonu için kullanılır. Bunlar; vinçler, ark kaynağı, punto kaynağı, presler
v.b. yüklerdir. Bu tip yüklerle yogun çalışan tesislerde güç faktörünü 0,95 - 1,00 arasında tutmak çok güçleşmektedir.

Klasik reaktif güç kompanzasyonu metodunda, özellikle ani devreye girme ve çıkmalarlarda, kontaktörler devreye girdiği anda kondansatörlerde ani bir başlangıç akımı oluşur. (şekil-1) Devreye girip çıkma sıklaştıkça ani başlangıç akımı etkisi ile kondansatör içinde delinmeler oluşur. Bu arklar kondansatörün çabuk yıpranmasına
neden olur. İlave olarak bu arklar kondansatörler üzerinde geçici aşırı yük oluşturarak ömürlerinin kısalmasına da sebebiyet vermektedir.

Tristörlü hızlı kompanzasyon sistemlerinde, anahtarlama elemanı olarak klasik kompanzasyonda kullanılan kontaktör yerine kompanzasyona özel tristör modülü kullanılır. Tristörü kullanılarak direkt bağlantıda kondansatörlerin 10 ms içinde devreye girmesi sağlanmakla birlikte aynı zamanda oluşan ani başlangıç akımı da
engellenir. (şekil-2) Bu şekilde gruptan sadece nominal kondansatör akımı akar. Bu yöntemle sorunsuz olarak ani değişen kısa süreli yükler de kompanze edilebilir. Ayrıca merkezi kompanzasyon ile 40- 200 ms arasında hızlı kompanzasyon yapılabilir.

FAYDALARI

> Hassas, hızlı ve doğru kompanzasyon yapılabilir, reaktif güç bedeli ödenmez
> Özellikle punto, ark kaynağı gerektiren imalatlarda ürün kalitesi artar
> Kondansatörlerin ömrü uzar
> Kontaktör olmadığı için bakım maliyeti yoktur
> Isıl kayıplar azalarak kayıplardan tasarruf elde edilebilir.
> Sistem modüler olduğundan istenildiği kadar kompanzasyon güç arttırımı yapılabilir.

 

[mehmet95]

Elektrik yüklerini devreye alıp çıkartmada mekanik kontaktörler yerine güç elektroniği elemanlarının kullanımı
teknolojinin ilerlemesi ile daha fazla kullanım alanı bulmaktadır. Tristör anahtarlı kompanzasyon kontaktörü ile çok
hızlı açma kapama yapılabilir. Böylece kademenin bir periyotluk süre içinde devreye girip çıkması sağlanır. Özelikle
otomotiv, kağıt, ambalaj, gıda, tekstil, cam ve çimento sektöründe kullanılan: punto kaynak makinası, liman vinç,
kaynak makinaları, asansör, matkap, elektrik ark fırınları, darbeli yükler, indüksiyon ocakları gibi çok hızlı devreye
girip çıkan büyük güçlü yüklerin hızlı kompanzasyonu yapılabilmektedir.



Harmonik filtre reaktörü veya filtresiz kompanzasyon sistemlerinde akım sınırlayıcı reaktör kullanılması, koruma için
ise Süper Fling NH Sigorta kullanılması zorunludur.

 

[Teknikadam_41]

Mehmet hocam eline sağlık

 

[rakani]

özellikle hızlı girip çıkan yüklerin bulunduğu dengesiz sistemlerde klasik kompanzasyonla sonuç almak imkansız oluyor bunu tecrübe etmiş biri olarak bu bilgilerin gerekli olduğunu arkadaşlarıma hatırlatmak isterim ,çok gerekli ve değerli bir paylaşım olmuş ellerin dert görmesin.Selamlar ,saygılar.

 

[TEDAŞ]

TeŞekÜrler Tam İstedİĞİm Bİlgİler Amabu TrİstÖr ModÜlÜ Ve TrİstÖr Anahtarlamali KontaktÖrllerİn Hangİ Markalari Daha İyİ TeŞekÜrler

 

[mehmet95]

internette bir arkadaşın şöyle bir yazısını okudum; bilginize...

Evet hocam haklısınız fakat statik kompanzasyon hakkında size birazcık bilgi vereyim statik kompanzasyon şu an kompanzasyonların en pahalısıdır mesela 10 YTL'ye yapacağınız bir kompanzasyonu 1000 YTL'ye yaptıracaksınız anlamına geliyor bu işi hem herkez yapamaz o yüzden bilen birileri olması lazım allah muhafaza statik kompanzasyon yani tristörlü kompanzasyon çok tehlikeli bir olaydır bilgisi olmayan birisine firmayı teslim ederseniz inanın bana çok büyük bir şekilde canınız yanabilir neden diye soracak olursanız bir kondansatörleri uygun belirlemezseniz ve tristörüde ona göre seçmezseniz kondansatörünüz aynı bir dinamit gibi patlayabilir bu patlama sonucunda yangın çıkartabilir hatta can kaybı bile yaşanabilir o yüzden tristörlü devreler her ne kadar iyi gibi görünsede bir o kadar tehlikesi vardır doğrusunu söylemek gerekirse kompanzasyon işi de aynı şekilde tehlikesi vardır fakat normal kompanzasyonda en azından harmonik yok ve yanlış bağlantı yapılmadıysa kolay kolay kondansatörü patlatmaz. İsmail Ufuk KARATEKELİ

 

[elek]

tristörü seçmek kullanıcının elinde değil.bu iş elektroniğe giriyor ve imalatçının işi.
fakat kondansatörü uygun seçmekten ne kastediliyor acaba?
kondansatörün patlaması ciddi bir olay.
normal kompanzasyonda da uygun zamanda devreye alınmaz ise yüksek akımların geçeceği
bilinen bir şey.ayrıca kompanzasyona yönelik özel kondansatörlerde(daha dayanıklı sanırım)
yapılıyor.bu mu kastediliyor?
yazının son cümlesinden tristörlü kompanzasyona özel bir
durumun olduğu anlaşılıyor.izah edilmesi gereken bir açıklama.

 

[mehmet95]

Kullanılan tristörlerle ilgili teknik bilgi ve snubber devresi elemanları.

Sistem Verileri: (TKR sistemi)
Nominal Gerilim : 6300Vac, 50Hz, +%5
Anma Gücü : 6MVAr
Anma Akımı (faz) : 317A
Max. di/dt : 0.172A/µsec

Tristör Verileri:
Tristör : DYNEX DCR807SGC2323-1176A
VDRM=VRRM : 2300V
IT(av) : 665A
VT (at 143A) : 1.35V
Plossmax (IT(av)=143A) : 193W


Snubber Devresi (R-C):
C : 0.47µF R : 100R + 120R
Vcmax : 1400V, 990Vrms Pmax : 2x50W
Vcop : 930V Ploss : 40W
Vcopmax (en kötü) : 1200V Plossmax (en kötü) : 67W

Anahtarlama elemanları kesime girme esnasında anahtar uçlarında hızlı bir gerilim yükselmesine ve iletime girme esnasında hızlı bir akım yükselmesine maruz kalırlar. İletim esnasında snubbersız durumda, akımın yükselmesi anahtarın müsaade edilen di/dt'sinden çok daha büyük olabilir. Bu durumda bir turn-on snubber devresi kullanılarak akımın yükselme hızı sınırlandırılabilir. Benzer olarak anahtar, kesim esnasında aşırı gerilimlere veya dv/dt'ye maruz kalabilir. Bu durum da bir turn-off yada overvoltage (aşırı gerilim) snubber devresi kullanılarak düzeltilebilir.

Snubber devrelerinin kullanımı çok amaçlıdır. Bu devreler, koruma, akım ve gerilim dalga şekillerini biçimlendirme (anahtarlama kayıplarını azaltmak için) ve geçici rejim esnasındaki taşmaları (overshoot) azaltmak için kullanılır.

 

[elek]

bu devre tristörü korumak için kullanılan bir devre.
yazıda geçen "tristörlü kompanzasyon tehlikelidir" ve "normal kompanzasyon da tehlike yoktur" deniyor.
tristörlü kompanzasyonda sıfırdan geçişte devreye alma olduğu için tehlikeli akım ve gerilim durumları
ortadan kalkıyor.kontaktörlü kompanzasyonda kondansatör dolu iken devreye alınırsa aynı sakıncalar
yine oluşur.aşırı akımlar ve yüksek gerilimler gibi.