BilalG
Üye
- Katılım
- 30 Eki 2008
- Mesajlar
- 91
- Puanları
- 1
ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ
1. GENEL BİLGİLER:
Alternatif akım devrelerinde doğrudan doğruya yüksek akım ve gerilim ölçmek hem zor, hem de tehlikelidir. Bunun için ölçü aletlerini yüksek gerilimden yalıtan ve ölçme sınırlarının dışındaki değerlerin ölçülmesini sağlayan ölçü transformatörleri yapılmıştır. Bu transformatörler, kullanan şahıslarla ölçü ve kontrol aletlerini yüksek gerilim tehlikesinden korur. Ölçü tarnsformatörlerinin kullanılması sayesinde, kolaylık, doğruluk ve güvenlik sağlanmıştır.
Ölçü transformatörleri küçük güçte yapılırlar. Çünkü yükleri ölçü aletleridir. Kullanıldıkları yere göre akım veya gerilim transformatörleri ismini alırlar.
2. GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİ
Genellikle 600 V.’tan yüksek gerilimlerin ölçülmesi tehlikelidir. Bu sebeple 600 V.’un üstündeki gerilimlerin ölçülmesinde gerilim transformatörleri kullanılır.
Gerilim transformatörlerinin yapısı aynen düşürücü bir trafo gibidir. Sekonder devre gerilimi 100-110 V olacak şekilde dizayn edilirler. Primer devre çalışma yerine göre çeşitli ve çok yüksek değerde olabilir. Bu nedenle yalıtımına çok dikkat edilmelidir. Kuru veya yağlı tipte yapılırlar. Açık hava ve çok yüksek gerilimlerde kullanılan transformatörler yağlı tipte yapılırlar.
3. AKIM TRANSFORMATÖRLERİ
Akım transformatörleri elektrik devrelerinde iki nedenle kullanılırlar.
a. Aletlerin gösteremeyeceği büyüklükteki akımları ölçmek
b. Yüksek gerilimli elektrik devrelerinde emniyetli akım ölçmede.
Bu maksatla kullanılan akım transformatörleri bir fazlı mantel, çekirdek veya demir nüveli yapılırlar. Demir nüve, manyetik endüksiyonu (B) çok yüksek olan trafo saçından yapılır.
Akım transformatörlerinin primeri bir veya birkaç sarımlı, sekonderi ise çok sarımlıdır. Primer akımı 50.000 A. kadar, sekonder ise 1-5 veya 10 A.’lik olarak yapılırlar.
Sekonder devreleri ölçü aletlerinin (ampermetre-voltmetre akım bobini) iç dirençleri çok küçük olduğundan hemen hemen kısa devre edilmiş gibi çalışırlar. Bu nedenle akım transformatörlerinin sekonder devreleri hiçbir zaman açık bırakılmazlar. Çünkü sekonder sargıdan geçen akımın meydana getirdiği manyetik alan, primer sargı alanına ters yönde ve onu zayıflatacak şekildedir. Primerden akım geçerken sekonder açık olursa, demir nüvedeki manyetik alan çok büyük olur ve sekonder sargıda yüksek bir gerilim endüklenir. Ayrıca manyetik alanın yüksek oluşu demir kayıplarının artmasına ve transformatörün tehlikeli bir şekilde ısınmasına yol açar. Bu sebeple akım transformatörlerinin sekonder devreleri herhangi bir ölçü aletine bağlı değilse kısa devre edilirler. Yüksek gerilime karşı da sekonder devre topraklanmalıdır..
Akım ölçmede çok kullanılan pensli ampermetreler de akım transformatörleri gibi çalışırlar.
TRANSFORMATÖRLERİN PARALEL BAĞLANMASI
1.GENEL BİLGİLER:
Tek bir trafo gücünün yetmediği hallerde, birkaç transformatör birbiriyle paralel bağlanmakta ve şebekeye verilen güç yükseltilmektedir. Ancak amaç için paralel bağlanacak trafoların şu şartları taşımaları lazımdır:
- Primer ve sekonder gerilimleri eşit olmalıdır.
- Trafoların iç gerilim düşümleri veya normal akımdaki kısa devre gerilimleri eşit veya çok yakın değerde olmalıdır.
- Güçleri arasındaki oranın 1/3’ü geçmemesi gerekir.
- Sekonderdeki uçların aynı adlı olanlarının birbirine bağlanması gerekir.
2. TEK FAZLI TRANSFORMATÖRLERİN PARALEL BAĞLANMASI
Te fazlı transformatörlerin anma gerilimleri ve kısa devre gerilimleri birbirine eşit olduğu takdirde, bunlar paralel bağlanabilirler. Bu trafoda büyük gerilim ile küçük gerilim arasındaki faz farkı açısının 0o ya da 180o olacağı kuşkusuz bilinmektedir. Şayet paralel bağlanmış iki trafo primer/sekonder gerilimleri arasındaki faz açıları, birinde 0 o diğerinde 180o ise bu iki trafonun paralel devredeki çıkış gerilimi sıfır olacaktır. Bu nedenle trafolar paralel bağlanmadan önce bir voltmetre ile kontrol edilirler. Gerekirse küçük gerilim sargı uçlarının yeri değiştirilir. Trafoların aynı hat iletkeni üzerine bağlanmış uçları arasında kesinlikle gerilim farkı olmayacaktır.
3. ÜÇ FAZLI TRANSFORMATÖRLERİN PARALEL BAĞLANMASI
Trafoların anma gerilimlerinin, kısa devre gerilimlerinin ve bağlantı kombinasyonlarının birbirine eşit olması gerekir.
Paralel devrenin doğru bağlanıp bağlanmadığı bir voltmetre ile kontrol edilir.
1. GENEL BİLGİLER:
Alternatif akım devrelerinde doğrudan doğruya yüksek akım ve gerilim ölçmek hem zor, hem de tehlikelidir. Bunun için ölçü aletlerini yüksek gerilimden yalıtan ve ölçme sınırlarının dışındaki değerlerin ölçülmesini sağlayan ölçü transformatörleri yapılmıştır. Bu transformatörler, kullanan şahıslarla ölçü ve kontrol aletlerini yüksek gerilim tehlikesinden korur. Ölçü tarnsformatörlerinin kullanılması sayesinde, kolaylık, doğruluk ve güvenlik sağlanmıştır.
Ölçü transformatörleri küçük güçte yapılırlar. Çünkü yükleri ölçü aletleridir. Kullanıldıkları yere göre akım veya gerilim transformatörleri ismini alırlar.
2. GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİ
Genellikle 600 V.’tan yüksek gerilimlerin ölçülmesi tehlikelidir. Bu sebeple 600 V.’un üstündeki gerilimlerin ölçülmesinde gerilim transformatörleri kullanılır.
Gerilim transformatörlerinin yapısı aynen düşürücü bir trafo gibidir. Sekonder devre gerilimi 100-110 V olacak şekilde dizayn edilirler. Primer devre çalışma yerine göre çeşitli ve çok yüksek değerde olabilir. Bu nedenle yalıtımına çok dikkat edilmelidir. Kuru veya yağlı tipte yapılırlar. Açık hava ve çok yüksek gerilimlerde kullanılan transformatörler yağlı tipte yapılırlar.
3. AKIM TRANSFORMATÖRLERİ
Akım transformatörleri elektrik devrelerinde iki nedenle kullanılırlar.
a. Aletlerin gösteremeyeceği büyüklükteki akımları ölçmek
b. Yüksek gerilimli elektrik devrelerinde emniyetli akım ölçmede.
Bu maksatla kullanılan akım transformatörleri bir fazlı mantel, çekirdek veya demir nüveli yapılırlar. Demir nüve, manyetik endüksiyonu (B) çok yüksek olan trafo saçından yapılır.
Akım transformatörlerinin primeri bir veya birkaç sarımlı, sekonderi ise çok sarımlıdır. Primer akımı 50.000 A. kadar, sekonder ise 1-5 veya 10 A.’lik olarak yapılırlar.
Sekonder devreleri ölçü aletlerinin (ampermetre-voltmetre akım bobini) iç dirençleri çok küçük olduğundan hemen hemen kısa devre edilmiş gibi çalışırlar. Bu nedenle akım transformatörlerinin sekonder devreleri hiçbir zaman açık bırakılmazlar. Çünkü sekonder sargıdan geçen akımın meydana getirdiği manyetik alan, primer sargı alanına ters yönde ve onu zayıflatacak şekildedir. Primerden akım geçerken sekonder açık olursa, demir nüvedeki manyetik alan çok büyük olur ve sekonder sargıda yüksek bir gerilim endüklenir. Ayrıca manyetik alanın yüksek oluşu demir kayıplarının artmasına ve transformatörün tehlikeli bir şekilde ısınmasına yol açar. Bu sebeple akım transformatörlerinin sekonder devreleri herhangi bir ölçü aletine bağlı değilse kısa devre edilirler. Yüksek gerilime karşı da sekonder devre topraklanmalıdır..
Akım ölçmede çok kullanılan pensli ampermetreler de akım transformatörleri gibi çalışırlar.
TRANSFORMATÖRLERİN PARALEL BAĞLANMASI
1.GENEL BİLGİLER:
Tek bir trafo gücünün yetmediği hallerde, birkaç transformatör birbiriyle paralel bağlanmakta ve şebekeye verilen güç yükseltilmektedir. Ancak amaç için paralel bağlanacak trafoların şu şartları taşımaları lazımdır:
- Primer ve sekonder gerilimleri eşit olmalıdır.
- Trafoların iç gerilim düşümleri veya normal akımdaki kısa devre gerilimleri eşit veya çok yakın değerde olmalıdır.
- Güçleri arasındaki oranın 1/3’ü geçmemesi gerekir.
- Sekonderdeki uçların aynı adlı olanlarının birbirine bağlanması gerekir.
2. TEK FAZLI TRANSFORMATÖRLERİN PARALEL BAĞLANMASI
Te fazlı transformatörlerin anma gerilimleri ve kısa devre gerilimleri birbirine eşit olduğu takdirde, bunlar paralel bağlanabilirler. Bu trafoda büyük gerilim ile küçük gerilim arasındaki faz farkı açısının 0o ya da 180o olacağı kuşkusuz bilinmektedir. Şayet paralel bağlanmış iki trafo primer/sekonder gerilimleri arasındaki faz açıları, birinde 0 o diğerinde 180o ise bu iki trafonun paralel devredeki çıkış gerilimi sıfır olacaktır. Bu nedenle trafolar paralel bağlanmadan önce bir voltmetre ile kontrol edilirler. Gerekirse küçük gerilim sargı uçlarının yeri değiştirilir. Trafoların aynı hat iletkeni üzerine bağlanmış uçları arasında kesinlikle gerilim farkı olmayacaktır.
3. ÜÇ FAZLI TRANSFORMATÖRLERİN PARALEL BAĞLANMASI
Trafoların anma gerilimlerinin, kısa devre gerilimlerinin ve bağlantı kombinasyonlarının birbirine eşit olması gerekir.
Paralel devrenin doğru bağlanıp bağlanmadığı bir voltmetre ile kontrol edilir.
