380 kv.kütahya seyitömer-izmir ışıklar kesicisi patlama sonrası fotoğrafları

[Elbruz]

Sayın üstadım, bu konudaki çok kısıtlı bilgimle sadece şunu merak ediyorum, bir eleştiri gelmiş size ki aslında size de değil, sonuçta eleştiriyi yapan arkadaş da kendi başınıza karar vermediğinizi biliyordur, ama bu olayda arıza sebebi 380 kv hattın kopması ve devamı mı? Bu ilk açmanın hat kopması nedeniyle olduğu doğru değil mi, ondan sonrasında hat kopuk durumdayken YTM'nin size kapama talimatı vermesi bu noktada doğru muydu? Ya da en azından daha doğru bir manevra seçeneği var mı sizin durumunuzda? Basit orta gerilim açmalarında hemen enerji vermek için hat kapatılır genelde ama böyle ciddi bir tesiste böyle bir acelecilik olmayacaktır değil mi, ama tersine de böyle büyük ve önemli konumdaki tesis de orta gerilimden çok daha büyük alanları etkiliyor, bu durumda tesisteki işleyişten üstünkörü bahsedebilir misiniz?

Bir de o koca 380'lik hat nasıl kopmuş biliyor musunuz?

 

[Meraklı elektrikçi]

Sayın üstadım, bu konudaki çok kısıtlı bilgimle sadece şunu merak ediyorum, bir eleştiri gelmiş size ki aslında size de değil, sonuçta eleştiriyi yapan arkadaş da kendi başınıza karar vermediğinizi biliyordur, ama bu olayda arıza sebebi 380 kv hattın kopması ve devamı mı? Bu ilk açmanın hat kopması nedeniyle olduğu doğru değil mi, ondan sonrasında hat kopuk durumdayken YTM'nin size kapama talimatı vermesi bu noktada doğru muydu? Ya da en azından daha doğru bir manevra seçeneği var mı sizin durumunuzda? Basit orta gerilim açmalarında hemen enerji vermek için hat kapatılır genelde ama böyle ciddi bir tesiste böyle bir acelecilik olmayacaktır değil mi, ama tersine de böyle büyük ve önemli konumdaki tesis de orta gerilimden çok daha büyük alanları etkiliyor, bu durumda tesisteki işleyişten üstünkörü bahsedebilir misiniz?

Bir de o koca 380'lik hat nasıl kopmuş biliyor musunuz?

Sayın ELBRUZ iltifatınız için teşekkürler ama biz kendimize onu çok görüyoruz,sorularınız çok mantıklı aklım erdiğ kadar cevap vermeye çalışayım.Kesici ilk açmada hatta herhangi bir sebebten açabilir,açmaya sebeb olan arıza devam eden bir arıza ise ilgili koruma röleleri kesinlikle kurulamaz devamlı arıza sinyali verdirir yanlış bir manevrayı önlemek için elektriki kitleme devreleri çalışır kesiciye istesenizde kapama veremezsiniz.Bir ucu İzmir bir ucu Kütahya'da ve yaklaşık 400 km uzunluğundaki hatta kalıcı olmayan bir arıza için ve önemli bir hattı "acaba her ihtimale karşı hattı kontrole ekipleri çıkartsakta baktırsak 400 km hat binlerce direk dağbayır dere çayır ekipler kontrol etsin"diyemeyeceğimiz için ve en önemlisi KALICI OLMAYAN bir arıza için dünyanın hiçbir yerinde YÜKTEVZİ MERKEZLERİNDEKİ yetkililerin böyle bir lüksü yoktur.Kuş sürüsü geçer hat açar ,rüzgar olur ağaç devrilir hat açar.Trafik kazası olur,heyelan olur,yıldırım düşer vs vs bazen akla hayale gelmeyecek sebeblerden hat açar.Hattın koruma devreleri arıza kalıcı ise arızayı görür ve ışıklı sesli sinyallerile tablocuyu uyarmaya devam eder.Gerekli kitlemeleri sağlar arıza üzerine kapama verdirip hattın daha büyük zarar görmesini önler.Bu sinyaller her iki istayonda birden olur.Benim tahminim ilk açmada arıza geçiciydi,karşılıklı sinyaller resetlendi röleler düzeltildi durum ADA YTM ye rapor edildi.Karşı istasyonda aynı şekilde ki karşı istasyonda İZMİR BATI YTM ye bağlı.Orasıda kendi kontrollerini yapıyor, İzmirden kesici kapattırılıyor kesici açıyor,yine kalıcı bir arıza sinyali yok herşey normale getiriliyor.ADA YTM bu sefer bize kapattırıyor,biz kapatıyoruz ve problemli bölge de kalıcı bir arıza ile hat açıyor.Hiç açmayabilir arıza meydana gelmeyebilirdi de, binlerce direkte binlerce izalatörün durumunu hat bağlantılarını hangi sistem görüntülü kontrol altında tutabiliyorki?Varmı böyle bir sistem yok.Hat en son kapamada kopuyor,direk toprağa temas oluyor ve arıza akımı saliselik anda ölçülemeyecek kadar büyüyor.Arıza kaynağını neresi besliyor bizim 380 kv bara,koruma devreleri hattın kesicisini açtırdığı gibi 380 kv barayıda boşaltıyor neden,çünkü kesici açmayabilir mekaniki olarak fazlardan biri kapalı kalabilir busefer kaynak olarak en yakın bizim santralın genaratörlerini tahrip etmeye varıncaya kadar arıza akımı virüs gibi ulaşabildiği heryeri yoketmek ister.Malesef burada bizim kesici açması ile patlaması bir oluyor,koruma devreleri daha hassas olsa belki kesici kurtarılabilirdi oda belki çünkü kontrolsuz bir arıza akımı ile karşı karşıyasınız bütün korumalar normal çalışıyor çalışmayan veya geç çalışan hiçbir röle yok bunun kayıtlarını EİAŞ röle servis kontrol ediyor üst makamlar hertürlü raporları arıza kayıtlarını istiyorlar,eğer değişmesi gereken sistemlar varsa değiştiriliyor veya not alınıyor.Personelin kusuru varsa gereken yapılıyor.Yapılan telefon ve kramportyör görüşmeleri kayıt altındadır.MİLLİ YTM ve bağlı olduğumuz ADA YTM sisteme tamamen hakimdir,EİAŞ ın röle ve elektronik ekipleri periyodik ve arızi durumlar için kontrollarını bakımlarını devamlı yaparlar bilgisayar sistemleri hatların harmoniklerine varıncaya kadar
kayda geçer.Yani "üstünkörülük "mümkün değildir.Kalıcı arıza olmadıktan sonra gelen her arıza için evhamlı olmaya gerek yok,bu şekilde belki yüzlerce hat kapatıldı ama binde bir böyle arıza büyüyebiliyor.Yapılacak en mantıklı iş yapılmıştır,alternatifi dediğim gibi hatta ekip çıkartıp kalıcı olmayan bir arıza için "işgüzarlık "yaparak binlerce direk ve donanımının kontrol edilmesidir.Arkadaşlarımın içi rahat olsun YTM ler emin ellerde...Bir arkadaşımızın dediği gibi koruma rölelerinin tesisatının yenilenmesi gerekiyor Brown Boweri nin 1970 model cihazlarını kullanıyoruz , nereye kadar gider bilmiyorum

 

[benbilmem]

Sayın üstadım Kalıcı arızalarda hangi röleler ikazda bulunuyor. İlk arızada hattaki arızanın 1 kereye mahsus kapatma yapılmadan kalıcı olup olmadığını Nereden bilinecek.Böyle bir Röle var mı.Benim bildiğim Hatta kalıcı arıza varsa ilk denemede hat tutmazsa rölede bazı ledler yanar mesela SOFT gibi. Böylece personel bilgi sahibi olur. Birde kalıcı arızalarda nasıl bir kilitleme sistemi var.Yine benim bildiğim Hattaki arıza kalıcı olsun olmasın istdiğin kadar kapatma manevrasında bulunulabilir.

 

[Meraklı elektrikçi]

Sayın üstadım Kalıcı arızalarda hangi röleler ikazda bulunuyor. İlk arızada hattaki arızanın 1 kereye mahsus kapatma yapılmadan kalıcı olup olmadığını Nereden bilinecek.Böyle bir Röle var mı.Benim bildiğim Hatta kalıcı arıza varsa ilk denemede hat tutmazsa rölede bazı ledler yanar mesela SOFT gibi. Böylece personel bilgi sahibi olur. Birde kalıcı arızalarda nasıl bir kilitleme sistemi var.Yine benim bildiğim Hattaki arıza kalıcı olsun olmasın istdiğin kadar kapatma manevrasında bulunulabilir.

Sayın benbilmem olumlu eleştrilriniz için teşekkür ederim, kalıcı arızadan kastım kanal 3 transfer trip rölesi (d53 yardımcı röle) k232 rölesi (six rölesi ) gibi arıza durumunda mekaniki kiliti çözecek bobinin enerjisini kesecek arıza sinyalinin giderilmesidir.Kısmen aynı şeyi söylüyoruz hatta kalıcı arıza olup olmadığını anlamak için tekrar kapatıyorsunuz çünkü sabit bir arıza gözükmüyor.Röle servisinin uzmanlık alanına giren konulara bir işletmeci olarak onlar kadar vakıf değilim ama bildiklerim ve yapıla gelen uygulamayı izah etmeye çalıştım eksiklerim olabilir veya izahta benden kaynaklanan ifade eksiklerim olabilir.Bizim kullandığımız mesafe koruma röleleri 1970 model hatta iç donanımında kullanılan cihazlarda dahada eski tarihler var.Bu cihazlardan sistemde kaç yerde var kaç kişi bu cihazları tanır,mesela sizin burada yazmış olduğunuz soft sinyali için bizdeki sinyaller röleler farklı .Oldukça eski bir sistem ile çalışıyoruz.Kalıcı arıza dan dolayı kilitleme sistemini Transfer trip rölesi kanal 3 alındı sinyali ve 154-380 kv sistemde kesici arıza koruma rölesi (six rölesi) hemen aklıma gelen örnekler.Sorularınıza yeterli cevap verebildimmi bilmiyorum saygılarımla.....

 

[muhendis0606]

Kesici patlaması sonrası hatta herhangi bir arıza tespit edildi mi . ya da kesici patlamasından sonra transfer üzerinden kapatılmasında bir sorun olmadı sanırım. Buda hatta gecici bir arıza olabilme ihtimalini kuvvetlendiriyor. Sonucta patlayan kesici ömrünü doldurmus eski bir kesici. Zaten yg techizatın ömrü 30 yıldır en fazla.

 

[Meraklı elektrikçi]

Kesici patlaması sonrası hatta herhangi bir arıza tespit edildi mi . ya da kesici patlamasından sonra transfer üzerinden kapatılmasında bir sorun olmadı sanırım. Buda hatta gecici bir arıza olabilme ihtimalini kuvvetlendiriyor. Sonucta patlayan kesici ömrünü doldurmus eski bir kesici. Zaten yg techizatın ömrü 30 yıldır en fazla.

Sayın mühendis malesef elimizde arızanın sebebi hakkında bir bilgi yok , hattın kopmasına sebeb olan arızayı bilmiyorum.Bir kaçgün içinde hattı tamir ettiler ve bildiğiniz gibi transfer kesici üzerinden devreye aldık bir problemde yaşamadık.Yaklaşık bir ay sonrada yeni kesici yerine monte edildi,hattı kendi kesicisi üzerine aldık.Arkadaşlar takdir edersiniz ki biz olayın bir tarafıyız ve YTM nin uygulamış olduğu yönerge 33 ve 43 e göre hareket ederiz.Diğer yandan tesisatımız çok eski,mesela saatbaşı değerleri aldığımız mw-mvar-a-v- değerleri ilk gün takılan analog göstergeler değişeli 2 yıl bile olmadı.Hassasiyet konusunda oldukça sağır olan bu cihazların bir kısmı aktif olarak çalışr durumda bırakıldı yedek olarak ve biz aradaki farkı çok net görebildik.Mw bölgesinde kw a varıncaya kadar hassas okuma (dijital olarak) yapabiliyoruz.Tesisatta devamlı enerjili kalan 110 ve 220 v dc kontaktör bobinleri kavrulup olduğu yerde yanıyor.Elimizde 2 adet yedeğimiz var sardırıp sardırıp kullanıyoruz.Neyse bu konuda derdimiz çok vereceğimiz örnekleri dahada artırmak mümkün.Ben hattın açması ile ilgili söyleyebileceğim şeylerin hepsini açıkca söyledim.İstedimki Yüksek gerilim hatlarında oluşan büyük bir arıza ile alakalı çarpıcı bir örnek olsun bilgi dağarcığınıza bunuda ekleyin aynı zamanda tesisatlarımızın ne kadar demode olduğunu da dertleşme babında size açmış oldum sakın kimseye söylemeyin aramızda kalsın Bu konu ile ilgili sorulacak sorulara vereceğim cevaplar birer tekrar olacağından kimseyi yormayalım.Gösterdiğniz ilgi , alaka , eleştri , soru , öneriler ve beğeniler için hepinize çok teşekkür ederim.Hepinize kazasız belasız mutlu huzurlu başarılı bir çalışma hayatı dilerim muhabbetle kalın......

 

[Elbruz]

Cevabınız için teşekkür ederim, şimdi kafamda daha iyi oturdu. Bu arızada olan sizin kesiciye olmuş, İzmir tarafında bir tahribat olmamış değil mi?

 

[Elbruz]

İlk mesajınızı tekrar okudum ve bir tahmin yürüttüm, o koca 380 kv hattı koparan her ne ise, hat daha kopmadan hatta ilk temasında veya yakınlaşmasında artık isim bulamadım , iki tarafa da açtırıyor. Sonrasında hat daha sağlam olduğu için röleler kurulabiliyor ama sonra hat da kopuyor ve bu kez toprakla temastan ötürü kesici patlaması ile sonuçlanıyor. Mantıklı oldu mu?

 

[Meraklı elektrikçi]

Evet önce iki taraf arızadan açıyor,1. kapatma karşıdan yapılıyor aynı arızadan açıyor.2.kapatmada bizden yapılıyor ve arıza hat kopması ve arıza akımının direk toprağa akması ile çooook yüksek arıza akımıakışı ile hasar büyümesin diye six rölesi devreye giriyor açması gereken kesici açmasa bile arıza akımı devam edip hasar sınırlansın diye 380 kv barayı boşaltırken aynı anda kesicide infilak ediyor.Tahminleriniz doğru.Bu arada İzmir'de bir şey olmamış...

 

[benbilmem]

380 kv istasyonlarda hat arızası geniş bir sistemi etkilecek duruma sebebiyet veriyor bildiğim kadariyla..İstasyonun sıfırlanmasını dahi düşünmek kabus olur.Sayın Meraklı Elektrikçi paylaşımlarınız için teşekkür ederiz.Allah yar ve yardımcınız olsun arızasız günler dilerim