alibedirhansoylu
Üye
- Katılım
- 7 Ara 2009
- Mesajlar
- 1
- Puanları
- 1
MAKİNA BÖLÜMÜ EĞİTİMLERİ
KONU: BUHAR KAZANI
1)Buhar kazanı ,dogal gaz , kızgın buharın tanımı
2) buhar kazanın yapısı ,çalısması , özellikleri
3) fabrikadaki buhar kazanının tanıtılması , çalıştırılması , üzerindeki ekipmanlar, kazana bağlı sistemler
Buhar kazanı nedir ?
Buhar üretmekte yararlanılan; kömür, yağyakıt, motorin, doğalgaz ve fosil yakıtları, bazı tesislerde ise artık yakıtın yakılmasıyla ortaya çıkan, ısıyı içindeki suyu ısıtmak için kullanan kazana denir.
Buharın,endüstride tercih edilmesinin en önemli sebepleri; çok iyi bir ısı taşıyıcısı olması, ısı transferi özelliklerinin özellikle faz değişiminden dolayı yüksek olması ve iletiminin çok kolay olması ile herhangi bir pompalama sistemine ihtiyaç duymamasıdır.
• Buhar, yüksek miktarda ısı enerjisi taşır.
• Sabit sıcaklıkta ısı transferi sağlar.
• Isıtılacak madde ve yüzeylerde homojen sıcaklık dağılımı sağlar.
• Su kolay tedarik edilebilen bir maddedir. Buharı nakletmek için enerji ihtiyacı yoktur.
• Buhar yabancı madde içermez,hijyeniktir.
• Sıcak su ve kızgın su tesisatlarına kıyasla, buhar daha küçük serpantin yüzeyleri gerektirir.
• Kontrol kolaylığı sunar.
• Daha küçük boru çapları kullanılabilir.
1. Kazanların sınıflandırılması:
Kazanlar yapısına, suyun sirkülasyon sekline ve çalışma basıncına göre 3 şekilde sınıflandırılırlar;
I) Yapısına göre:
a) Alev borulu kazanlar:
Bu tip kazanlarda, alev boruların içerisinde su ise dış tarafındadır. Günümüzde kullanım zorluğu ve düşük çalışma basıncı (max. 300 psi) sebebiyle sanayide kullanılmamaktadır. En büyük avantajı saf olmayan besi suyunun kullanılabilmesidir.
b) Su borulu kazanlar:
Bu tip kazanlar genel olarak suyun ve buharın birçok boru ve dramların içerisinde dolaştığı, alev ve sıcak gazların su ve buharı ihtiva eden elemanların dışından geçtiği kazanlar olarak tarif edilebilir. Avantajları; buhar elde etmek için fazla zamana ihtiyaç olmaması, yüksek basınç, sıcaklık ve yüke uygun olması ve sürekli maksimum yükte çalışabilmesidir. Dezavantajları ise; bakımı, temizliği ve işletmesinin zor olması ve tasfiye edilmiş, kaliteli besi suyunun kullanılmasının zorunlu olmasıdır.
II) Suyun sirkülasyon şekline göre:
a) Tabii sirkülasyonlu kazanlar:
Sanayi tesislerinde en çok kullanılan kazan tipidir. Kazan içinde ısınan suyun yoğunluğu ile soğuk suyun yoğunluğu farkı nedeniyle, ısınan suyun yükselerek drama
giderken yerini nispeten daha soğuk suyun yerleşmesi prensibine dayanır.
İki grupta incelenebilir. Bunlardan ilki serbest tabii sirkülasyonlu
kazanlardır. Bu tip kazanlarda buhar üretici borular yatay ve yataya yakındır, besi suyu kazana alt domdan verilir ve buhar üst domdan alınır. Diğer tip ise Tabii hızlandırılmış sirkülasyonlu kazanlardır. Bu tip kazanlarda ise buhar üretici borular dikeydir, besi suyu kazana üst domdan verilir, nispeten soğuk besi suyu buhar üretici borular veya downconer adı verilen borularla sirkülasyonunu tamamlar. Genelde günümüzde kullanılan kazan tipidir.
b) Cebri sirkülasyonlu kazanlar:
Bu tip kazanlarda suya ve buhara pozitif bir sirkülasyon sağlanmaktadır. Bu sirkülasyon cebri bir pompa ile sağlanır.
III) Çalışma basıncına göre:
a)Alçak basınçlı kazanlar (300 psi’ a kadar)
b)Orta basınçlı kazanlar (300-750 psi)
c)Yüksek basınçlı kazanlar (750 psi’dan büyük)
Dogal gaz ve özellikleri
Doğal gaz yeraltından çıkartılır. Genelde petrol yatakları ile birlikte bulunur.
Ağırhidrokarbonlar, nem ve sülfür bileşenlerinden ayrıştırılarak kullanıma sunulur.
Bileşiminin büyük bölümünü metan gazı oluşturur. Metan dışında az miktarda etan,
propan, bütan gibi diğer karbonlar bulunur. Ayrıca azot, oksijen,karbondioksit hidrojen sülfür ve bazen de helyum gazına rastlanır.Doğalgaz, renksiz ve kokusuzdur. Gaz kaçaklarının fark edilmesi için THT (tetrahidrofen) katılarak özel olarak kokulandırılır Doğalgaz,zehirli değildir, fakat yüksek konsantrasyonlarda oksijen olmayacağı için boğucu etkisi vardır
BUHAR KAZANLARI
Bir buhar kazanı genel olarak şu elemanlardan meydana gelmektedir:
1- Ocak: Yakacakların yakılarak ısı enerjisinin elde edildiği kısımdır.
2- Asıl Isıtma Yüzeyleri: Sıcak duman gazları ile buharlaşmakta olan suyun temasta olduğu yüzeylerdir.
3- Kızdırıcı: Doymuş ıslak buharın, sabit basınçta ısıtılarak sıcaklığının arttırıldığı yüzeylerdir.
4- Ekonomizör: Besleme suyunun asıl ısıtma yüzeyine girmeden önce bir miktar ısıtıldığı yüzeylerdir.
5- Hava Isıtıcılar: Yakma havasının duman gazları ile ısıtıldığı yüzeylerdir.
6- Baca: Duman gazlarını kazandan uzaklaştıran ve çekiş sağlayan elemandır.
1. Alev Geri Dönüşümlü Yanma
Odası
2. İkinci Geçiş Duman Boruları
3. Üçüncü Geçiş Duman Boruları
4. Kazan Gövdesi
5. Açılabilir Kapak
6. Ön Kapak Yalıtımı
7. Kazan Kaset Sacları
8. Gözetleme Camı
9. Gövde Yalıtımı
10. Ayaklar
11. Gaz / Sıvı Yakıt Brülörü
Buhar Kazanının Kontrol ve Emniyet Cihazları:
a. Termometre: Kazan içindeki buhar sıcaklığını gösterir.
b. Manometre: Kazan içindeki ve sistemdeki buhar basıncını gösterir.
Yapılışları hidrometrenin yapılışının aynısıdır. Buhar basıncını Kg/cm²(atü) ve mbar cinsinden ölçen elemandır. Manometrenin hassasiyeti içindeki yaya bağlıdır. Bu yayın elastikiyetinin bozulmaması için,onun ısı tesirlerinden korunması gerekir. Bu sebepten kazana bağlanırken, manometre borusu ile bağlanır. Bunun üzerinde bir de vana bulunur.
c. Su Seviye Göstergesi( şişesi ,camı) Kazan içersindeki su seviyesini gösterir.
ç. Tağdiye Cihazı: Kazandaki su seviyesine bağlı olarak besleme pompası açıp kapamaya, su seviyesi asgari değerin altına düştüğü zaman brülörü durdurmaya ve emniyet cihazına sinyal vermeye yarar. Bir gövde içerisinde bulunan şamandıralı şalter vasıtası ile açılıp kapama olur. Kazana iki adet irtibat ağzı ile bağlanmış olup irtibat ağızlarına birer vana konulmuştur.
d. Besleme Suyu Girişi: Kazanın suyu eksilince su vermeye yarar. Genellikle kazana üst kısımdan yandan girer ve su tulumba ile basılır.
e. Alarm Düdüğü: Tağdiye cihazından aldığı sinyal ile su seviyesinin kritik seviyeye düştüğünü sesli olarak haber verir.
f. Preostat: Kazan buhar basıncını sabit tutar, sıvı yakıt yakan buhar kazanlarında bulunur. İşletme basıncını aştığı zaman brülöre durdurulur, basınç belirli bir değerin altına düştüğü zaman brülörü çalıştırır. Çift memeli kazanlarda iki tane vardır.
g. Emniyet Subabı veya Sifonu: Basınçlı sistemlere konur. Kazanın emniyetini sağlar. Buhar yükselince fazla buharı dışarı atarak kazanın patlamasını önler. Kazanda yaylı ve ağırlıklı olmak üzere iki çeşit vardır.
ğ. Dip Blöf Vanası: Buharlı kazanlarda suyun kaynayıp buharlaşması sebebi ile kazan suyunda biriken tuzlar çamur şeklini alır ve dipte toplanan tortu vs. yabancı maddeleri dışarı atmak için kazanın altına konan vanadır.
h. Yüzey Blöf Vanası: Her buhar kazanında kaynama sebebi ile su yüzeyinde oluşan köpükleri ve istenmeyen maddelerin dışarıya atıldığı vanadır. Normal su seviyesinin hemen alt seviyesine konur.
1Yakma havası
2Gaz
3Motorin
4Çekirdek hava
5İkincil hava
b- Besi Suyu Ve Besi Suyu Hattı Elemanları
Bir kazanın ömrü, işletme verimi ve ürettiği buharın saflığı, kazanın imalat kalitesinden çok bunun içine konan suyun saflığı ile doğru orantılıdır. Bu nedenle buhar kazanı besi suyunun hazırlanmasında çok bilgili hareket edilmesi ve besi suyunun hazırlanması için gerekli cihazların çok titizlikle seçilmesi ve daha sonra bunların gene aynı titizlik ile işletilmesi gerekir. Öncelikle buhar tesislerinde mümkün olduğu kadar kondens geri döndürülerek taze su beslemesi minimuma indirilmelidir.
Kalitesiz bir besi suyu ile işe başlandığında bir taraftan fazlaca kimyasal kullanılır, diğer taraftan bolca yapılan blöfler ile kazan içindeki ısının bir kısmı atılmış olur, işletme verimi düşer, ayrıca kazan kimyasallarının bir kısmı da atılmış olur.
Ülkemizde kullanılan besi sularında en çok rastlanan ve sorunlara neden olan parametreler aşağıdaki gibidir:
a) Sertlik: Suyun içerisinde bulunan kalsiyum ve magnezyum iyonlarından meydana gelir. Geçici ve kalıcı sertlik olarak iki çeşittir. Toplam sertlik bu ikisinin toplamına eşittir. Geçici sertlik ( karbonat sertliği ), kazanda suyun ısıtılması ile kalsiyum karbonat çökeltisi halinde metal yüzeylerde birikir ve kışır tabir edilen kireç tabakasını meydana getirir. Sert besi sularının yumuşatılması, günümüzde otomatik rejenerasyonlu, katyonik reçineli, iyon değiştirici “ Yumuşatma cihazları “ ile yapılır ve besi suyu sertlik derecesi 1 ºFSB ( Fransız sertlik derecesi ) altına çekilir. Tuzlu sondaj suları ( klorür oranı 1000 mg/ lt’ nin üzerinde ) bu yöntemle yumuşatılamazlar.
b) Erimiş Gazlar: Ancak sadece yumuşatılmış su, kazanlar için yeterli değildir. Besi suyu içerisinde bulunan “ Oksijen “ 0,02 mg/ lt’ nin üzerinde bulunduğu zaman kazanda korozyona neden olmaktadır. Besi suyu içerisinde bulunan Oksijen ve CO2 gibi çözünmüş gazların buhar kazanına girmeden önce giderilmesinde “ Termik degazör ” kullanılması çok faydalı bir yöntemdir. Besi suyunun, yumuşatıcılardan sonra degazör kullanılmayan düşük basınçlı buhar kazanlarında, polifosfat yataklı filtreden geçirilmesi korozyonu önleme açısından son derece yararlıdır.
c) Alkalinite: Suyun içerisinde bulunan karbonat ve bikarbonatlardan meydana gelir. Suyun kuvvetli asitleri nötrleme kabiliyetine o suyun alkaliliği denir. Kazan içerisinde müsaade edilen azami toplam ( MO ) alkalinite değeri 900 mg/ lt’ dir. Blöfün azaltılması istendiğinde, besi suyundaki MO alkalinitesi 90 mg/ lt’ ye kadar düşebilir. Alkalinitenin düşürülmesi “ Dealkalizer ” vasıtasıyla yapılır. Buhar kazanı ve jeneratörlerde kullanılan dealkalizerler, kostik soda takviyeli klorür’ le rejene edilen özel anyonik reçineyle çalışırlar.
EĞİTİM NOTLARI – 15 Buhar Kazanları Elemanları Sayfa - 6
FİNE FOOD MAKİNA BÖLÜMÜ EĞİTİMLERİ
KONU: BUHAR KAZANI
1)Buhar kazanı ,dogal gaz , kızgın buharın tanımı
2) buhar kazanın yapısı ,çalısması , özellikleri
3) fabrikadaki buhar kazanının tanıtılması , çalıştırılması , üzerindeki ekipmanlar, kazana bağlı sistemler
Buhar kazanı nedir ?
Buhar üretmekte yararlanılan; kömür, yağyakıt, motorin, doğalgaz ve fosil yakıtları, bazı tesislerde ise artık yakıtın yakılmasıyla ortaya çıkan, ısıyı içindeki suyu ısıtmak için kullanan kazana denir.
Buharın,endüstride tercih edilmesinin en önemli sebepleri; çok iyi bir ısı taşıyıcısı olması, ısı transferi özelliklerinin özellikle faz değişiminden dolayı yüksek olması ve iletiminin çok kolay olması ile herhangi bir pompalama sistemine ihtiyaç duymamasıdır.
• Buhar, yüksek miktarda ısı enerjisi taşır.
• Sabit sıcaklıkta ısı transferi sağlar.
• Isıtılacak madde ve yüzeylerde homojen sıcaklık dağılımı sağlar.
• Su kolay tedarik edilebilen bir maddedir. Buharı nakletmek için enerji ihtiyacı yoktur.
• Buhar yabancı madde içermez,hijyeniktir.
• Sıcak su ve kızgın su tesisatlarına kıyasla, buhar daha küçük serpantin yüzeyleri gerektirir.
• Kontrol kolaylığı sunar.
• Daha küçük boru çapları kullanılabilir.
1. Kazanların sınıflandırılması:
Kazanlar yapısına, suyun sirkülasyon sekline ve çalışma basıncına göre 3 şekilde sınıflandırılırlar;
I) Yapısına göre:
a) Alev borulu kazanlar:
Bu tip kazanlarda, alev boruların içerisinde su ise dış tarafındadır. Günümüzde kullanım zorluğu ve düşük çalışma basıncı (max. 300 psi) sebebiyle sanayide kullanılmamaktadır. En büyük avantajı saf olmayan besi suyunun kullanılabilmesidir.
b) Su borulu kazanlar:
Bu tip kazanlar genel olarak suyun ve buharın birçok boru ve dramların içerisinde dolaştığı, alev ve sıcak gazların su ve buharı ihtiva eden elemanların dışından geçtiği kazanlar olarak tarif edilebilir. Avantajları; buhar elde etmek için fazla zamana ihtiyaç olmaması, yüksek basınç, sıcaklık ve yüke uygun olması ve sürekli maksimum yükte çalışabilmesidir. Dezavantajları ise; bakımı, temizliği ve işletmesinin zor olması ve tasfiye edilmiş, kaliteli besi suyunun kullanılmasının zorunlu olmasıdır.
II) Suyun sirkülasyon şekline göre:
a) Tabii sirkülasyonlu kazanlar:
Sanayi tesislerinde en çok kullanılan kazan tipidir. Kazan içinde ısınan suyun yoğunluğu ile soğuk suyun yoğunluğu farkı nedeniyle, ısınan suyun yükselerek drama
giderken yerini nispeten daha soğuk suyun yerleşmesi prensibine dayanır.
İki grupta incelenebilir. Bunlardan ilki serbest tabii sirkülasyonlu
kazanlardır. Bu tip kazanlarda buhar üretici borular yatay ve yataya yakındır, besi suyu kazana alt domdan verilir ve buhar üst domdan alınır. Diğer tip ise Tabii hızlandırılmış sirkülasyonlu kazanlardır. Bu tip kazanlarda ise buhar üretici borular dikeydir, besi suyu kazana üst domdan verilir, nispeten soğuk besi suyu buhar üretici borular veya downconer adı verilen borularla sirkülasyonunu tamamlar. Genelde günümüzde kullanılan kazan tipidir.
b) Cebri sirkülasyonlu kazanlar:
Bu tip kazanlarda suya ve buhara pozitif bir sirkülasyon sağlanmaktadır. Bu sirkülasyon cebri bir pompa ile sağlanır.
III) Çalışma basıncına göre:
a)Alçak basınçlı kazanlar (300 psi’ a kadar)
b)Orta basınçlı kazanlar (300-750 psi)
c)Yüksek basınçlı kazanlar (750 psi’dan büyük)
Dogal gaz ve özellikleri
Doğal gaz yeraltından çıkartılır. Genelde petrol yatakları ile birlikte bulunur.
Ağırhidrokarbonlar, nem ve sülfür bileşenlerinden ayrıştırılarak kullanıma sunulur.
Bileşiminin büyük bölümünü metan gazı oluşturur. Metan dışında az miktarda etan,
propan, bütan gibi diğer karbonlar bulunur. Ayrıca azot, oksijen,karbondioksit hidrojen sülfür ve bazen de helyum gazına rastlanır.Doğalgaz, renksiz ve kokusuzdur. Gaz kaçaklarının fark edilmesi için THT (tetrahidrofen) katılarak özel olarak kokulandırılır Doğalgaz,zehirli değildir, fakat yüksek konsantrasyonlarda oksijen olmayacağı için boğucu etkisi vardır
BUHAR KAZANLARI
Bir buhar kazanı genel olarak şu elemanlardan meydana gelmektedir:
1- Ocak: Yakacakların yakılarak ısı enerjisinin elde edildiği kısımdır.
2- Asıl Isıtma Yüzeyleri: Sıcak duman gazları ile buharlaşmakta olan suyun temasta olduğu yüzeylerdir.
3- Kızdırıcı: Doymuş ıslak buharın, sabit basınçta ısıtılarak sıcaklığının arttırıldığı yüzeylerdir.
4- Ekonomizör: Besleme suyunun asıl ısıtma yüzeyine girmeden önce bir miktar ısıtıldığı yüzeylerdir.
5- Hava Isıtıcılar: Yakma havasının duman gazları ile ısıtıldığı yüzeylerdir.
6- Baca: Duman gazlarını kazandan uzaklaştıran ve çekiş sağlayan elemandır.
1. Alev Geri Dönüşümlü Yanma
Odası
2. İkinci Geçiş Duman Boruları
3. Üçüncü Geçiş Duman Boruları
4. Kazan Gövdesi
5. Açılabilir Kapak
6. Ön Kapak Yalıtımı
7. Kazan Kaset Sacları
8. Gözetleme Camı
9. Gövde Yalıtımı
10. Ayaklar
11. Gaz / Sıvı Yakıt Brülörü
Buhar Kazanının Kontrol ve Emniyet Cihazları:
a. Termometre: Kazan içindeki buhar sıcaklığını gösterir.
b. Manometre: Kazan içindeki ve sistemdeki buhar basıncını gösterir.
Yapılışları hidrometrenin yapılışının aynısıdır. Buhar basıncını Kg/cm²(atü) ve mbar cinsinden ölçen elemandır. Manometrenin hassasiyeti içindeki yaya bağlıdır. Bu yayın elastikiyetinin bozulmaması için,onun ısı tesirlerinden korunması gerekir. Bu sebepten kazana bağlanırken, manometre borusu ile bağlanır. Bunun üzerinde bir de vana bulunur.
c. Su Seviye Göstergesi( şişesi ,camı) Kazan içersindeki su seviyesini gösterir.
ç. Tağdiye Cihazı: Kazandaki su seviyesine bağlı olarak besleme pompası açıp kapamaya, su seviyesi asgari değerin altına düştüğü zaman brülörü durdurmaya ve emniyet cihazına sinyal vermeye yarar. Bir gövde içerisinde bulunan şamandıralı şalter vasıtası ile açılıp kapama olur. Kazana iki adet irtibat ağzı ile bağlanmış olup irtibat ağızlarına birer vana konulmuştur.
d. Besleme Suyu Girişi: Kazanın suyu eksilince su vermeye yarar. Genellikle kazana üst kısımdan yandan girer ve su tulumba ile basılır.
e. Alarm Düdüğü: Tağdiye cihazından aldığı sinyal ile su seviyesinin kritik seviyeye düştüğünü sesli olarak haber verir.
f. Preostat: Kazan buhar basıncını sabit tutar, sıvı yakıt yakan buhar kazanlarında bulunur. İşletme basıncını aştığı zaman brülöre durdurulur, basınç belirli bir değerin altına düştüğü zaman brülörü çalıştırır. Çift memeli kazanlarda iki tane vardır.
g. Emniyet Subabı veya Sifonu: Basınçlı sistemlere konur. Kazanın emniyetini sağlar. Buhar yükselince fazla buharı dışarı atarak kazanın patlamasını önler. Kazanda yaylı ve ağırlıklı olmak üzere iki çeşit vardır.
ğ. Dip Blöf Vanası: Buharlı kazanlarda suyun kaynayıp buharlaşması sebebi ile kazan suyunda biriken tuzlar çamur şeklini alır ve dipte toplanan tortu vs. yabancı maddeleri dışarı atmak için kazanın altına konan vanadır.
h. Yüzey Blöf Vanası: Her buhar kazanında kaynama sebebi ile su yüzeyinde oluşan köpükleri ve istenmeyen maddelerin dışarıya atıldığı vanadır. Normal su seviyesinin hemen alt seviyesine konur.
1Yakma havası
2Gaz
3Motorin
4Çekirdek hava
5İkincil hava
b- Besi Suyu Ve Besi Suyu Hattı Elemanları
Bir kazanın ömrü, işletme verimi ve ürettiği buharın saflığı, kazanın imalat kalitesinden çok bunun içine konan suyun saflığı ile doğru orantılıdır. Bu nedenle buhar kazanı besi suyunun hazırlanmasında çok bilgili hareket edilmesi ve besi suyunun hazırlanması için gerekli cihazların çok titizlikle seçilmesi ve daha sonra bunların gene aynı titizlik ile işletilmesi gerekir. Öncelikle buhar tesislerinde mümkün olduğu kadar kondens geri döndürülerek taze su beslemesi minimuma indirilmelidir.
Kalitesiz bir besi suyu ile işe başlandığında bir taraftan fazlaca kimyasal kullanılır, diğer taraftan bolca yapılan blöfler ile kazan içindeki ısının bir kısmı atılmış olur, işletme verimi düşer, ayrıca kazan kimyasallarının bir kısmı da atılmış olur.
Ülkemizde kullanılan besi sularında en çok rastlanan ve sorunlara neden olan parametreler aşağıdaki gibidir:
a) Sertlik: Suyun içerisinde bulunan kalsiyum ve magnezyum iyonlarından meydana gelir. Geçici ve kalıcı sertlik olarak iki çeşittir. Toplam sertlik bu ikisinin toplamına eşittir. Geçici sertlik ( karbonat sertliği ), kazanda suyun ısıtılması ile kalsiyum karbonat çökeltisi halinde metal yüzeylerde birikir ve kışır tabir edilen kireç tabakasını meydana getirir. Sert besi sularının yumuşatılması, günümüzde otomatik rejenerasyonlu, katyonik reçineli, iyon değiştirici “ Yumuşatma cihazları “ ile yapılır ve besi suyu sertlik derecesi 1 ºFSB ( Fransız sertlik derecesi ) altına çekilir. Tuzlu sondaj suları ( klorür oranı 1000 mg/ lt’ nin üzerinde ) bu yöntemle yumuşatılamazlar.
b) Erimiş Gazlar: Ancak sadece yumuşatılmış su, kazanlar için yeterli değildir. Besi suyu içerisinde bulunan “ Oksijen “ 0,02 mg/ lt’ nin üzerinde bulunduğu zaman kazanda korozyona neden olmaktadır. Besi suyu içerisinde bulunan Oksijen ve CO2 gibi çözünmüş gazların buhar kazanına girmeden önce giderilmesinde “ Termik degazör ” kullanılması çok faydalı bir yöntemdir. Besi suyunun, yumuşatıcılardan sonra degazör kullanılmayan düşük basınçlı buhar kazanlarında, polifosfat yataklı filtreden geçirilmesi korozyonu önleme açısından son derece yararlıdır.
c) Alkalinite: Suyun içerisinde bulunan karbonat ve bikarbonatlardan meydana gelir. Suyun kuvvetli asitleri nötrleme kabiliyetine o suyun alkaliliği denir. Kazan içerisinde müsaade edilen azami toplam ( MO ) alkalinite değeri 900 mg/ lt’ dir. Blöfün azaltılması istendiğinde, besi suyundaki MO alkalinitesi 90 mg/ lt’ ye kadar düşebilir. Alkalinitenin düşürülmesi “ Dealkalizer ” vasıtasıyla yapılır. Buhar kazanı ve jeneratörlerde kullanılan dealkalizerler, kostik soda takviyeli klorür’ le rejene edilen özel anyonik reçineyle çalışırlar.
EĞİTİM NOTLARI – 15 Buhar Kazanları Elemanları Sayfa - 6
FİNE FOOD MAKİNA BÖLÜMÜ EĞİTİMLERİ
KONU: BUHAR KAZANI
1)Buhar kazanı ,dogal gaz , kızgın buharın tanımı
2) buhar kazanın yapısı ,çalısması , özellikleri
3) fabrikadaki buhar kazanının tanıtılması , çalıştırılması , üzerindeki ekipmanlar, kazana bağlı sistemler
Buhar kazanı nedir ?
Buhar üretmekte yararlanılan; kömür, yağyakıt, motorin, doğalgaz ve fosil yakıtları, bazı tesislerde ise artık yakıtın yakılmasıyla ortaya çıkan, ısıyı içindeki suyu ısıtmak için kullanan kazana denir.
Buharın,endüstride tercih edilmesinin en önemli sebepleri; çok iyi bir ısı taşıyıcısı olması, ısı transferi özelliklerinin özellikle faz değişiminden dolayı yüksek olması ve iletiminin çok kolay olması ile herhangi bir pompalama sistemine ihtiyaç duymamasıdır.
• Buhar, yüksek miktarda ısı enerjisi taşır.
• Sabit sıcaklıkta ısı transferi sağlar.
• Isıtılacak madde ve yüzeylerde homojen sıcaklık dağılımı sağlar.
• Su kolay tedarik edilebilen bir maddedir. Buharı nakletmek için enerji ihtiyacı yoktur.
• Buhar yabancı madde içermez,hijyeniktir.
• Sıcak su ve kızgın su tesisatlarına kıyasla, buhar daha küçük serpantin yüzeyleri gerektirir.
• Kontrol kolaylığı sunar.
• Daha küçük boru çapları kullanılabilir.
1. Kazanların sınıflandırılması:
Kazanlar yapısına, suyun sirkülasyon sekline ve çalışma basıncına göre 3 şekilde sınıflandırılırlar;
I) Yapısına göre:
a) Alev borulu kazanlar:
Bu tip kazanlarda, alev boruların içerisinde su ise dış tarafındadır. Günümüzde kullanım zorluğu ve düşük çalışma basıncı (max. 300 psi) sebebiyle sanayide kullanılmamaktadır. En büyük avantajı saf olmayan besi suyunun kullanılabilmesidir.
b) Su borulu kazanlar:
Bu tip kazanlar genel olarak suyun ve buharın birçok boru ve dramların içerisinde dolaştığı, alev ve sıcak gazların su ve buharı ihtiva eden elemanların dışından geçtiği kazanlar olarak tarif edilebilir. Avantajları; buhar elde etmek için fazla zamana ihtiyaç olmaması, yüksek basınç, sıcaklık ve yüke uygun olması ve sürekli maksimum yükte çalışabilmesidir. Dezavantajları ise; bakımı, temizliği ve işletmesinin zor olması ve tasfiye edilmiş, kaliteli besi suyunun kullanılmasının zorunlu olmasıdır.
II) Suyun sirkülasyon şekline göre:
a) Tabii sirkülasyonlu kazanlar:
Sanayi tesislerinde en çok kullanılan kazan tipidir. Kazan içinde ısınan suyun yoğunluğu ile soğuk suyun yoğunluğu farkı nedeniyle, ısınan suyun yükselerek drama
giderken yerini nispeten daha soğuk suyun yerleşmesi prensibine dayanır.
İki grupta incelenebilir. Bunlardan ilki serbest tabii sirkülasyonlu
kazanlardır. Bu tip kazanlarda buhar üretici borular yatay ve yataya yakındır, besi suyu kazana alt domdan verilir ve buhar üst domdan alınır. Diğer tip ise Tabii hızlandırılmış sirkülasyonlu kazanlardır. Bu tip kazanlarda ise buhar üretici borular dikeydir, besi suyu kazana üst domdan verilir, nispeten soğuk besi suyu buhar üretici borular veya downconer adı verilen borularla sirkülasyonunu tamamlar. Genelde günümüzde kullanılan kazan tipidir.
b) Cebri sirkülasyonlu kazanlar:
Bu tip kazanlarda suya ve buhara pozitif bir sirkülasyon sağlanmaktadır. Bu sirkülasyon cebri bir pompa ile sağlanır.
III) Çalışma basıncına göre:
a)Alçak basınçlı kazanlar (300 psi’ a kadar)
b)Orta basınçlı kazanlar (300-750 psi)
c)Yüksek basınçlı kazanlar (750 psi’dan büyük)
Dogal gaz ve özellikleri
Doğal gaz yeraltından çıkartılır. Genelde petrol yatakları ile birlikte bulunur.
Ağırhidrokarbonlar, nem ve sülfür bileşenlerinden ayrıştırılarak kullanıma sunulur.
Bileşiminin büyük bölümünü metan gazı oluşturur. Metan dışında az miktarda etan,
propan, bütan gibi diğer karbonlar bulunur. Ayrıca azot, oksijen,karbondioksit hidrojen sülfür ve bazen de helyum gazına rastlanır.Doğalgaz, renksiz ve kokusuzdur. Gaz kaçaklarının fark edilmesi için THT (tetrahidrofen) katılarak özel olarak kokulandırılır Doğalgaz,zehirli değildir, fakat yüksek konsantrasyonlarda oksijen olmayacağı için boğucu etkisi vardır
BUHAR KAZANLARI
Bir buhar kazanı genel olarak şu elemanlardan meydana gelmektedir:
1- Ocak: Yakacakların yakılarak ısı enerjisinin elde edildiği kısımdır.
2- Asıl Isıtma Yüzeyleri: Sıcak duman gazları ile buharlaşmakta olan suyun temasta olduğu yüzeylerdir.
3- Kızdırıcı: Doymuş ıslak buharın, sabit basınçta ısıtılarak sıcaklığının arttırıldığı yüzeylerdir.
4- Ekonomizör: Besleme suyunun asıl ısıtma yüzeyine girmeden önce bir miktar ısıtıldığı yüzeylerdir.
5- Hava Isıtıcılar: Yakma havasının duman gazları ile ısıtıldığı yüzeylerdir.
6- Baca: Duman gazlarını kazandan uzaklaştıran ve çekiş sağlayan elemandır.
1. Alev Geri Dönüşümlü Yanma
Odası
2. İkinci Geçiş Duman Boruları
3. Üçüncü Geçiş Duman Boruları
4. Kazan Gövdesi
5. Açılabilir Kapak
6. Ön Kapak Yalıtımı
7. Kazan Kaset Sacları
8. Gözetleme Camı
9. Gövde Yalıtımı
10. Ayaklar
11. Gaz / Sıvı Yakıt Brülörü
Buhar Kazanının Kontrol ve Emniyet Cihazları:
a. Termometre: Kazan içindeki buhar sıcaklığını gösterir.
b. Manometre: Kazan içindeki ve sistemdeki buhar basıncını gösterir.
Yapılışları hidrometrenin yapılışının aynısıdır. Buhar basıncını Kg/cm²(atü) ve mbar cinsinden ölçen elemandır. Manometrenin hassasiyeti içindeki yaya bağlıdır. Bu yayın elastikiyetinin bozulmaması için,onun ısı tesirlerinden korunması gerekir. Bu sebepten kazana bağlanırken, manometre borusu ile bağlanır. Bunun üzerinde bir de vana bulunur.
c. Su Seviye Göstergesi( şişesi ,camı) Kazan içersindeki su seviyesini gösterir.
ç. Tağdiye Cihazı: Kazandaki su seviyesine bağlı olarak besleme pompası açıp kapamaya, su seviyesi asgari değerin altına düştüğü zaman brülörü durdurmaya ve emniyet cihazına sinyal vermeye yarar. Bir gövde içerisinde bulunan şamandıralı şalter vasıtası ile açılıp kapama olur. Kazana iki adet irtibat ağzı ile bağlanmış olup irtibat ağızlarına birer vana konulmuştur.
d. Besleme Suyu Girişi: Kazanın suyu eksilince su vermeye yarar. Genellikle kazana üst kısımdan yandan girer ve su tulumba ile basılır.
e. Alarm Düdüğü: Tağdiye cihazından aldığı sinyal ile su seviyesinin kritik seviyeye düştüğünü sesli olarak haber verir.
f. Preostat: Kazan buhar basıncını sabit tutar, sıvı yakıt yakan buhar kazanlarında bulunur. İşletme basıncını aştığı zaman brülöre durdurulur, basınç belirli bir değerin altına düştüğü zaman brülörü çalıştırır. Çift memeli kazanlarda iki tane vardır.
g. Emniyet Subabı veya Sifonu: Basınçlı sistemlere konur. Kazanın emniyetini sağlar. Buhar yükselince fazla buharı dışarı atarak kazanın patlamasını önler. Kazanda yaylı ve ağırlıklı olmak üzere iki çeşit vardır.
ğ. Dip Blöf Vanası: Buharlı kazanlarda suyun kaynayıp buharlaşması sebebi ile kazan suyunda biriken tuzlar çamur şeklini alır ve dipte toplanan tortu vs. yabancı maddeleri dışarı atmak için kazanın altına konan vanadır.
h. Yüzey Blöf Vanası: Her buhar kazanında kaynama sebebi ile su yüzeyinde oluşan köpükleri ve istenmeyen maddelerin dışarıya atıldığı vanadır. Normal su seviyesinin hemen alt seviyesine konur.
1Yakma havası
2Gaz
3Motorin
4Çekirdek hava
5İkincil hava
b- Besi Suyu Ve Besi Suyu Hattı Elemanları
Bir kazanın ömrü, işletme verimi ve ürettiği buharın saflığı, kazanın imalat kalitesinden çok bunun içine konan suyun saflığı ile doğru orantılıdır. Bu nedenle buhar kazanı besi suyunun hazırlanmasında çok bilgili hareket edilmesi ve besi suyunun hazırlanması için gerekli cihazların çok titizlikle seçilmesi ve daha sonra bunların gene aynı titizlik ile işletilmesi gerekir. Öncelikle buhar tesislerinde mümkün olduğu kadar kondens geri döndürülerek taze su beslemesi minimuma indirilmelidir.
Kalitesiz bir besi suyu ile işe başlandığında bir taraftan fazlaca kimyasal kullanılır, diğer taraftan bolca yapılan blöfler ile kazan içindeki ısının bir kısmı atılmış olur, işletme verimi düşer, ayrıca kazan kimyasallarının bir kısmı da atılmış olur.
Ülkemizde kullanılan besi sularında en çok rastlanan ve sorunlara neden olan parametreler aşağıdaki gibidir:
a) Sertlik: Suyun içerisinde bulunan kalsiyum ve magnezyum iyonlarından meydana gelir. Geçici ve kalıcı sertlik olarak iki çeşittir. Toplam sertlik bu ikisinin toplamına eşittir. Geçici sertlik ( karbonat sertliği ), kazanda suyun ısıtılması ile kalsiyum karbonat çökeltisi halinde metal yüzeylerde birikir ve kışır tabir edilen kireç tabakasını meydana getirir. Sert besi sularının yumuşatılması, günümüzde otomatik rejenerasyonlu, katyonik reçineli, iyon değiştirici “ Yumuşatma cihazları “ ile yapılır ve besi suyu sertlik derecesi 1 ºFSB ( Fransız sertlik derecesi ) altına çekilir. Tuzlu sondaj suları ( klorür oranı 1000 mg/ lt’ nin üzerinde ) bu yöntemle yumuşatılamazlar.
b) Erimiş Gazlar: Ancak sadece yumuşatılmış su, kazanlar için yeterli değildir. Besi suyu içerisinde bulunan “ Oksijen “ 0,02 mg/ lt’ nin üzerinde bulunduğu zaman kazanda korozyona neden olmaktadır. Besi suyu içerisinde bulunan Oksijen ve CO2 gibi çözünmüş gazların buhar kazanına girmeden önce giderilmesinde “ Termik degazör ” kullanılması çok faydalı bir yöntemdir. Besi suyunun, yumuşatıcılardan sonra degazör kullanılmayan düşük basınçlı buhar kazanlarında, polifosfat yataklı filtreden geçirilmesi korozyonu önleme açısından son derece yararlıdır.
c) Alkalinite: Suyun içerisinde bulunan karbonat ve bikarbonatlardan meydana gelir. Suyun kuvvetli asitleri nötrleme kabiliyetine o suyun alkaliliği denir. Kazan içerisinde müsaade edilen azami toplam ( MO ) alkalinite değeri 900 mg/ lt’ dir. Blöfün azaltılması istendiğinde, besi suyundaki MO alkalinitesi 90 mg/ lt’ ye kadar düşebilir. Alkalinitenin düşürülmesi “ Dealkalizer ” vasıtasıyla yapılır. Buhar kazanı ve jeneratörlerde kullanılan dealkalizerler, kostik soda takviyeli klorür’ le rejene edilen özel anyonik reçineyle çalışırlar.
EĞİTİM NOTLARI – 15 Buhar Kazanları Elemanları Sayfa - 6
KONU: BUHAR KAZANI
1)Buhar kazanı ,dogal gaz , kızgın buharın tanımı
2) buhar kazanın yapısı ,çalısması , özellikleri
3) fabrikadaki buhar kazanının tanıtılması , çalıştırılması , üzerindeki ekipmanlar, kazana bağlı sistemler
Buhar kazanı nedir ?
Buhar üretmekte yararlanılan; kömür, yağyakıt, motorin, doğalgaz ve fosil yakıtları, bazı tesislerde ise artık yakıtın yakılmasıyla ortaya çıkan, ısıyı içindeki suyu ısıtmak için kullanan kazana denir.
Buharın,endüstride tercih edilmesinin en önemli sebepleri; çok iyi bir ısı taşıyıcısı olması, ısı transferi özelliklerinin özellikle faz değişiminden dolayı yüksek olması ve iletiminin çok kolay olması ile herhangi bir pompalama sistemine ihtiyaç duymamasıdır.
• Buhar, yüksek miktarda ısı enerjisi taşır.
• Sabit sıcaklıkta ısı transferi sağlar.
• Isıtılacak madde ve yüzeylerde homojen sıcaklık dağılımı sağlar.
• Su kolay tedarik edilebilen bir maddedir. Buharı nakletmek için enerji ihtiyacı yoktur.
• Buhar yabancı madde içermez,hijyeniktir.
• Sıcak su ve kızgın su tesisatlarına kıyasla, buhar daha küçük serpantin yüzeyleri gerektirir.
• Kontrol kolaylığı sunar.
• Daha küçük boru çapları kullanılabilir.
1. Kazanların sınıflandırılması:
Kazanlar yapısına, suyun sirkülasyon sekline ve çalışma basıncına göre 3 şekilde sınıflandırılırlar;
I) Yapısına göre:
a) Alev borulu kazanlar:
Bu tip kazanlarda, alev boruların içerisinde su ise dış tarafındadır. Günümüzde kullanım zorluğu ve düşük çalışma basıncı (max. 300 psi) sebebiyle sanayide kullanılmamaktadır. En büyük avantajı saf olmayan besi suyunun kullanılabilmesidir.
b) Su borulu kazanlar:
Bu tip kazanlar genel olarak suyun ve buharın birçok boru ve dramların içerisinde dolaştığı, alev ve sıcak gazların su ve buharı ihtiva eden elemanların dışından geçtiği kazanlar olarak tarif edilebilir. Avantajları; buhar elde etmek için fazla zamana ihtiyaç olmaması, yüksek basınç, sıcaklık ve yüke uygun olması ve sürekli maksimum yükte çalışabilmesidir. Dezavantajları ise; bakımı, temizliği ve işletmesinin zor olması ve tasfiye edilmiş, kaliteli besi suyunun kullanılmasının zorunlu olmasıdır.
II) Suyun sirkülasyon şekline göre:
a) Tabii sirkülasyonlu kazanlar:
Sanayi tesislerinde en çok kullanılan kazan tipidir. Kazan içinde ısınan suyun yoğunluğu ile soğuk suyun yoğunluğu farkı nedeniyle, ısınan suyun yükselerek drama
giderken yerini nispeten daha soğuk suyun yerleşmesi prensibine dayanır.
İki grupta incelenebilir. Bunlardan ilki serbest tabii sirkülasyonlu
kazanlardır. Bu tip kazanlarda buhar üretici borular yatay ve yataya yakındır, besi suyu kazana alt domdan verilir ve buhar üst domdan alınır. Diğer tip ise Tabii hızlandırılmış sirkülasyonlu kazanlardır. Bu tip kazanlarda ise buhar üretici borular dikeydir, besi suyu kazana üst domdan verilir, nispeten soğuk besi suyu buhar üretici borular veya downconer adı verilen borularla sirkülasyonunu tamamlar. Genelde günümüzde kullanılan kazan tipidir.
b) Cebri sirkülasyonlu kazanlar:
Bu tip kazanlarda suya ve buhara pozitif bir sirkülasyon sağlanmaktadır. Bu sirkülasyon cebri bir pompa ile sağlanır.
III) Çalışma basıncına göre:
a)Alçak basınçlı kazanlar (300 psi’ a kadar)
b)Orta basınçlı kazanlar (300-750 psi)
c)Yüksek basınçlı kazanlar (750 psi’dan büyük)
Dogal gaz ve özellikleri
Doğal gaz yeraltından çıkartılır. Genelde petrol yatakları ile birlikte bulunur.
Ağırhidrokarbonlar, nem ve sülfür bileşenlerinden ayrıştırılarak kullanıma sunulur.
Bileşiminin büyük bölümünü metan gazı oluşturur. Metan dışında az miktarda etan,
propan, bütan gibi diğer karbonlar bulunur. Ayrıca azot, oksijen,karbondioksit hidrojen sülfür ve bazen de helyum gazına rastlanır.Doğalgaz, renksiz ve kokusuzdur. Gaz kaçaklarının fark edilmesi için THT (tetrahidrofen) katılarak özel olarak kokulandırılır Doğalgaz,zehirli değildir, fakat yüksek konsantrasyonlarda oksijen olmayacağı için boğucu etkisi vardır
BUHAR KAZANLARI
Bir buhar kazanı genel olarak şu elemanlardan meydana gelmektedir:
1- Ocak: Yakacakların yakılarak ısı enerjisinin elde edildiği kısımdır.
2- Asıl Isıtma Yüzeyleri: Sıcak duman gazları ile buharlaşmakta olan suyun temasta olduğu yüzeylerdir.
3- Kızdırıcı: Doymuş ıslak buharın, sabit basınçta ısıtılarak sıcaklığının arttırıldığı yüzeylerdir.
4- Ekonomizör: Besleme suyunun asıl ısıtma yüzeyine girmeden önce bir miktar ısıtıldığı yüzeylerdir.
5- Hava Isıtıcılar: Yakma havasının duman gazları ile ısıtıldığı yüzeylerdir.
6- Baca: Duman gazlarını kazandan uzaklaştıran ve çekiş sağlayan elemandır.
1. Alev Geri Dönüşümlü Yanma
Odası
2. İkinci Geçiş Duman Boruları
3. Üçüncü Geçiş Duman Boruları
4. Kazan Gövdesi
5. Açılabilir Kapak
6. Ön Kapak Yalıtımı
7. Kazan Kaset Sacları
8. Gözetleme Camı
9. Gövde Yalıtımı
10. Ayaklar
11. Gaz / Sıvı Yakıt Brülörü
Buhar Kazanının Kontrol ve Emniyet Cihazları:
a. Termometre: Kazan içindeki buhar sıcaklığını gösterir.
b. Manometre: Kazan içindeki ve sistemdeki buhar basıncını gösterir.
Yapılışları hidrometrenin yapılışının aynısıdır. Buhar basıncını Kg/cm²(atü) ve mbar cinsinden ölçen elemandır. Manometrenin hassasiyeti içindeki yaya bağlıdır. Bu yayın elastikiyetinin bozulmaması için,onun ısı tesirlerinden korunması gerekir. Bu sebepten kazana bağlanırken, manometre borusu ile bağlanır. Bunun üzerinde bir de vana bulunur.
c. Su Seviye Göstergesi( şişesi ,camı) Kazan içersindeki su seviyesini gösterir.
ç. Tağdiye Cihazı: Kazandaki su seviyesine bağlı olarak besleme pompası açıp kapamaya, su seviyesi asgari değerin altına düştüğü zaman brülörü durdurmaya ve emniyet cihazına sinyal vermeye yarar. Bir gövde içerisinde bulunan şamandıralı şalter vasıtası ile açılıp kapama olur. Kazana iki adet irtibat ağzı ile bağlanmış olup irtibat ağızlarına birer vana konulmuştur.
d. Besleme Suyu Girişi: Kazanın suyu eksilince su vermeye yarar. Genellikle kazana üst kısımdan yandan girer ve su tulumba ile basılır.
e. Alarm Düdüğü: Tağdiye cihazından aldığı sinyal ile su seviyesinin kritik seviyeye düştüğünü sesli olarak haber verir.
f. Preostat: Kazan buhar basıncını sabit tutar, sıvı yakıt yakan buhar kazanlarında bulunur. İşletme basıncını aştığı zaman brülöre durdurulur, basınç belirli bir değerin altına düştüğü zaman brülörü çalıştırır. Çift memeli kazanlarda iki tane vardır.
g. Emniyet Subabı veya Sifonu: Basınçlı sistemlere konur. Kazanın emniyetini sağlar. Buhar yükselince fazla buharı dışarı atarak kazanın patlamasını önler. Kazanda yaylı ve ağırlıklı olmak üzere iki çeşit vardır.
ğ. Dip Blöf Vanası: Buharlı kazanlarda suyun kaynayıp buharlaşması sebebi ile kazan suyunda biriken tuzlar çamur şeklini alır ve dipte toplanan tortu vs. yabancı maddeleri dışarı atmak için kazanın altına konan vanadır.
h. Yüzey Blöf Vanası: Her buhar kazanında kaynama sebebi ile su yüzeyinde oluşan köpükleri ve istenmeyen maddelerin dışarıya atıldığı vanadır. Normal su seviyesinin hemen alt seviyesine konur.
1Yakma havası
2Gaz
3Motorin
4Çekirdek hava
5İkincil hava
b- Besi Suyu Ve Besi Suyu Hattı Elemanları
Bir kazanın ömrü, işletme verimi ve ürettiği buharın saflığı, kazanın imalat kalitesinden çok bunun içine konan suyun saflığı ile doğru orantılıdır. Bu nedenle buhar kazanı besi suyunun hazırlanmasında çok bilgili hareket edilmesi ve besi suyunun hazırlanması için gerekli cihazların çok titizlikle seçilmesi ve daha sonra bunların gene aynı titizlik ile işletilmesi gerekir. Öncelikle buhar tesislerinde mümkün olduğu kadar kondens geri döndürülerek taze su beslemesi minimuma indirilmelidir.
Kalitesiz bir besi suyu ile işe başlandığında bir taraftan fazlaca kimyasal kullanılır, diğer taraftan bolca yapılan blöfler ile kazan içindeki ısının bir kısmı atılmış olur, işletme verimi düşer, ayrıca kazan kimyasallarının bir kısmı da atılmış olur.
Ülkemizde kullanılan besi sularında en çok rastlanan ve sorunlara neden olan parametreler aşağıdaki gibidir:
a) Sertlik: Suyun içerisinde bulunan kalsiyum ve magnezyum iyonlarından meydana gelir. Geçici ve kalıcı sertlik olarak iki çeşittir. Toplam sertlik bu ikisinin toplamına eşittir. Geçici sertlik ( karbonat sertliği ), kazanda suyun ısıtılması ile kalsiyum karbonat çökeltisi halinde metal yüzeylerde birikir ve kışır tabir edilen kireç tabakasını meydana getirir. Sert besi sularının yumuşatılması, günümüzde otomatik rejenerasyonlu, katyonik reçineli, iyon değiştirici “ Yumuşatma cihazları “ ile yapılır ve besi suyu sertlik derecesi 1 ºFSB ( Fransız sertlik derecesi ) altına çekilir. Tuzlu sondaj suları ( klorür oranı 1000 mg/ lt’ nin üzerinde ) bu yöntemle yumuşatılamazlar.
b) Erimiş Gazlar: Ancak sadece yumuşatılmış su, kazanlar için yeterli değildir. Besi suyu içerisinde bulunan “ Oksijen “ 0,02 mg/ lt’ nin üzerinde bulunduğu zaman kazanda korozyona neden olmaktadır. Besi suyu içerisinde bulunan Oksijen ve CO2 gibi çözünmüş gazların buhar kazanına girmeden önce giderilmesinde “ Termik degazör ” kullanılması çok faydalı bir yöntemdir. Besi suyunun, yumuşatıcılardan sonra degazör kullanılmayan düşük basınçlı buhar kazanlarında, polifosfat yataklı filtreden geçirilmesi korozyonu önleme açısından son derece yararlıdır.
c) Alkalinite: Suyun içerisinde bulunan karbonat ve bikarbonatlardan meydana gelir. Suyun kuvvetli asitleri nötrleme kabiliyetine o suyun alkaliliği denir. Kazan içerisinde müsaade edilen azami toplam ( MO ) alkalinite değeri 900 mg/ lt’ dir. Blöfün azaltılması istendiğinde, besi suyundaki MO alkalinitesi 90 mg/ lt’ ye kadar düşebilir. Alkalinitenin düşürülmesi “ Dealkalizer ” vasıtasıyla yapılır. Buhar kazanı ve jeneratörlerde kullanılan dealkalizerler, kostik soda takviyeli klorür’ le rejene edilen özel anyonik reçineyle çalışırlar.
EĞİTİM NOTLARI – 15 Buhar Kazanları Elemanları Sayfa - 6
FİNE FOOD MAKİNA BÖLÜMÜ EĞİTİMLERİ
KONU: BUHAR KAZANI
1)Buhar kazanı ,dogal gaz , kızgın buharın tanımı
2) buhar kazanın yapısı ,çalısması , özellikleri
3) fabrikadaki buhar kazanının tanıtılması , çalıştırılması , üzerindeki ekipmanlar, kazana bağlı sistemler
Buhar kazanı nedir ?
Buhar üretmekte yararlanılan; kömür, yağyakıt, motorin, doğalgaz ve fosil yakıtları, bazı tesislerde ise artık yakıtın yakılmasıyla ortaya çıkan, ısıyı içindeki suyu ısıtmak için kullanan kazana denir.
Buharın,endüstride tercih edilmesinin en önemli sebepleri; çok iyi bir ısı taşıyıcısı olması, ısı transferi özelliklerinin özellikle faz değişiminden dolayı yüksek olması ve iletiminin çok kolay olması ile herhangi bir pompalama sistemine ihtiyaç duymamasıdır.
• Buhar, yüksek miktarda ısı enerjisi taşır.
• Sabit sıcaklıkta ısı transferi sağlar.
• Isıtılacak madde ve yüzeylerde homojen sıcaklık dağılımı sağlar.
• Su kolay tedarik edilebilen bir maddedir. Buharı nakletmek için enerji ihtiyacı yoktur.
• Buhar yabancı madde içermez,hijyeniktir.
• Sıcak su ve kızgın su tesisatlarına kıyasla, buhar daha küçük serpantin yüzeyleri gerektirir.
• Kontrol kolaylığı sunar.
• Daha küçük boru çapları kullanılabilir.
1. Kazanların sınıflandırılması:
Kazanlar yapısına, suyun sirkülasyon sekline ve çalışma basıncına göre 3 şekilde sınıflandırılırlar;
I) Yapısına göre:
a) Alev borulu kazanlar:
Bu tip kazanlarda, alev boruların içerisinde su ise dış tarafındadır. Günümüzde kullanım zorluğu ve düşük çalışma basıncı (max. 300 psi) sebebiyle sanayide kullanılmamaktadır. En büyük avantajı saf olmayan besi suyunun kullanılabilmesidir.
b) Su borulu kazanlar:
Bu tip kazanlar genel olarak suyun ve buharın birçok boru ve dramların içerisinde dolaştığı, alev ve sıcak gazların su ve buharı ihtiva eden elemanların dışından geçtiği kazanlar olarak tarif edilebilir. Avantajları; buhar elde etmek için fazla zamana ihtiyaç olmaması, yüksek basınç, sıcaklık ve yüke uygun olması ve sürekli maksimum yükte çalışabilmesidir. Dezavantajları ise; bakımı, temizliği ve işletmesinin zor olması ve tasfiye edilmiş, kaliteli besi suyunun kullanılmasının zorunlu olmasıdır.
II) Suyun sirkülasyon şekline göre:
a) Tabii sirkülasyonlu kazanlar:
Sanayi tesislerinde en çok kullanılan kazan tipidir. Kazan içinde ısınan suyun yoğunluğu ile soğuk suyun yoğunluğu farkı nedeniyle, ısınan suyun yükselerek drama
giderken yerini nispeten daha soğuk suyun yerleşmesi prensibine dayanır.
İki grupta incelenebilir. Bunlardan ilki serbest tabii sirkülasyonlu
kazanlardır. Bu tip kazanlarda buhar üretici borular yatay ve yataya yakındır, besi suyu kazana alt domdan verilir ve buhar üst domdan alınır. Diğer tip ise Tabii hızlandırılmış sirkülasyonlu kazanlardır. Bu tip kazanlarda ise buhar üretici borular dikeydir, besi suyu kazana üst domdan verilir, nispeten soğuk besi suyu buhar üretici borular veya downconer adı verilen borularla sirkülasyonunu tamamlar. Genelde günümüzde kullanılan kazan tipidir.
b) Cebri sirkülasyonlu kazanlar:
Bu tip kazanlarda suya ve buhara pozitif bir sirkülasyon sağlanmaktadır. Bu sirkülasyon cebri bir pompa ile sağlanır.
III) Çalışma basıncına göre:
a)Alçak basınçlı kazanlar (300 psi’ a kadar)
b)Orta basınçlı kazanlar (300-750 psi)
c)Yüksek basınçlı kazanlar (750 psi’dan büyük)
Dogal gaz ve özellikleri
Doğal gaz yeraltından çıkartılır. Genelde petrol yatakları ile birlikte bulunur.
Ağırhidrokarbonlar, nem ve sülfür bileşenlerinden ayrıştırılarak kullanıma sunulur.
Bileşiminin büyük bölümünü metan gazı oluşturur. Metan dışında az miktarda etan,
propan, bütan gibi diğer karbonlar bulunur. Ayrıca azot, oksijen,karbondioksit hidrojen sülfür ve bazen de helyum gazına rastlanır.Doğalgaz, renksiz ve kokusuzdur. Gaz kaçaklarının fark edilmesi için THT (tetrahidrofen) katılarak özel olarak kokulandırılır Doğalgaz,zehirli değildir, fakat yüksek konsantrasyonlarda oksijen olmayacağı için boğucu etkisi vardır
BUHAR KAZANLARI
Bir buhar kazanı genel olarak şu elemanlardan meydana gelmektedir:
1- Ocak: Yakacakların yakılarak ısı enerjisinin elde edildiği kısımdır.
2- Asıl Isıtma Yüzeyleri: Sıcak duman gazları ile buharlaşmakta olan suyun temasta olduğu yüzeylerdir.
3- Kızdırıcı: Doymuş ıslak buharın, sabit basınçta ısıtılarak sıcaklığının arttırıldığı yüzeylerdir.
4- Ekonomizör: Besleme suyunun asıl ısıtma yüzeyine girmeden önce bir miktar ısıtıldığı yüzeylerdir.
5- Hava Isıtıcılar: Yakma havasının duman gazları ile ısıtıldığı yüzeylerdir.
6- Baca: Duman gazlarını kazandan uzaklaştıran ve çekiş sağlayan elemandır.
1. Alev Geri Dönüşümlü Yanma
Odası
2. İkinci Geçiş Duman Boruları
3. Üçüncü Geçiş Duman Boruları
4. Kazan Gövdesi
5. Açılabilir Kapak
6. Ön Kapak Yalıtımı
7. Kazan Kaset Sacları
8. Gözetleme Camı
9. Gövde Yalıtımı
10. Ayaklar
11. Gaz / Sıvı Yakıt Brülörü
Buhar Kazanının Kontrol ve Emniyet Cihazları:
a. Termometre: Kazan içindeki buhar sıcaklığını gösterir.
b. Manometre: Kazan içindeki ve sistemdeki buhar basıncını gösterir.
Yapılışları hidrometrenin yapılışının aynısıdır. Buhar basıncını Kg/cm²(atü) ve mbar cinsinden ölçen elemandır. Manometrenin hassasiyeti içindeki yaya bağlıdır. Bu yayın elastikiyetinin bozulmaması için,onun ısı tesirlerinden korunması gerekir. Bu sebepten kazana bağlanırken, manometre borusu ile bağlanır. Bunun üzerinde bir de vana bulunur.
c. Su Seviye Göstergesi( şişesi ,camı) Kazan içersindeki su seviyesini gösterir.
ç. Tağdiye Cihazı: Kazandaki su seviyesine bağlı olarak besleme pompası açıp kapamaya, su seviyesi asgari değerin altına düştüğü zaman brülörü durdurmaya ve emniyet cihazına sinyal vermeye yarar. Bir gövde içerisinde bulunan şamandıralı şalter vasıtası ile açılıp kapama olur. Kazana iki adet irtibat ağzı ile bağlanmış olup irtibat ağızlarına birer vana konulmuştur.
d. Besleme Suyu Girişi: Kazanın suyu eksilince su vermeye yarar. Genellikle kazana üst kısımdan yandan girer ve su tulumba ile basılır.
e. Alarm Düdüğü: Tağdiye cihazından aldığı sinyal ile su seviyesinin kritik seviyeye düştüğünü sesli olarak haber verir.
f. Preostat: Kazan buhar basıncını sabit tutar, sıvı yakıt yakan buhar kazanlarında bulunur. İşletme basıncını aştığı zaman brülöre durdurulur, basınç belirli bir değerin altına düştüğü zaman brülörü çalıştırır. Çift memeli kazanlarda iki tane vardır.
g. Emniyet Subabı veya Sifonu: Basınçlı sistemlere konur. Kazanın emniyetini sağlar. Buhar yükselince fazla buharı dışarı atarak kazanın patlamasını önler. Kazanda yaylı ve ağırlıklı olmak üzere iki çeşit vardır.
ğ. Dip Blöf Vanası: Buharlı kazanlarda suyun kaynayıp buharlaşması sebebi ile kazan suyunda biriken tuzlar çamur şeklini alır ve dipte toplanan tortu vs. yabancı maddeleri dışarı atmak için kazanın altına konan vanadır.
h. Yüzey Blöf Vanası: Her buhar kazanında kaynama sebebi ile su yüzeyinde oluşan köpükleri ve istenmeyen maddelerin dışarıya atıldığı vanadır. Normal su seviyesinin hemen alt seviyesine konur.
1Yakma havası
2Gaz
3Motorin
4Çekirdek hava
5İkincil hava
b- Besi Suyu Ve Besi Suyu Hattı Elemanları
Bir kazanın ömrü, işletme verimi ve ürettiği buharın saflığı, kazanın imalat kalitesinden çok bunun içine konan suyun saflığı ile doğru orantılıdır. Bu nedenle buhar kazanı besi suyunun hazırlanmasında çok bilgili hareket edilmesi ve besi suyunun hazırlanması için gerekli cihazların çok titizlikle seçilmesi ve daha sonra bunların gene aynı titizlik ile işletilmesi gerekir. Öncelikle buhar tesislerinde mümkün olduğu kadar kondens geri döndürülerek taze su beslemesi minimuma indirilmelidir.
Kalitesiz bir besi suyu ile işe başlandığında bir taraftan fazlaca kimyasal kullanılır, diğer taraftan bolca yapılan blöfler ile kazan içindeki ısının bir kısmı atılmış olur, işletme verimi düşer, ayrıca kazan kimyasallarının bir kısmı da atılmış olur.
Ülkemizde kullanılan besi sularında en çok rastlanan ve sorunlara neden olan parametreler aşağıdaki gibidir:
a) Sertlik: Suyun içerisinde bulunan kalsiyum ve magnezyum iyonlarından meydana gelir. Geçici ve kalıcı sertlik olarak iki çeşittir. Toplam sertlik bu ikisinin toplamına eşittir. Geçici sertlik ( karbonat sertliği ), kazanda suyun ısıtılması ile kalsiyum karbonat çökeltisi halinde metal yüzeylerde birikir ve kışır tabir edilen kireç tabakasını meydana getirir. Sert besi sularının yumuşatılması, günümüzde otomatik rejenerasyonlu, katyonik reçineli, iyon değiştirici “ Yumuşatma cihazları “ ile yapılır ve besi suyu sertlik derecesi 1 ºFSB ( Fransız sertlik derecesi ) altına çekilir. Tuzlu sondaj suları ( klorür oranı 1000 mg/ lt’ nin üzerinde ) bu yöntemle yumuşatılamazlar.
b) Erimiş Gazlar: Ancak sadece yumuşatılmış su, kazanlar için yeterli değildir. Besi suyu içerisinde bulunan “ Oksijen “ 0,02 mg/ lt’ nin üzerinde bulunduğu zaman kazanda korozyona neden olmaktadır. Besi suyu içerisinde bulunan Oksijen ve CO2 gibi çözünmüş gazların buhar kazanına girmeden önce giderilmesinde “ Termik degazör ” kullanılması çok faydalı bir yöntemdir. Besi suyunun, yumuşatıcılardan sonra degazör kullanılmayan düşük basınçlı buhar kazanlarında, polifosfat yataklı filtreden geçirilmesi korozyonu önleme açısından son derece yararlıdır.
c) Alkalinite: Suyun içerisinde bulunan karbonat ve bikarbonatlardan meydana gelir. Suyun kuvvetli asitleri nötrleme kabiliyetine o suyun alkaliliği denir. Kazan içerisinde müsaade edilen azami toplam ( MO ) alkalinite değeri 900 mg/ lt’ dir. Blöfün azaltılması istendiğinde, besi suyundaki MO alkalinitesi 90 mg/ lt’ ye kadar düşebilir. Alkalinitenin düşürülmesi “ Dealkalizer ” vasıtasıyla yapılır. Buhar kazanı ve jeneratörlerde kullanılan dealkalizerler, kostik soda takviyeli klorür’ le rejene edilen özel anyonik reçineyle çalışırlar.
EĞİTİM NOTLARI – 15 Buhar Kazanları Elemanları Sayfa - 6
FİNE FOOD MAKİNA BÖLÜMÜ EĞİTİMLERİ
KONU: BUHAR KAZANI
1)Buhar kazanı ,dogal gaz , kızgın buharın tanımı
2) buhar kazanın yapısı ,çalısması , özellikleri
3) fabrikadaki buhar kazanının tanıtılması , çalıştırılması , üzerindeki ekipmanlar, kazana bağlı sistemler
Buhar kazanı nedir ?
Buhar üretmekte yararlanılan; kömür, yağyakıt, motorin, doğalgaz ve fosil yakıtları, bazı tesislerde ise artık yakıtın yakılmasıyla ortaya çıkan, ısıyı içindeki suyu ısıtmak için kullanan kazana denir.
Buharın,endüstride tercih edilmesinin en önemli sebepleri; çok iyi bir ısı taşıyıcısı olması, ısı transferi özelliklerinin özellikle faz değişiminden dolayı yüksek olması ve iletiminin çok kolay olması ile herhangi bir pompalama sistemine ihtiyaç duymamasıdır.
• Buhar, yüksek miktarda ısı enerjisi taşır.
• Sabit sıcaklıkta ısı transferi sağlar.
• Isıtılacak madde ve yüzeylerde homojen sıcaklık dağılımı sağlar.
• Su kolay tedarik edilebilen bir maddedir. Buharı nakletmek için enerji ihtiyacı yoktur.
• Buhar yabancı madde içermez,hijyeniktir.
• Sıcak su ve kızgın su tesisatlarına kıyasla, buhar daha küçük serpantin yüzeyleri gerektirir.
• Kontrol kolaylığı sunar.
• Daha küçük boru çapları kullanılabilir.
1. Kazanların sınıflandırılması:
Kazanlar yapısına, suyun sirkülasyon sekline ve çalışma basıncına göre 3 şekilde sınıflandırılırlar;
I) Yapısına göre:
a) Alev borulu kazanlar:
Bu tip kazanlarda, alev boruların içerisinde su ise dış tarafındadır. Günümüzde kullanım zorluğu ve düşük çalışma basıncı (max. 300 psi) sebebiyle sanayide kullanılmamaktadır. En büyük avantajı saf olmayan besi suyunun kullanılabilmesidir.
b) Su borulu kazanlar:
Bu tip kazanlar genel olarak suyun ve buharın birçok boru ve dramların içerisinde dolaştığı, alev ve sıcak gazların su ve buharı ihtiva eden elemanların dışından geçtiği kazanlar olarak tarif edilebilir. Avantajları; buhar elde etmek için fazla zamana ihtiyaç olmaması, yüksek basınç, sıcaklık ve yüke uygun olması ve sürekli maksimum yükte çalışabilmesidir. Dezavantajları ise; bakımı, temizliği ve işletmesinin zor olması ve tasfiye edilmiş, kaliteli besi suyunun kullanılmasının zorunlu olmasıdır.
II) Suyun sirkülasyon şekline göre:
a) Tabii sirkülasyonlu kazanlar:
Sanayi tesislerinde en çok kullanılan kazan tipidir. Kazan içinde ısınan suyun yoğunluğu ile soğuk suyun yoğunluğu farkı nedeniyle, ısınan suyun yükselerek drama
giderken yerini nispeten daha soğuk suyun yerleşmesi prensibine dayanır.
İki grupta incelenebilir. Bunlardan ilki serbest tabii sirkülasyonlu
kazanlardır. Bu tip kazanlarda buhar üretici borular yatay ve yataya yakındır, besi suyu kazana alt domdan verilir ve buhar üst domdan alınır. Diğer tip ise Tabii hızlandırılmış sirkülasyonlu kazanlardır. Bu tip kazanlarda ise buhar üretici borular dikeydir, besi suyu kazana üst domdan verilir, nispeten soğuk besi suyu buhar üretici borular veya downconer adı verilen borularla sirkülasyonunu tamamlar. Genelde günümüzde kullanılan kazan tipidir.
b) Cebri sirkülasyonlu kazanlar:
Bu tip kazanlarda suya ve buhara pozitif bir sirkülasyon sağlanmaktadır. Bu sirkülasyon cebri bir pompa ile sağlanır.
III) Çalışma basıncına göre:
a)Alçak basınçlı kazanlar (300 psi’ a kadar)
b)Orta basınçlı kazanlar (300-750 psi)
c)Yüksek basınçlı kazanlar (750 psi’dan büyük)
Dogal gaz ve özellikleri
Doğal gaz yeraltından çıkartılır. Genelde petrol yatakları ile birlikte bulunur.
Ağırhidrokarbonlar, nem ve sülfür bileşenlerinden ayrıştırılarak kullanıma sunulur.
Bileşiminin büyük bölümünü metan gazı oluşturur. Metan dışında az miktarda etan,
propan, bütan gibi diğer karbonlar bulunur. Ayrıca azot, oksijen,karbondioksit hidrojen sülfür ve bazen de helyum gazına rastlanır.Doğalgaz, renksiz ve kokusuzdur. Gaz kaçaklarının fark edilmesi için THT (tetrahidrofen) katılarak özel olarak kokulandırılır Doğalgaz,zehirli değildir, fakat yüksek konsantrasyonlarda oksijen olmayacağı için boğucu etkisi vardır
BUHAR KAZANLARI
Bir buhar kazanı genel olarak şu elemanlardan meydana gelmektedir:
1- Ocak: Yakacakların yakılarak ısı enerjisinin elde edildiği kısımdır.
2- Asıl Isıtma Yüzeyleri: Sıcak duman gazları ile buharlaşmakta olan suyun temasta olduğu yüzeylerdir.
3- Kızdırıcı: Doymuş ıslak buharın, sabit basınçta ısıtılarak sıcaklığının arttırıldığı yüzeylerdir.
4- Ekonomizör: Besleme suyunun asıl ısıtma yüzeyine girmeden önce bir miktar ısıtıldığı yüzeylerdir.
5- Hava Isıtıcılar: Yakma havasının duman gazları ile ısıtıldığı yüzeylerdir.
6- Baca: Duman gazlarını kazandan uzaklaştıran ve çekiş sağlayan elemandır.
1. Alev Geri Dönüşümlü Yanma
Odası
2. İkinci Geçiş Duman Boruları
3. Üçüncü Geçiş Duman Boruları
4. Kazan Gövdesi
5. Açılabilir Kapak
6. Ön Kapak Yalıtımı
7. Kazan Kaset Sacları
8. Gözetleme Camı
9. Gövde Yalıtımı
10. Ayaklar
11. Gaz / Sıvı Yakıt Brülörü
Buhar Kazanının Kontrol ve Emniyet Cihazları:
a. Termometre: Kazan içindeki buhar sıcaklığını gösterir.
b. Manometre: Kazan içindeki ve sistemdeki buhar basıncını gösterir.
Yapılışları hidrometrenin yapılışının aynısıdır. Buhar basıncını Kg/cm²(atü) ve mbar cinsinden ölçen elemandır. Manometrenin hassasiyeti içindeki yaya bağlıdır. Bu yayın elastikiyetinin bozulmaması için,onun ısı tesirlerinden korunması gerekir. Bu sebepten kazana bağlanırken, manometre borusu ile bağlanır. Bunun üzerinde bir de vana bulunur.
c. Su Seviye Göstergesi( şişesi ,camı) Kazan içersindeki su seviyesini gösterir.
ç. Tağdiye Cihazı: Kazandaki su seviyesine bağlı olarak besleme pompası açıp kapamaya, su seviyesi asgari değerin altına düştüğü zaman brülörü durdurmaya ve emniyet cihazına sinyal vermeye yarar. Bir gövde içerisinde bulunan şamandıralı şalter vasıtası ile açılıp kapama olur. Kazana iki adet irtibat ağzı ile bağlanmış olup irtibat ağızlarına birer vana konulmuştur.
d. Besleme Suyu Girişi: Kazanın suyu eksilince su vermeye yarar. Genellikle kazana üst kısımdan yandan girer ve su tulumba ile basılır.
e. Alarm Düdüğü: Tağdiye cihazından aldığı sinyal ile su seviyesinin kritik seviyeye düştüğünü sesli olarak haber verir.
f. Preostat: Kazan buhar basıncını sabit tutar, sıvı yakıt yakan buhar kazanlarında bulunur. İşletme basıncını aştığı zaman brülöre durdurulur, basınç belirli bir değerin altına düştüğü zaman brülörü çalıştırır. Çift memeli kazanlarda iki tane vardır.
g. Emniyet Subabı veya Sifonu: Basınçlı sistemlere konur. Kazanın emniyetini sağlar. Buhar yükselince fazla buharı dışarı atarak kazanın patlamasını önler. Kazanda yaylı ve ağırlıklı olmak üzere iki çeşit vardır.
ğ. Dip Blöf Vanası: Buharlı kazanlarda suyun kaynayıp buharlaşması sebebi ile kazan suyunda biriken tuzlar çamur şeklini alır ve dipte toplanan tortu vs. yabancı maddeleri dışarı atmak için kazanın altına konan vanadır.
h. Yüzey Blöf Vanası: Her buhar kazanında kaynama sebebi ile su yüzeyinde oluşan köpükleri ve istenmeyen maddelerin dışarıya atıldığı vanadır. Normal su seviyesinin hemen alt seviyesine konur.
1Yakma havası
2Gaz
3Motorin
4Çekirdek hava
5İkincil hava
b- Besi Suyu Ve Besi Suyu Hattı Elemanları
Bir kazanın ömrü, işletme verimi ve ürettiği buharın saflığı, kazanın imalat kalitesinden çok bunun içine konan suyun saflığı ile doğru orantılıdır. Bu nedenle buhar kazanı besi suyunun hazırlanmasında çok bilgili hareket edilmesi ve besi suyunun hazırlanması için gerekli cihazların çok titizlikle seçilmesi ve daha sonra bunların gene aynı titizlik ile işletilmesi gerekir. Öncelikle buhar tesislerinde mümkün olduğu kadar kondens geri döndürülerek taze su beslemesi minimuma indirilmelidir.
Kalitesiz bir besi suyu ile işe başlandığında bir taraftan fazlaca kimyasal kullanılır, diğer taraftan bolca yapılan blöfler ile kazan içindeki ısının bir kısmı atılmış olur, işletme verimi düşer, ayrıca kazan kimyasallarının bir kısmı da atılmış olur.
Ülkemizde kullanılan besi sularında en çok rastlanan ve sorunlara neden olan parametreler aşağıdaki gibidir:
a) Sertlik: Suyun içerisinde bulunan kalsiyum ve magnezyum iyonlarından meydana gelir. Geçici ve kalıcı sertlik olarak iki çeşittir. Toplam sertlik bu ikisinin toplamına eşittir. Geçici sertlik ( karbonat sertliği ), kazanda suyun ısıtılması ile kalsiyum karbonat çökeltisi halinde metal yüzeylerde birikir ve kışır tabir edilen kireç tabakasını meydana getirir. Sert besi sularının yumuşatılması, günümüzde otomatik rejenerasyonlu, katyonik reçineli, iyon değiştirici “ Yumuşatma cihazları “ ile yapılır ve besi suyu sertlik derecesi 1 ºFSB ( Fransız sertlik derecesi ) altına çekilir. Tuzlu sondaj suları ( klorür oranı 1000 mg/ lt’ nin üzerinde ) bu yöntemle yumuşatılamazlar.
b) Erimiş Gazlar: Ancak sadece yumuşatılmış su, kazanlar için yeterli değildir. Besi suyu içerisinde bulunan “ Oksijen “ 0,02 mg/ lt’ nin üzerinde bulunduğu zaman kazanda korozyona neden olmaktadır. Besi suyu içerisinde bulunan Oksijen ve CO2 gibi çözünmüş gazların buhar kazanına girmeden önce giderilmesinde “ Termik degazör ” kullanılması çok faydalı bir yöntemdir. Besi suyunun, yumuşatıcılardan sonra degazör kullanılmayan düşük basınçlı buhar kazanlarında, polifosfat yataklı filtreden geçirilmesi korozyonu önleme açısından son derece yararlıdır.
c) Alkalinite: Suyun içerisinde bulunan karbonat ve bikarbonatlardan meydana gelir. Suyun kuvvetli asitleri nötrleme kabiliyetine o suyun alkaliliği denir. Kazan içerisinde müsaade edilen azami toplam ( MO ) alkalinite değeri 900 mg/ lt’ dir. Blöfün azaltılması istendiğinde, besi suyundaki MO alkalinitesi 90 mg/ lt’ ye kadar düşebilir. Alkalinitenin düşürülmesi “ Dealkalizer ” vasıtasıyla yapılır. Buhar kazanı ve jeneratörlerde kullanılan dealkalizerler, kostik soda takviyeli klorür’ le rejene edilen özel anyonik reçineyle çalışırlar.
EĞİTİM NOTLARI – 15 Buhar Kazanları Elemanları Sayfa - 6