Arkadaşlar,
Dönerek kesen yada döneni kesen takımın işe
sürtünmemesi, onu kesmesi gerekir. Bu da uygun malzeme, açı, devir gerektirir.
Ahşap vb. yani esnek lifli malzemelerden talaş kaldırmak iki türlüdür. Birinde talaş kalınlığı fazladır. Bu durumda
kesici takımın işi kolaydır. Diğerinde ise talaş kalınlığı düşüktür. Yani talaş kalınlığı, malzemenin esneme oranına çok yaklaşmıştır. Bu durumda kesici takımın işi çok zorlaşır. Yukarıdaki videoda gördüğünüz duruma yakın bir durum ortaya çıkar. Ahşapta genellikle soğutma sıvısı da kullanılamadığından, kalemler çakılar büyük bir bela ile karşı karşıya kalır.
Freze çakılarının kesme açıları grup gruptur. Ahşap ve metal için tek bir freze çakısı yada torna kalemi yapılamaz. Yani metal için üretilmiş bir kesici takım ile ahşap işlemeye kalkarsanız ve talaşınız da düşükse yanlış iş yapmış olursunuz. Metal freze çakısı ile bir ahşaba 20 mm talaş kaldırttırın bana mısın demez. Bunu 0.5 mm yada daha altına düşürün, isterse o takım titanyum kaplı olsun gene de dayanamaz yanar.
Gerek ahşap gerekse de plaket işleyen arkadaşların freze çakıları neden çabukça yanar yada körlenir. Özellikle plaket işleyen arkadaşlar için sorun büyüktür. Derin talaş verme şansları yok. Bu işin yapanların problemleri ne malzemede ne de çakıdadır. Sorun tezgahtadır. Mesele net olarak tanımlanmazsa, çare de üretilemez ve ortaya rivayetler çıkar.
Freze için :
Prensip 1 ; Çakı işe asla basmayacak. Çünkü basan çakı yanar.
Prensip 2 ; Çakıyı döndürdüğünüz sistem boşluksuz olamaz. Döndüğüne göre mutlaka bir boşluk vardır. Bu boşluktan daha düşük talaş derinliği verildiği zaman, çakının cinsi kalitesi farketmez, her durumda çakı yanar yada körlenir.
Prensip 3 ; İş parçası ve kesici takım arasındaki ilişkiden ortaya çıkan rezonasns toprağa verilmek zorundadır. Aksi durumda çakı körlenir.
Bu yazdıklarıma bakıldığında iş yapmanın mümkün olmadığı sonucuna varılabilir. Bu 3 sorun pratikte nasıl aşılır mesele budur.
1. sorun çakının işe basması sorunudur. Bunu aşmak mümkündür. Mesela plaket işleyecek arkadaşlar bu sorunu nasıl ortadan kaldırabilirler. Bunun yolu, uygun çaptaki taban çakısıyla plaket üzerinde talaş başlangıç derinlikleri oluşturmaktır. Bu yapılırsa, çakının işe basması sorunu ortadan kalkar.
2. sorun boşluk sorunudur. Bunu engelleyemeyiz. Ama bunun zararını en aza indirebileriz. Bu da uygun kesme hızı/ilerlemesi ile uygun kesme oranını yakalamak demektir. Soğutma sıvısı bu meselede çok işe yarar. Malzemenin cinsine göre seçilmiş kesme yağı bu meselede çok işe yarar. Plaket işleyen arkadaşlar kesme yağı kullanamaz. Ahşap işleyen arkadaşlar da kullanamaz. Demek ki bu arkadaşlar, bu sorunun çözümünde bu imkandan yararlanamayacaklar.
Soğutma sıvısı, su kullanmanın yolları vardır. Önce meseleyi biraz daha tanıyalım.
Yukarıdaki videodaki metal 1.000 derecenin üzerine lokal olarak bir kaç saniyede çıkıyor. Sebebi sürtünme. Spindle motorundaki dönme boşluğu yüzünden çakımız esniyor ve ortaya sürtünme hadisesi çıkıyor. Talaş derinliği küçücük olduğundan, çakının da çok az bir bölümü sürtünerek ısınmaya başlıyor. Isı, o minnacık bölgeden çakının sapına doğru yürüyor. Yürüdükçe bölge büyüyor ve ısı kaynağının daha altında dereceler ile bu bölgeler de ısınıyor.
Ara prensip ; sıcak soğuğu üzerine çeker.
Çakıyı işin üzerinden kaldırmak ve tekrar işin üzerine yollamak faydalıdır. Çakı kaldırıldığına ortam ısısı çakının en çok ısınan kısmına hücum eder.
Daha etkili çözüm çakıyı suya sokmaktır. Çakıya çok az su aktarın anında buharlaştığını görürsünüz. Bunun için herkes tezgahında bir kısım ilave aksamlar geliştirebilir. Hiç bir şey yapamıyorsanız, parmağınızın ucundaki su damlasını çakının sapına değdirin. Korkmayın o su damlası aşağı inemez, inse de indiği yerde buhara dönüşür.
3. sorun rezonans sorunudur. Dökme demir, pik ile aşılan bu sorunun, bu imkanın olmadığı ortamlarda aşılabilmesi için, çakının işin üzerinden sık sık kalkması gerekir.