Ekonomik Krizin Etkilediği Kompanzasyon

[durceylan]

Ekonomik krizle beraber çoğu işletmenin kapasite oranlarını azaltması veya üretime ara vermesinden dolayı şebekeden çekilen akım oranlarında düşme yaşanıyor. Bu durum beraberinde iyi dizayn edilmemiş problemli kompanzasyon sistemlerini ortaya çıkarmıştır. Sorunlar 2 madde çerçevesinde toplanmaktadır.

1. Tam yükte çalışırken problemli olmayan kompanzasyon sisteminde üretimin düşmesi nedeniyle dengesizlik durumu ortaya çıkmıştır.

2. Akım trafosu sekonder tarafında çekilen akımların 50mA'in altına düşmesi ve beraberinde reaktif rölenin bu düşük akımları okuyamaması durumuyla karşılaşılması ve boştaki trafonun endüktif kaybına karşılık kondansatörün uygun olmayışı.

Bakımını üstlendiğiniz işletme eğer üretime ara vermişse veya kapasite azaltma yoluna gittiyse şayet, size çözüm olarak 50mA'nin altındaki akım değerlerini ölçebilen ve sistemin kondansatör ihtiyacını direkt röle üzerinden okuyabileceğiniz bir reaktif röleyi tercih etmenizi tavsiye ediyorum.

 

[Semih Yalınkılıç]

örnek 1600 Amp akım trafomuz var.Bu durumda rölenin sağlıklı görebileceği minumum akım 16 Amp dir.(50 mAmp için)
Sistemimizin 16 amperden düşük akım çekmesi için durmuş olması lazımdır.Durmuş olmak ile yarı kapasite çalışmak aynı şey değildir.Diyelim sistem durdu ve sadece büro kısmı çalışıyor R 2 amp S 3 amp T 0 amp çekiyor.Taktığınız rölenin bunu görebilmesi için hassasiyetinin 10 mAmp olması lazımdır.Ve bu duruma görede kondansatör hesabı yapıp panonuzu revize etmeniz gerekir.
Yada elindeki röleyi kullanmak panoda revize yapmak istemeyenler için ise aşırı düşük akım setli (dam-c) ampermetre kullanarak;
-Rölenin görebileceği akım geçtiği durum için kompanzasyonu,
-Göremiyeceği akım içinde o anki yük durumuna göre bir sabit bir devreye aldıralabilir.

Bence durma durumunun bireysel kompanzasyonu en sağlıklısıdır.(Akım trafosunun maksimum akıma oranla revize edilemediği tesislerde baraların izin vermediği durumlarda tabi.)
İyi çalışmalar

 

[durceylan]

Kaelsemih arkadaşımızın belirttiği gibi minimum 50mA ölçebilen reaktif röleler 16A'in altındaki değerleri okuyamadığı için sıfır olarak görmektedir. Ancak cihazın ölçüm hassasiyeti daha düşük olsaydı 16A'in altındaki akımları ölçüp kompanze edebilecekti. Örneğin;

Kompanzasyon hassasiyeti 10mA olan bir reaktif röle için 1600/5 akım trafosu takılı ise 3,2A'i okur ve kompanze eder. 15mA olan bir reaktif röle için 1600/5 akım trafosu takılı ise 4,8A'i okur ve kompanze eder. 20mA olan bir reaktif röle için 1600/5 akım trafosu takılı ise 6,4A'i okur ve kompanze eder.

 

[TuğrulSürücü]

sn.durceylan,

bu konuya ilişkin alron çözümünü AVMlerde kompanzayon başlığı altında şu şekilde açıklamıştım;

"..... bu türlü işletmelerde ya akım trafosu küçültülecek ve mevcut kompanzasyon panosu tadil edilecek, küçük güçlü monofaze kademeler oluşturulacak, işletme çalışmaya başlarsa güç arttıkça pano tekrar tekrar tadil edilecek;

veya bu tadilatlardan daha pahalı olmayan alron çözümü (60x60 cm ebatlarında küçük bir pano) ilave edilecek. bu seçenekte, mevcut akım trafoları ve kompanzasyon panosunda bir değişiklik yapılmayacağı için işletmenin durması ile düşük güçte çalışması veya tam güçte çalışması arasında hiçbir müdahale gerekmeyecektir. ...."

çünkü alron kompanzatör çözümlerinde işletmede bulunan alıcıların karaktreri önemli olmadığı gibi(trifaze,difaze,monofaze,çok hızlı,dengeli,dengesiz...), işletme akımı sıfır bile olsa kompanzasyon yapılmaktadır.

 

[durceylan]

Eğer reaktif röleniz 50mA'in altındaki yükleri ölçebiliyorsa ayrıca bir pano dizayn etmeye veya akım trafolarını değiştirmeye gerek yoktur.

 

[TuğrulSürücü]

sn.durceylan,

1600Amper akım trafosuna göre hazırlanmış bir kompanzasyon panosunda röle 2-3 Amper yükü görse bile uygun küçüklükte kondasatör kademeleri bulunmaz diye tahmin ediyorum.
verilen örnek 1000kVA güce uygun, bu güçte bir işletmede -normal şartlarda- monofaze kompanzasyona ihtiyaç yokken, işletme kriz moduna geçtiğinde; adeta 10-40 kVA gücünde monofaze kompanzasyon ihtiyacı olan bir işletme karakterine bürünüyor gibi....

 

[yener74]

konuya yorum yapan arkadaşların bahsettiği duruma göre O.G tafo kullanıp sekonder tarafından ölçüm yapılan sistemlerdeki olası trafonun endüktif yükünden dolayı oluşabilecek sorunlardan bahsedilmiş.
Bu sorunlar 2 tür olabilir.Eğer sabit konsansatör gücünüz trafo gücünüze göre (ortalama %3-5) düşük seçilmezse sayacınız endüktife kaçacaktır.Büyük seçilmiş ise de kapasitife kaçacaktır.
Eğer işletme üretimi yarı yarıya azaltmışsa kompanzasyon da sık kontrol ediliyorsa farklar hemen fark edilebilir ve ona göre kompanzasyon üzerinde Cos Q değeri değiştirilerek düzenleme yapılabilir.
Eğer işletme uzun vadeli bir duruşa girdiyse bence en uygunu işletmedeki kesiciyi açıp elektrik kurumundan ayrı bir A.G aboneliği alınarak işletmeyi ofis kısmı ve aydınlatmaları buradan beslemek.

 

[durceylan]

Sayın Tuğrulsürücü, pano her ne kadar büyük olsa bile küçük kademelerin sistemlere eklenebildiğini biliyorum. Elbetteki sistem tam yüke geçtiğinde o küçük kademelerin bir hükmü kalmıyor, ancak kapasitenin düştüğü anlarda bir işe yarıyor. Hem ayrıca, %14 endüktif %10 kapasitif uygulamasına en geç 2010 yılında geçilecek. Bu durumda kademe sayılarının artırılması gerekecektir. 12 kademe sistemler bile yetersiz kalacaktır.

 

[Mesut]

örnek 1600 Amp akım trafomuz var.Bu durumda rölenin sağlıklı görebileceği minumum akım 16 Amp dir.(50 mAmp için)
İyi çalışmalar

Bir sorum olacak, 1600/5, akım trafolu bir tesiste, minimum 16 amper'den sonrasını görmez diyorsunuz ?
Bu durumda çekilen akım, 1........15 Amper olsa bile ve akımın küçüklüğü ne olursa olsun,sayaç bunu okuyabiliyorken, röle neden algılayamıyor ? Panoyu yeniden dizayn etmeye, akım trafolarını değiştirmeye neden olan bu soruna, kullanıcıların değil de, röle üreticilerinin çözüm bulması gerekmez mi ?

 

[durceylan]

Mesut bey, elbette ki bazı röle üreticileri bu duruma çözüm getirmişlerdir. Örneğin; Siemens, Comar, Federal Elektrik, Elektropan, Sayport gibi firmaların röleleri 50mA'in altını okuyabilmektedir.