- Katılım
- 12 Eki 2006
- Mesajlar
- 719
- Puanları
- 506
- Yaş
- 55
Arkadaşlar öncelikle bu çalışmayı yapan Sayın Selim AY'a teşekkürlerimi iletiyorum. Elektrik konusunda yolun neresinde olduğumu hatırlamam gerektiğinde baktığım bir çalışmadır. Faydalanmanız dileği ile aynen yanınlıyorum.
AÇIKLAMA
Elektrik Mühendisliği Bölümü öğrencilerimiz için, çeşitli kaynaklardan yararlanılarak oluşturulmuş olan
“PRATİK SORULAR (SORU BANKASI),
özellikle son sınıf öğrencilerimizin boş zamanlarında mevcut bilgilerini uygulamaya koymaları ve kendilerini sınamaları açısından yararlı olacağı düşünülerek hazırlanmıştır. Bununla birlikte tüm sınıflardaki öğrencilerimizin de bu soruları incelemeleri, cevaplama yönünde çaba harcamaları yaralı olacaktır.
Bu tür sorular ile;
1. • Lisansüstü giriş sınavları (yazılı veya mülakat) sırasında,
2. • İş başvuru sınavları (yazılı veya mülakat) sırasında,
3. • Uzun yıllardır yurt dışında yapılmakta olan, gelecekte ülkemizde de yapılması gündemde olan “Profesyonel Mühendis” sınavları sırasında,
karşılaşma olasılığı bulunmaktadır.
Bu sorular; örnek vermek gerekirse, Tıp Fakültesi son sınıf öğrencilerine sorulabilecek “katarakt nedir ve nasıl tedavi edilir? veya “Büyük ve küçük tansiyon arasındaki fark nedir?” ...vb. türünden temel sorular ile benzeşmektedir.
1. • Soruların cevapları için “formül bilgisi” gerekmemektedir. (Bilindiği gibi, zaman içinde formüller unutulmuş olabilir; ancak temel teorilerin ve kavramların unutulmaması gerektiği açıktır.)
2. • Sorular açık ve nettir.
3. • Her soru için 3 dakikadan daha fazla zaman ayırmayınız.
4. • Geçmiş yarıyıllardaki ders notlarınızdan ve kitaplardan da yararlanabilirsiniz.
Zaman içinde soru sayısının artırılması, böylece zengin bir soru arşivinin oluşturulması hedeflenmektedir.
20 Şubat 2006 itibariyle SORU BANKASI’ndaki soru sayısı 1230 dur.
Bölümümüz öğrencilerine, derslerinde başarı dileklerimle, duyurulur.
Dr. Selim AY
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 1
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI)
Aşağıdaki sorular uzun matematiksel işlemleri gerektirmemektedir. Cevapları genellikle sözel olup yalnızca birer cümleden ya da işlemden oluşmaktadır.
1. 1. 35/0.4 kV luk trafo S (kVA) gücüyle tanımlanırken, örneğin 40 kW lık bir asenkron motor P (kW) gücüyle tanımlanır. Neden?
2. 2. 40 kW lık asenkron motorun güç katsayısı daima sabit midir? Neden?
3. 3. Determinant hangi durumlarda hesap edilemez veya söz konusu değildir?
4. 4. Diferansiyel denklem ile cebirsel denklem arasındaki fark nedir?
5. 5. Lineer ve lineer olmayan diferansiyel denklemlere birer örnek veriniz.
6. 6. Katsayıları zamanla değişen diferansiyel denkleme (Elektrik Mühendisliğinden) bir örnek veriniz.
7. 7. Güç akışı analizlerinde “salınım barası (slack busbar)” neden kullanılmaktadır?
8. 8. Kararlılık analizinde “eşit alan kriteri (equal area criterion)” ne amaçla kullanılmaktadır?
9. 9. Bir güç trafosunun yıldız noktasının doğrudan veya direnç ya da bobin üzerinden topraklanmasının ne yararı vardır?
10. 10. Orta gerilim hatlarında neden demet iletkenler kullanılmaz?
11. 11. 380 kV luk bir iletim hattında hattın kondüktansı G (Siemens/km) nasıl bulunabilir?
12. 12. Kesici (disjonktör) boyutlandırmasında, χ ve μ katsayıları neden ve nasıl kullanılır?
13. 13. Enerji iletim hatları neden çoğu kez “Pİ eşdeğer devresi” ile modellenir?
14. 14. 154 kV luk bir kafes direğin topraklama elektrodundan ne zaman akım akar?
15. 15. Enerji sistemlerinde, akım dağılımı analizi yerine, güç akışı analizi yapılır. Neden?
16. 16. Enerji sistemleri ile ilgili hesaplarda Jacobian matris (J) nerede ve ne amaç için kullanılır? Bu matris her zaman “kare matris” özelliğinde midir?
17. 17. Endüksiyon motorlarına “asenkron motor” da denilmektedir. Senkron sözcüğünün önündeki “a” neden gelmiştir?
18. 18. Enerji iletim hatlarında “off-set hesabı” hangi durumlarda yapılmaz?
19. 19. Bir kafes direğin çevresinde “adım gerilimi”nin oluşabilmesi için gerek koşul nedir?
20. 20. Bir kafes direğin çevresinde “temas gerilimi”nin oluşabilmesi için gerek koşul nedir?
21. 21. Camper bağı hangi tip direklerde ve ne amaçla kullanılır?
22. 22. Stockbridge damper ne amaçla kullanılır?
23. 23. 12 elemanlı bir zincir izolatörde, hangi durumlarda her elemanın uçları arasına eşit gerilim düşer?
24. 24. 300 km lik bir enerji iletim hattında iki noktada çaprazlaştırma (transpozisyon) direği kullanılmıştır. Bu direklerden dört noktada kullanılmış olsaydı, ne değişirdi?
25. 25. Enerji iletim hatlarında, direkler için, hangi durumlarda “kamçılanma hesabı” yapmaya gerek yoktur?
26. 26. Enerji iletim hatlarında neden “dalgalanan (salınımlı) güç (pulsating power)” hesabı yapılmaz?
27. 27. 380 kV luk bir iletim hava hattında kapasitif kaçak akım (IC) nasıl ölçülebilir?
28. 28. Ampere yasasını ifade ediniz ve bir uygulama alanını belirtiniz.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl. Sayfa 2
29. 29. Faraday yasasını ifade ediniz ve bir uygulama alanını belirtiniz.
30. 30. Gauss yasasını ifade ediniz ve bir uygulama alanını belirtiniz.
31. 31. Yuvarlak kutuplu (round pole) senkron generatöre ilaveten çıkık kutuplu (salient pole) senkron generatör de kullanılmaktadır. Neden?
32. 32. Yz5, Yd0 simgeleri neyi ifade etmektedir? Son rakamların değişmesi halinde fiziksel olarak ne olmaktadır? Bu bağlantılar nerelerde kullanılmaktadır?
33. 33. Hatlarda “spacer (ara tutucu)” nerede ve ne amaçla kullanılır?
34. 34. Yer altı enerji dağıtım kablo kanalında kullanılan “kum”un görevleri nedir?
35. 35. 380 kV ve 400 V luk iki şebekenin kısa devre hesapları arasında, ne fark vardır?
36. 36. Kısa devre hesaplarında kullanılan başlıca varsayımlar nelerdir?
37. 37. Buchholz rölesi hangi tip trafolarda ve ne amaçla kullanılır?
38. 38. Fourier analizi ne zaman ve ne amaçla kullanılır?
39. 39. Enerji sistemlerinde “bara empedans matrisi” nasıl oluşturulur?
40. 40. Bir trafo hücresinde silikajelin (silica gel) fonksiyonunu kaybettiği nasıl belli olur?
41. 41. Bir iletim hattının 70. kilometresinde, faz camperlerinden biri kopacak olsa ne olur?
42. 42. “Temel İzolasyon Seviyesi BIL (Basic Insulation Level) “ ne anlama gelir?
43. 43. Laboratuar ortamında bir “elektrik alanı (E)” nasıl elde edebilirsiniz?
44. 44. Laboratuar ortamında bir “magnetik alanı (B)” nasıl elde edebilirsiniz?
45. 45. Laboratuar ortamında bir “döner alanı” nasıl elde edebilirsiniz?
46. 46. Laboratuar ortamında bir “elektromagnetik alanı” nasıl elde edebilirsiniz?
47. 47. Laboratuar ortamında L (mH) değerinde bir endüktansı nasıl yapabilirsiniz?
48. 48. Laboratuar ortamında C (mikrofarad) değerinde bir kondansatörü nasıl yapabilirsiniz?
49. 49. 380 kV luk bir hava hattında akım taşıma kapasitesini etkileyen parametreler nelerdir?
50. 50. 380 kV luk bir yer altı kablosunda akım taşıma kapasitesini etkileyen parametreler nelerdir?
51. 51. Fazör, vektör ve kompleks büyüklük kavramlarını açıklayınız.
52. 52. Doğru akım enerji iletim hattında “harmonik reaktif güç” kavramı nedir?
53. 53. ir iletim hattında “irtifak maliyeti” hangi parametrelerin bir fonksiyonudur?
54. 54. Bir iletim hattında “istimlak maliyeti” hangi parametrelerin bir fonksiyonudur?
55. 55. Bir iletim hava hattında, hattın reaktansı ve süseptansı hangi fiziksel büyüklüklere bağlıdır?
56. 56. Sıfır bileşen (homopolar) akımın oluşabilmesi için gerek koşullar nelerdir?
57. 57. Bir iletim hattı, yıldırım darbesine karşı neden hat empedansı ile karşı koymaz?
58. 58. Elektrik makinelerinde “mıknatıslama akımı” ne anlama gelir? Neden bu ismi almıştır?
59. 59. Elektrik mühendisliğinde; t, s, jw ve z düzlemleri (domains) ne amaçlar için kullanılır? Her bir kullanım alanına birer örnek veriniz.
60. 60. Bir asenkron motorun devir yönü değiştirildiğinde “kayma(s)” değeri değişir mi? Neden?
61. 61. Bir güç trafosunun (34.5/0.4 kV) sabit ve değişken maliyet bileşenlerini açıklayınız.
62. 62. 1 kV genlikli 1 saniye süreli bir darbe gerilimini devre teorisi bakımından nasıl elde edersiniz?
63. 63. Bir F(s) fonksiyonu için “öteleme (shifting)” özelliğini ifade ediniz.
64. 64. Bir kesicinin performansı deniz seviyesinden yükseldikçe nasıl etkilenir?
65. 65. Bir termik santralin (100 MW), sabit ve değişken maliyet bileşenlerini açıklayınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl. Sayfa 3
66. 66. Enerji, akım, gerilim, akı ve güç kavramlarını matematiksel olarak ifade ediniz..
67. 67. Matematikteki Div, Rot, Grad ne anlama gelmektedir? Örnekler veriniz.
68. 68. Sonsuz güçlü şebeke ne demektir? Hangi özellikleri taşır?
69. 69. Bir fazlı ve üç fazlı asenkron motorlarda kullanılan kondansatörlerin görevleri nedir?
70. 70. Çarpımsallık teoremini bir örnekle açıklayınız.
71. 71. Toplamsallık (süperpozisyon) teoremini bir örnekle açıklayınız.
72. 72. Karşılılık (resiprosite) teoremini bir örnekle açıklayınız.
73. 73. 0.5 metre uzunluğundaki 3x120 mm2 lik XLPE kablonun “kayıp faktörünü (tanδ)” nasıl ölçersiniz?
74. 74. Üç fazlı asenkron motorun statora indirgenmiş eşdeğer devresinde, sağ tarafta R2’/s yer alır. Burada s(kayma) neden “payda” da bulunmaktadır?
75. 75. Yurtdışında 60 Hz frekansta 1 MVA lık trafo için A (kg) silisli sac ve B(kg) bakır kullanılmıştır. Aynı kalite malzemeler kullanılmak koşuluyla, bu trafo 50 Hz için üretilmiş olsaydı, malzeme miktarları % kaç değişecekti?
76. 76. 16 kW lık bir asenkron motorun klemens kutusuna dokunan teknisyen parmaklarında yanma hissetmiş olsun. Kaçak akımın değerini nasıl ölçebilir?
77. 77. Aynı motorun kaidesine dokunan 5 yaşındaki bir çocuk nasıl etkilenecektir?
78. 78. Üç fazlı bir asenkron motorun, sargı, nüve, sürtünme kayıplarını “ölçme” yoluyla nasıl tayin edersiniz?
79. 79. 630 kVA lık bir trafonun plakasında “yükte ve boşta kayıpları” (kW) cinsinden okunmaktadır. Bu trafonun a b c fazlarından, sırasıyla 200, 250, 220 kVA çekilecek olsa, “kayıpları” % kaç oranında değişir?
80. 80. Yukarıdaki trafo anma gücüyle dengeli yüklenmekle birlikte, %5 oranında akım harmoniği de içeriyor olsaydı, “kayıpları” % kaç oranında değişirdi?
81. 81. Yukarıdaki trafo anma anma gücüyle dengeli yüklenmekle birlikte, %3 oranında gerilim harmoniği de içeriyor olsaydı, “kayıpları” % kaç oranında değişirdi?
82. 82. Karakteristik (surge) empedans, neden “uzun” enerji iletim hatları için tanımlanmaktadır?
83. 83. Fazör ile vektör arasındaki farklar nelerdir?
84. 84. Hava hatlarında “ark boynuzu” ne amaçla kullanılır?
85. 85. Hangi tip hatlarda kuşkonmaz (bird guard) kullanılamaz?
86. 86. Enerji iletim hatlarında kullanılan “kürelerin” görevi nedir?
87. 87. Zincir izolatörlerde hangi durumlarda “zincir verimi” %100 eşit olur?
88. 88. 35 kV luk bir beton direkten toprağa doğru I (mA) değerli kaçak akım akmaktadır. Bu direğe bir sincabın tırmanması halinde, akımın değeri değişir mi? Neden?
89. 89. Bir akrobat, 154 kV luk hava hattının üzerine helikopterden atlamış ve iki eliyle hatta tutunmayı başarmıştır. Hatta tutunduğu süre içinde, akrobat ait Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
90. 90. 220 kV 60 Hz lik bir iletim hattı doğru akım hattına (HVDC) dönüştürülecektir. Yeni DC hattın gerilimi en çok kaç kV olabilir?
91. 91. “logaritmik ölçek” ve “yarı logaritmik” ölçekleri tanımlayıp birer örnek veriniz.
92. 92. 500 kV luk bir enerji iletim hattının faz iletkenlerinden x metre uzaklıktaki B ve E alanlarını formüle ediniz.
93. 93. 200 MW lık bir termik santral 5000 kCal/kg lık kömüre göre tasarlanmıştır. Santralde 4000 kCal/kg lık kömür kullanılması halinde ne olur?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 4
94. 94. Enerji iletim hatlarında hat sabitleri (L ve C) için “ilk koşullar” ne zaman dikkate alınır?
95. 95. Karakteristik empedansı, B ve E alanlarına bağlı olarak ifade ediniz.
96. 96. Bir termik-magnetik şalterin “akım-zaman” karakteristiğini çiziniz.
97. 97. Enerji iletim hava hatlarında gerilim seviyesi arttıkça, reaktans (X) ve süseptans (B) değerleri ne şekilde değişir? Neden?
98. 98. Üç fazlı bir trafonun primerinde, a fazının geriliminin genliği ve fazı bilinmektedir. Sekonderdeki a fazının geriliminin genliğini ve faz açısını bulabilmek için, hangi bilgilere gerek vardır?
100.Boşta çalışan bir trafonun birden şebekeye bağlanmasını elektriksel olarak
modelleyiniz
101.Üç fazlı bir asenkron motor anma yükü ve hızıyla çalışırken, birden uç gerilimi %20
düşerse, motorun akımı, momenti ve hızı bundan nasıl etkilenir?
102. Bir senkron makinede uyarma devresi (akımı) bulunmasına karşılık, asenkron
makinede yoktur. Neden?
103. Elektrik akısı ile magnetik akı kavramlarını açıklayınız.
104. Bir binanın yakınından iletim hattı geçmektedir. Binanın 5. katının dış yüzünde B ve
E alanları ölçülmüştür. Duvarın içinde, gerek beton kısımdaki gerekse nervürlü
demir kısmındaki alan değerlerini nasıl ifade edersiniz?
105. Aşağıdaki tesis elemanları hangi parametrelere göre seçilir?
1. • 15 kV mesnet izolatör
2. • 35 kV zincir izolatör
3. • 154/35 kV şebeke trafosu
4. • Akım ölçü trafosu
5. • Gerilim ölçü trafosu
6. • 154 kV luk Kesici (disjonktör)
7. • 35 kV luk ayırıcı (seksiyoner)
8. • 400 V NH Sigorta
9. • 16 m motor besleme kablosu (bakır)
106. Yüksek gerilim şebekelerinde nötr iletkeni bulunmaz, halbuki alçak gerilim hatları 3
faz+nötr şeklindedir. Neden?
107. Özdeğer kavramını açıklayınız. Nerede ve ne amaçla kullanılır?
108. Bir trafo binasında iç duvarlar sıvasız ise, bunun nedeni ne olabilir?
109. 100 MVA 154 kV baz değerleri seçilmiş olsun. Zincir izolatörün maksimum dayanma
gerilimi 200 kV ve topraklama ağının gerilimi 5 kV ise, bunların per-unit olarak ifade
ediniz.
110. “Kısa devre (short circuit)” deyiminin fiziksel orijini nedir?
111. Bir fabrikadaki merkezi reaktif güç rölesi bir günde 23 kez anahtarlama yaptırmıştır.
Bunun anlamını açıklayınız.
112. Enerji sistemlerinde, genellikle çift harmonikler ile DC bileşen yer almaz. Neden?
113. Kontaktör ne amaçla kullanılır ve nasıl seçilir?
114. Elektrik makinelerinin (trafo, asenkron motor) eşdeğer devrelerinde, uyarma devresi
neden paralel (şönt) kolda gösterilir?
115. Bir pasif filtrede L ve C nasıl hesaplanır?
116. Bir senkron generatör için D’Alambert yasasının uygulayınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 5
117. Bir DC motorun hızı, motorun hangi fiziksel parametrelerine bağlıdır? Formül üzerinde
ifade ediniz.
118. Bir tüketici için, talep gücü, bağlantı gücü ve sözleşme gücü kavramlarının açıklayınız.
119. TEDAŞ’ın uyguladığı “enerji tarifelerini” açıklayınız.
120. Seri kompanzasyon ve şönt kompanzasyonu açıklayıp örnekler veriniz.
121. Kompanzasyonda “deşarj direnci” ne amaçla kulanılır ve nasıl boyutlandırılır?
122. Bir işaret için efektif (rms) değer, tepe değer ve ortalama değer kavramlarını açılayınız.
Bunlar hangi amaçla ve nerede kullanılır?
123. Bir iş merkezi yıldırıma karşı nasıl korunabilir?
124. Uyarma akımı; seri, şönt ve serbest uyarımlı DC motorlarda hangi parametrelere
bağlıdır?
125. Bir senkron makinede Xd ve Xq reaktansları fiziksel olarak ne anlama gelir? Bu
reaktansların transient ve subtransient bileşenli olanları ne anlama gelir?
126. Bir hattın zincir eleman sayısını etkileyen faktörler nelerdir?
127. Termistör nedir ve ne amaçla, nerelerde kullanılır?
128. Bir kablo tüneli, kablo tam yükle çalıştığı saatlerde havalandırıldığında, havalandırma
gücü P (kW) olmaktadır. Kablonun %70 yüklendiği gece saatlerinde havalandırma
gücünü ifade ediniz.
129. 50 MVA lık bir şebeke trafosunun ve 100 kW lık bir bilezikli asenkron motorun standart
koruma elemanlarını ifade ediniz.
130. Bir asenkron motorda sigorta akımını hangi ilkelere göre seçersiniz?
131. Kirli zincir izolatörlerin temizlenmesi işlemi hangi yollarla olur?
132. Bir şebeke trafosunda yıllık olağan bakım işlemi neleri kapsar?
133. Benzerlik dönüşümünü (similarity transformation) açıklayınız.
134. Thevenin teoremini açıklayınız.
135. Biot-Savart teoremini açıklayınız.
136. Elektrik mühendisliğinde kullanılmakta olan “SI uluslar arası birim sistemince” kabul
edilmiş birimlerin (volt, ohm, farad,...) kökenleri nelerdir?
137. 380 voltluk bir tesiste hesaplanan kısa devre akımı 4 kA dir. Bu hesapta lehim
noktalarının dirençleri (5 miliohm) dikkate alınmadığına göre, hesapta yapılan bağıl hata
nedir?
138. Kesici, ayırıcı ve sigorta için “uç denklemlerini” yazınız. (t= 0+ ve t= 0- için...)
139. Parafudr nedir? Uç denklemini ve devre modelini ifade ediniz.
140. dX/dt=AX +BU, dX/dt= AX ve dX/dt=AX +BU +B1dU/dt durum modellerine ilişkin
birer örnek devre şeması çiziniz.
141. Laplace dönüşümünü ve özelliklerini ifade ediniz. Bu dönüşüm ne zaman kullanılır?
142. Elektrik tesislerinde aşıru gerilimlere yol açabilen olaylar nelerdir?
143. Non-lineer bir elektrik devresinin gennel özellikleri nedir?
144. Empedansı Z ve admitansı Y olan bir iletim hattı için “maksimum güç teoremini”
uygulayınız.
145. Uydu fotoğrafından 954 MCM iletkenin buzlu haldeki görüntüsü elimize ulaşmıştır.
İletkendeki buzun ağırlığı (kg/m) nasıl belirlenebilir?
146. Bir zemin için “toprak özgül direnci” kavramını ve nasıl ölçüleceğini açıklayınız.
147. Bir kafes direğin topraklama direnci nasıl ölçülebilir?
148. Maxwell denklemlerinin yazılışında ön kabul olan “özellikleri” açıklayınız.
149. Bir zincir izolatör elemanının R ve C değerlerini nasıl ölçersiniz?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 6
150. 1 metre uzunluğundaki 2.5 mm2 lik iletken 5 spir olacak şekilde bükülmüş ve endüktansı
ölçülmüştür: L Aynı iletken ferromagnetik bir borunun üzerine 10 spir halinde sarılacak
olsa, endüktansını nasıl ifade edersiniz?
151. Bir DC generatörün stator, rotor ve klemens kutusundaki akımın ve gerilimin zamana
göre değişimlerini çiziniz.
152. Bir sincap kafesli asenkron motorun statorundaki akım ve gerilim Is ve Vs ise, rotordaki
akım ve gerilimin değerlerini stator büyüklükleri cinsinden ifade ediniz.
153. Enterkonnekte bir enerji sisteminde kontrol edilen büyüklükler nelerdir?
154. Üç fazlı bir dağıtım kablosunun zırhında endüklenecek gerilimin ifadesini yazınız.
155. İki koruma teli olan bir hava hattının “toprak yolu” devresini çiziniz.
156. Korona kayıpları hangi parametrelere bağlıdır?
157. Bir akarsuyun hidoelektrik enerji potansiyeli (MW) hangi parametrelere bağlıdır?
158. Bir bölgenin rüzgar enerjisi potansiyeli (MW) hangi parametrelere bağlıdır?
159. Bir bölgenin güneş enerjisi potansiyeli (MW) hangi parametrelere bağlıdır?
160. 6-lı demet iletken (demet dairesi çapı 1.2 metredir) için, Kirchhoff’un akım ve gerilim
yasalarını uygulayınız. (Spacer açıklığı 60 metredir.)
161. Magnetik devreler için “Ohm yasası” nı açıklayıp formüle ediniz.
162. “Relüktans” kavramını ve ne amaçla kullanıldığını açıklayınız.
163. Asenkron motorda “Kloss formülü” ne amaçla kullanılır?
164. Bir iletim hattının çevresindeki elektrik yükü (q) ve magnetik akı (ψ) nasıl ölçülebilir?
165. Endüktif, omik ve kapasitif karakterde akım çeken tüketicilere üçer tane örnek veriniz.
166. 1 saniye içinde 100 kV luk tepe değerine ulaşan üçgen dalga biçimi, devre teorisindeki
fonksiyonlarla nasıl oluşturulabilir?
167. Bir zincir eleman temiz iken ampermetreden ölçülen akımı I ve tamamen kirletilmiş iken
ölçülen akımı da I’ dür. Kir akımını ifade ediniz.
168. Bir iletim hattının başından itibaren 45. kilometredeki M noktasında, M(x, y, z)
koordinatları neyi ifade eder ve nasıl bulunabilir?
169. Banliyö trenleri, metro, hafif tramvay, tünel gibi elektrikli ulaşım sistemlerinin besleme
biçimlerini açıklayınız.
170. 2 fazlı, 4 fazlı, 6 fazlı, 12 fazlı ve 24 fazlı besleme modellerinde “fazlar arası“ ve “faz-
toprak” gerilimleri arasındaki katsayılar neler olacaktır?
171. 380 kV luk bir iletim hattının yakınlarındaki kaplumbağa ve tırtıl içim “adım gerilimi”
oluşabilir mi? Neden?
172. Korozyon nedir, hangi parametrelere göre değişir ve nasıl önlenir?
173. Damarlı ACSR iletkenlerde, her tabakadaki damarların sarım yönü birbirine terstir.
Bu durumu mekanik ve elektriksel yönlerden yorumlayınız.
174. Bir F(s) fonksiyonu kesirlere ayrıştırılmış olsun. Kesirlerin paydaları, sırasıyla reel, katlı,
imajiner, katlı imajiner olsa F-1(s) fonksiyonunu nasıl hesaplarsınız. Açıklayınız.
175. Enerji dağıtım hesaplarında “boyuna gerilim düşümü” ve “enine gerilim düşümü”
kavramları neden kullanılır?
176. Sualtı enerji iletim hattının geçirileceği güzergahta yapılacak ön etütler nelerdir?
177. Hava hattının geçirileceği güzergahta yapılacak ön etütler nelerdir?
178. Yer altı kablosunun geçirileceği güzergahta yapılacak ön etütler nelerdir?
179. Harmonik, alt harmonik (sub- harmonic) ve ara harmanic (inter-harmonic) kavramlarını
açıklayıp birer örnek veriniz.
180. Bir topraklama direncinin ölçülen değeri 30 ohm olup 1.5 kg ağırlığında “özel çözelti”
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 7
döküldüğünde, direnç 3 ohm a düşmüştür. Çözeltinin direncini (ohm/kg) belirleyiniz ve
çözelti direncini modelleyiniz.
181. Diyot, tristör ve triyak hakkında bilgi veriniz. Kullanım yerlerine birer örnek veriniz.
182. Bir “nüve numunesi”nin demir kayıplarını (W/kg) nasıl belirlersiniz?
183. Magnetik devre ile elektrik devresinin ortak ve ayrılan yönleri nelerdir?
184. Lineer devre (veya sistem) ile non-lineer devre (veya sistem) ne demektir? Birer örnek
veriniz ve bu kavramların özelliklerini açıklayınız.
185. Normlu vektör kavramını açıklayınız, kullanıldığı yere bir örnek veriniz.
186. Bir senkron generatörün “boşta çalışma karakteristiği”ni nasıl elde edersiniz?
187. Bir elemanın endüktif veya kapasitif karakterde olduğunu (osiloskop olmaksızın) nasıl
belirleyebilir siniz?
188. De Moivre teoreminin uygulanışına, Elektrik Mühendisliğinden 2 örnek veriniz.
189. Türev, integral, integral sabiti, limit, soldan limit kavramlarının fiziksel anlamlarını
açıklayınız.
190. Ortogonal, Hermitian, sıfır, köşegen, birim, Hessian tip MATRİSLERİ açıklayınız;
Elektrik mühendisliğindeki kullanım alanlarına birer örnek veriniz.
191. C.L. Fortescue’nin simetrili bileşenlerinin fiziksel anlamlarını ve kullanım yerlerinin
açıklayınız.
192. Park ve Kimbark’ın simetrili bileşenlerinin fiziksel anlamlarının ve kullanım yerlerini
açıklayınız.
193. Zaman düzlemindeki türev ve integralin, s (Laplace) ve jw (Kompleks) düzlemlerdeki
karşılıkları nelerdir?
194. Bir trafo, senkron generatör ve hava hattı için; doğru(+), ters(-) ve sıfır(0) bileşen
reaktansların fiziksel anlamlarını açıklayınız.
195. Yukarıdaki “bileşen reaktanslar” ölçme yoluyla nasıl belirlenebilir?
196. Yıldız noktası Xn reaktansı üzerinden topraklanmış bir şebekenin sıfır bileşen
devresinde, bu reaktans 3 ile çarpılmış halde yer alır. Neden?
197. Bir F(s) fonksiyonu için sıfır, kutup ve rezidü kavramlarını açıklayınız.
198. Klasik kontrol teorisinde, “Bode diyagramı”, “Evans yöntemi” ve “Nyquist diyagramı”
ne amaçla kullanılmaktadır?
199. Bir beton direk için “tepe kuvveti” ne anlama gelir?
200. Bir DC makinesinde “endüvi reaksiyonu” ne anlama gelir ve makinenin çalışmasını
ne yönden etkiler?
201. Bir enterkonnekte sistemde akşam saatlerinde (18.00-22.00) frekans 49.7 Hz
olabilmektedir. Bu durum, sistemin elektriksel hesaplarını ne ölçüde etkiler?
202. AG tesislerinde yapılan “koruma modelleri (kodları)” nelerdir?
203. Regresyon ne demektir? Ne amaçla kullanılır?
204. Ototrafo nedir ve ne amaçla kullanılır?
205. Bir trafonun olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
206. Bir senkron makinenin olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
207. Bir hava hattının olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
208. Bir sualtı kablosunun olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
209. Gidiş-dönüş hattından oluşan bir HVDC sistemini modelleyip Kirchhoff’un akım ve
gerilim yasalarını uygulayınız.
210. 1x1000 mm2 lik 154 kV XLPE kurşun kılıflı kablonun kesit görüntüsünü çiziniz.
211. Gerek 400 voltluk gerekse 35 kV luk yer altı kabloları için “EK” işlemleri nasıl yapılır?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 8
212. Gerek HAWK gerekse ROSE iletkenleri için “Ek” işlemleri nasıl yapılır?
213. Bir iletim hava hattı için Re(Z), Im(Z), Re(Y) ve Im(Y) fiziksel olarak ne anlama gelir?
214. Yukarıdaki soruyu bir yer altı kablosu için cevaplayınız.
215. Döndürme momenti, eğilme momenti, devrilme momenti kavramlarını açıklayıp birer
örnek veriniz.
216. Bir ofis aydınlatması hesabını yapabilmek için gerekli bilgiler nelerdir?
217. Bir ana cadde aydınlatması hesabını yapabilmek için gerekli bilgiler nelerdir?
218. Bir izolasyon malzemesinde aranan nitelikler nelerdir?
219. Direk açıklıkları 35 kV luk hatlarda 100-250 m, 154 kV luk hatlarda ise 250-400 m
aralığındadır. Neden?
220. Besleme frekansının 50 Hz veya 60 Hz olmasının “can güvenliği” açısından önemi
nedir?
221. Bir kısa devre hesabı yapabilmek için bilinmesi gereken büyüklükler nelerdir?
222. Bir stabilite (karalılık) hesabı yapabilmek için bilinmesi gereken büyüklükler nelerdir?
223. Bir güç (yük) akışı hesabı yapabilmek için bilinmesi gereken büyüklükler nelerdir?
224. Mühendislikte yönetmelik, standart, teknik şartname, tebliğ, idari şartname kavramlarını
açıklayıp birer örnek veriniz.
225. Elektrik mühendisliğinde kullanılmakta olan başlıca “iletken” ve “yalıtkan” malzemeleri
sayınız ve kullanım yerlerine birer örnek veriniz.
226. Enerji iletim hatlarında “zincir empedans” kavramı nedir ve ne amaçla kullanılır?
227. Elektrik mühendisliği ile ilgili uluslararası standart kuruluşlarını sayınız.
228. Ulusal (iç) piyasa için balast üretmeye karar veren bir firma, hangi yolları izleyecektir?
229. Uluslararası (dış) piyasa için balast üretmeye karar veren bir firma, hangi yolları
izleyecektir?
230. Bir asenkron motorda; mil gücü, döner alan gücü, mekanik güç, elektrik gücü
kavramlarını tanımlayınız.
231. Senkronizasyon koşullarını tanımlayınız.
232. İki iletken arasında karşılıklı (mutual) endüksiyonun oluşabilmesi için, koşullar nedir?
233. 3 faz/2 faz ve 3 faz/6 faz trafoları nerelerde kullanılır? Bu trafoların primer ve sekonder
akımlarını ifade ediniz.
234. Üç fazlı trafoların paralel çalışma koşulları nelerdir?
235. Bir 100 MVA lık generatörde ters güç rölesi ne zaman faaliyete geçer? Röle çalışmamış
olursa hangi olay oluşur?
236. Bir asenkron motor 380 V ile çalışırken aniden gerilim 330 V a düşerse, ne olur?
237. Trafolarda mıknatıslama akımının 3. harmoniğinin etkisini yok etmek için ne yapılır?
238. Reaktif güç kompanzasyonunda kullanılan kondansatörlerin kayıpları W/kVAr olarak
bellidir. Aylık kondansatör kayıp enerjisini formüle ediniz.
239. Sanayide “reaktif enerji sayacı” ne amaçla kullanılmaktadır?
240. Eşzamanlılık katsayısı, yük faktörü, kapasite kullanım oranı, diversite faktörü gibi
kavramları tanımlayıp birer örnek veriniz.
241. Trafolarda “tersiyer sargı” ne amaçla kullanılır? Böyle bir trafoyu nasıl modellersiniz?
242. Çizgisel , yüzeysel ve hacimsel yük yoğunluğu kavramlarını açıklayıp birer örnek
veriniz.
243. Üç fazlı bilezikli asenkron motor, üç fazlı sincap kafesli asenkron motor, bir fazlı
asenkron motor, DC seri motor, DC şönt motor, DC serbest uyarımlı motor için “devir
yönleri” nasıl değiştirilebilir?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 9
244. Bir asenkron motor uçlarında (ayrık) reaktif güç kompanzasyonu yapılmış olsun. Bu
motorun stator ve rotor akımlarının zamana göre değişimlerini, hem kompanzasyon
öncesi için hem de kompanzasyon sonrası için çiziniz.
245. Mesafe (empedans) rölesinin çalışma ilkesi nedir?
246. Diferansiyel rölenin çalışma ilkesi nedir?
247. Tank koruma rölesinin çalışma ilkesi nedir?
248. Kadranlı termometre ne amaçla ve nerede kullanılır?
249. Enerji iletim hava hatlarının tasarımında dikkate alınan “meteorolojik parametreler”
nelerdir? Bunlar nasıl ölçülür?
250. Bir trafoda ferromagnetik özellikte nüve kullanılmasının nedenini açıklayınız.
251. Bir magnetik devrede “hava aralığı”nın olması ne anlama gelir?
252. Silisli sac ve kristalleri yönlendirilmiş sac kavramlarını açıklayınız.
253. Magnetik ve elektrik alanlar için uluslararası limitler nedir?
254. Bir PC, printer, scanner ve Monitör için “harmonik bileşenli eşdeğer devreleri” nasıl
çizebilirsiniz?
255. 154 kV luk enerji iletim hatları için harmonik sınırları (limitleri) nelerdir?
256. 154 kV luk enerji iletim hatları için fliker sınırları (limitleri) nelerdir?
257. 380 kV luk bir hava hattının gürültü (audible noise) seviyesi nasıl ölçülebilir?
258. 200 m2 x 250 m2 alanında yapılmış “ağ topraklaması” nın topraklama direnci nasıl
ölçülebilir?
259. Çubuk topraklama ve ağ topraklaması için kullanılan “topraklama direnci bağıntıları”,
hangi büyüklüklerin birer fonksiyonudur?
260. Yukarıdaki bağıntılar, hangi ön kabuller altında geçerlidir?
261. Mevcut bir topraklama ağının yağmurdan ne kadar etkilendiğini belirlemek için, nasıl bir
yol izlenebilir?
262. Dört devreli 220 kV luk (tüm iletkenler aynı kafes direğin üzerindedir ve her traverste 3
faz bulunmaktadır) bir iletim hattında, tüm karşılıklı endüktansları ve kapasiteleri çizerek
gösteriniz.
263. Şubat 2001 de dalgalı kur (float peg) modeline geçilmiş olması, ithal XLPE yalıtkanın
fiyatını ne ölçüde değiştirmiştir? (1991-2001 aralığı referans alınabilir.)
264. HAWK iletkeninin son 15 yıldaki reel fiyat artışını (TL/kg) cinsinden formüle ediniz.
265. 2007 yılına ait HAWK maliyetini (TL/kg) nasıl tahmin edebilirsiniz?
267. Ömrü 25 yıl olan bir 35 kV luk kablo şebekesinin, 16. yıldaki defter değerini, birikmiş
amortismanlarını ve hurda değerini nasıl hesaplarsınız?
268. Yüksek gerilim hatlarında kullanılan kafes direklerin tasarımında hangi kuvvetler dikkate
alınır?
269. Demet iletkenlerin üstün ve sakıncalı yanları nelerdir?
270. Bir HAWK iletkeninin 1 metre uzunluğuna etki edecek rüzgar kuvveti hangi
parametrelere bağlıdır?
271. Enerji iletim hatlarında “kritik sıcaklık derecesi” “ve “kritik menzil” nedir ve ne amaçla
hesap edilirler?
272. Hava hatlarında kullanılan ACSR iletkenler için uluslararası (Kanada, ABD, İngiltere,
Fransa, Avustralya, Hindistan, Almanya,...) “tanımlama standartları”nı belirtiniz.
273. Kullanım amaçlarına göre kafes direkleri sınıflandırınız.
274. Bir taşıyıcı tip kafes direğin “dikme” ve “travers” uzunlukları paket program yardımıyla
hesap edilecektir. Bu amaçla bilinmesi gereken data nedir?
AÇIKLAMA
Elektrik Mühendisliği Bölümü öğrencilerimiz için, çeşitli kaynaklardan yararlanılarak oluşturulmuş olan
“PRATİK SORULAR (SORU BANKASI),
özellikle son sınıf öğrencilerimizin boş zamanlarında mevcut bilgilerini uygulamaya koymaları ve kendilerini sınamaları açısından yararlı olacağı düşünülerek hazırlanmıştır. Bununla birlikte tüm sınıflardaki öğrencilerimizin de bu soruları incelemeleri, cevaplama yönünde çaba harcamaları yaralı olacaktır.
Bu tür sorular ile;
1. • Lisansüstü giriş sınavları (yazılı veya mülakat) sırasında,
2. • İş başvuru sınavları (yazılı veya mülakat) sırasında,
3. • Uzun yıllardır yurt dışında yapılmakta olan, gelecekte ülkemizde de yapılması gündemde olan “Profesyonel Mühendis” sınavları sırasında,
karşılaşma olasılığı bulunmaktadır.
Bu sorular; örnek vermek gerekirse, Tıp Fakültesi son sınıf öğrencilerine sorulabilecek “katarakt nedir ve nasıl tedavi edilir? veya “Büyük ve küçük tansiyon arasındaki fark nedir?” ...vb. türünden temel sorular ile benzeşmektedir.
1. • Soruların cevapları için “formül bilgisi” gerekmemektedir. (Bilindiği gibi, zaman içinde formüller unutulmuş olabilir; ancak temel teorilerin ve kavramların unutulmaması gerektiği açıktır.)
2. • Sorular açık ve nettir.
3. • Her soru için 3 dakikadan daha fazla zaman ayırmayınız.
4. • Geçmiş yarıyıllardaki ders notlarınızdan ve kitaplardan da yararlanabilirsiniz.
Zaman içinde soru sayısının artırılması, böylece zengin bir soru arşivinin oluşturulması hedeflenmektedir.
20 Şubat 2006 itibariyle SORU BANKASI’ndaki soru sayısı 1230 dur.
Bölümümüz öğrencilerine, derslerinde başarı dileklerimle, duyurulur.
Dr. Selim AY
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 1
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI)
Aşağıdaki sorular uzun matematiksel işlemleri gerektirmemektedir. Cevapları genellikle sözel olup yalnızca birer cümleden ya da işlemden oluşmaktadır.
1. 1. 35/0.4 kV luk trafo S (kVA) gücüyle tanımlanırken, örneğin 40 kW lık bir asenkron motor P (kW) gücüyle tanımlanır. Neden?
2. 2. 40 kW lık asenkron motorun güç katsayısı daima sabit midir? Neden?
3. 3. Determinant hangi durumlarda hesap edilemez veya söz konusu değildir?
4. 4. Diferansiyel denklem ile cebirsel denklem arasındaki fark nedir?
5. 5. Lineer ve lineer olmayan diferansiyel denklemlere birer örnek veriniz.
6. 6. Katsayıları zamanla değişen diferansiyel denkleme (Elektrik Mühendisliğinden) bir örnek veriniz.
7. 7. Güç akışı analizlerinde “salınım barası (slack busbar)” neden kullanılmaktadır?
8. 8. Kararlılık analizinde “eşit alan kriteri (equal area criterion)” ne amaçla kullanılmaktadır?
9. 9. Bir güç trafosunun yıldız noktasının doğrudan veya direnç ya da bobin üzerinden topraklanmasının ne yararı vardır?
10. 10. Orta gerilim hatlarında neden demet iletkenler kullanılmaz?
11. 11. 380 kV luk bir iletim hattında hattın kondüktansı G (Siemens/km) nasıl bulunabilir?
12. 12. Kesici (disjonktör) boyutlandırmasında, χ ve μ katsayıları neden ve nasıl kullanılır?
13. 13. Enerji iletim hatları neden çoğu kez “Pİ eşdeğer devresi” ile modellenir?
14. 14. 154 kV luk bir kafes direğin topraklama elektrodundan ne zaman akım akar?
15. 15. Enerji sistemlerinde, akım dağılımı analizi yerine, güç akışı analizi yapılır. Neden?
16. 16. Enerji sistemleri ile ilgili hesaplarda Jacobian matris (J) nerede ve ne amaç için kullanılır? Bu matris her zaman “kare matris” özelliğinde midir?
17. 17. Endüksiyon motorlarına “asenkron motor” da denilmektedir. Senkron sözcüğünün önündeki “a” neden gelmiştir?
18. 18. Enerji iletim hatlarında “off-set hesabı” hangi durumlarda yapılmaz?
19. 19. Bir kafes direğin çevresinde “adım gerilimi”nin oluşabilmesi için gerek koşul nedir?
20. 20. Bir kafes direğin çevresinde “temas gerilimi”nin oluşabilmesi için gerek koşul nedir?
21. 21. Camper bağı hangi tip direklerde ve ne amaçla kullanılır?
22. 22. Stockbridge damper ne amaçla kullanılır?
23. 23. 12 elemanlı bir zincir izolatörde, hangi durumlarda her elemanın uçları arasına eşit gerilim düşer?
24. 24. 300 km lik bir enerji iletim hattında iki noktada çaprazlaştırma (transpozisyon) direği kullanılmıştır. Bu direklerden dört noktada kullanılmış olsaydı, ne değişirdi?
25. 25. Enerji iletim hatlarında, direkler için, hangi durumlarda “kamçılanma hesabı” yapmaya gerek yoktur?
26. 26. Enerji iletim hatlarında neden “dalgalanan (salınımlı) güç (pulsating power)” hesabı yapılmaz?
27. 27. 380 kV luk bir iletim hava hattında kapasitif kaçak akım (IC) nasıl ölçülebilir?
28. 28. Ampere yasasını ifade ediniz ve bir uygulama alanını belirtiniz.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl. Sayfa 2
29. 29. Faraday yasasını ifade ediniz ve bir uygulama alanını belirtiniz.
30. 30. Gauss yasasını ifade ediniz ve bir uygulama alanını belirtiniz.
31. 31. Yuvarlak kutuplu (round pole) senkron generatöre ilaveten çıkık kutuplu (salient pole) senkron generatör de kullanılmaktadır. Neden?
32. 32. Yz5, Yd0 simgeleri neyi ifade etmektedir? Son rakamların değişmesi halinde fiziksel olarak ne olmaktadır? Bu bağlantılar nerelerde kullanılmaktadır?
33. 33. Hatlarda “spacer (ara tutucu)” nerede ve ne amaçla kullanılır?
34. 34. Yer altı enerji dağıtım kablo kanalında kullanılan “kum”un görevleri nedir?
35. 35. 380 kV ve 400 V luk iki şebekenin kısa devre hesapları arasında, ne fark vardır?
36. 36. Kısa devre hesaplarında kullanılan başlıca varsayımlar nelerdir?
37. 37. Buchholz rölesi hangi tip trafolarda ve ne amaçla kullanılır?
38. 38. Fourier analizi ne zaman ve ne amaçla kullanılır?
39. 39. Enerji sistemlerinde “bara empedans matrisi” nasıl oluşturulur?
40. 40. Bir trafo hücresinde silikajelin (silica gel) fonksiyonunu kaybettiği nasıl belli olur?
41. 41. Bir iletim hattının 70. kilometresinde, faz camperlerinden biri kopacak olsa ne olur?
42. 42. “Temel İzolasyon Seviyesi BIL (Basic Insulation Level) “ ne anlama gelir?
43. 43. Laboratuar ortamında bir “elektrik alanı (E)” nasıl elde edebilirsiniz?
44. 44. Laboratuar ortamında bir “magnetik alanı (B)” nasıl elde edebilirsiniz?
45. 45. Laboratuar ortamında bir “döner alanı” nasıl elde edebilirsiniz?
46. 46. Laboratuar ortamında bir “elektromagnetik alanı” nasıl elde edebilirsiniz?
47. 47. Laboratuar ortamında L (mH) değerinde bir endüktansı nasıl yapabilirsiniz?
48. 48. Laboratuar ortamında C (mikrofarad) değerinde bir kondansatörü nasıl yapabilirsiniz?
49. 49. 380 kV luk bir hava hattında akım taşıma kapasitesini etkileyen parametreler nelerdir?
50. 50. 380 kV luk bir yer altı kablosunda akım taşıma kapasitesini etkileyen parametreler nelerdir?
51. 51. Fazör, vektör ve kompleks büyüklük kavramlarını açıklayınız.
52. 52. Doğru akım enerji iletim hattında “harmonik reaktif güç” kavramı nedir?
53. 53. ir iletim hattında “irtifak maliyeti” hangi parametrelerin bir fonksiyonudur?
54. 54. Bir iletim hattında “istimlak maliyeti” hangi parametrelerin bir fonksiyonudur?
55. 55. Bir iletim hava hattında, hattın reaktansı ve süseptansı hangi fiziksel büyüklüklere bağlıdır?
56. 56. Sıfır bileşen (homopolar) akımın oluşabilmesi için gerek koşullar nelerdir?
57. 57. Bir iletim hattı, yıldırım darbesine karşı neden hat empedansı ile karşı koymaz?
58. 58. Elektrik makinelerinde “mıknatıslama akımı” ne anlama gelir? Neden bu ismi almıştır?
59. 59. Elektrik mühendisliğinde; t, s, jw ve z düzlemleri (domains) ne amaçlar için kullanılır? Her bir kullanım alanına birer örnek veriniz.
60. 60. Bir asenkron motorun devir yönü değiştirildiğinde “kayma(s)” değeri değişir mi? Neden?
61. 61. Bir güç trafosunun (34.5/0.4 kV) sabit ve değişken maliyet bileşenlerini açıklayınız.
62. 62. 1 kV genlikli 1 saniye süreli bir darbe gerilimini devre teorisi bakımından nasıl elde edersiniz?
63. 63. Bir F(s) fonksiyonu için “öteleme (shifting)” özelliğini ifade ediniz.
64. 64. Bir kesicinin performansı deniz seviyesinden yükseldikçe nasıl etkilenir?
65. 65. Bir termik santralin (100 MW), sabit ve değişken maliyet bileşenlerini açıklayınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl. Sayfa 3
66. 66. Enerji, akım, gerilim, akı ve güç kavramlarını matematiksel olarak ifade ediniz..
67. 67. Matematikteki Div, Rot, Grad ne anlama gelmektedir? Örnekler veriniz.
68. 68. Sonsuz güçlü şebeke ne demektir? Hangi özellikleri taşır?
69. 69. Bir fazlı ve üç fazlı asenkron motorlarda kullanılan kondansatörlerin görevleri nedir?
70. 70. Çarpımsallık teoremini bir örnekle açıklayınız.
71. 71. Toplamsallık (süperpozisyon) teoremini bir örnekle açıklayınız.
72. 72. Karşılılık (resiprosite) teoremini bir örnekle açıklayınız.
73. 73. 0.5 metre uzunluğundaki 3x120 mm2 lik XLPE kablonun “kayıp faktörünü (tanδ)” nasıl ölçersiniz?
74. 74. Üç fazlı asenkron motorun statora indirgenmiş eşdeğer devresinde, sağ tarafta R2’/s yer alır. Burada s(kayma) neden “payda” da bulunmaktadır?
75. 75. Yurtdışında 60 Hz frekansta 1 MVA lık trafo için A (kg) silisli sac ve B(kg) bakır kullanılmıştır. Aynı kalite malzemeler kullanılmak koşuluyla, bu trafo 50 Hz için üretilmiş olsaydı, malzeme miktarları % kaç değişecekti?
76. 76. 16 kW lık bir asenkron motorun klemens kutusuna dokunan teknisyen parmaklarında yanma hissetmiş olsun. Kaçak akımın değerini nasıl ölçebilir?
77. 77. Aynı motorun kaidesine dokunan 5 yaşındaki bir çocuk nasıl etkilenecektir?
78. 78. Üç fazlı bir asenkron motorun, sargı, nüve, sürtünme kayıplarını “ölçme” yoluyla nasıl tayin edersiniz?
79. 79. 630 kVA lık bir trafonun plakasında “yükte ve boşta kayıpları” (kW) cinsinden okunmaktadır. Bu trafonun a b c fazlarından, sırasıyla 200, 250, 220 kVA çekilecek olsa, “kayıpları” % kaç oranında değişir?
80. 80. Yukarıdaki trafo anma gücüyle dengeli yüklenmekle birlikte, %5 oranında akım harmoniği de içeriyor olsaydı, “kayıpları” % kaç oranında değişirdi?
81. 81. Yukarıdaki trafo anma anma gücüyle dengeli yüklenmekle birlikte, %3 oranında gerilim harmoniği de içeriyor olsaydı, “kayıpları” % kaç oranında değişirdi?
82. 82. Karakteristik (surge) empedans, neden “uzun” enerji iletim hatları için tanımlanmaktadır?
83. 83. Fazör ile vektör arasındaki farklar nelerdir?
84. 84. Hava hatlarında “ark boynuzu” ne amaçla kullanılır?
85. 85. Hangi tip hatlarda kuşkonmaz (bird guard) kullanılamaz?
86. 86. Enerji iletim hatlarında kullanılan “kürelerin” görevi nedir?
87. 87. Zincir izolatörlerde hangi durumlarda “zincir verimi” %100 eşit olur?
88. 88. 35 kV luk bir beton direkten toprağa doğru I (mA) değerli kaçak akım akmaktadır. Bu direğe bir sincabın tırmanması halinde, akımın değeri değişir mi? Neden?
89. 89. Bir akrobat, 154 kV luk hava hattının üzerine helikopterden atlamış ve iki eliyle hatta tutunmayı başarmıştır. Hatta tutunduğu süre içinde, akrobat ait Thevenin eşdeğer devresini çiziniz.
90. 90. 220 kV 60 Hz lik bir iletim hattı doğru akım hattına (HVDC) dönüştürülecektir. Yeni DC hattın gerilimi en çok kaç kV olabilir?
91. 91. “logaritmik ölçek” ve “yarı logaritmik” ölçekleri tanımlayıp birer örnek veriniz.
92. 92. 500 kV luk bir enerji iletim hattının faz iletkenlerinden x metre uzaklıktaki B ve E alanlarını formüle ediniz.
93. 93. 200 MW lık bir termik santral 5000 kCal/kg lık kömüre göre tasarlanmıştır. Santralde 4000 kCal/kg lık kömür kullanılması halinde ne olur?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 4
94. 94. Enerji iletim hatlarında hat sabitleri (L ve C) için “ilk koşullar” ne zaman dikkate alınır?
95. 95. Karakteristik empedansı, B ve E alanlarına bağlı olarak ifade ediniz.
96. 96. Bir termik-magnetik şalterin “akım-zaman” karakteristiğini çiziniz.
97. 97. Enerji iletim hava hatlarında gerilim seviyesi arttıkça, reaktans (X) ve süseptans (B) değerleri ne şekilde değişir? Neden?
98. 98. Üç fazlı bir trafonun primerinde, a fazının geriliminin genliği ve fazı bilinmektedir. Sekonderdeki a fazının geriliminin genliğini ve faz açısını bulabilmek için, hangi bilgilere gerek vardır?
100.Boşta çalışan bir trafonun birden şebekeye bağlanmasını elektriksel olarak
modelleyiniz
101.Üç fazlı bir asenkron motor anma yükü ve hızıyla çalışırken, birden uç gerilimi %20
düşerse, motorun akımı, momenti ve hızı bundan nasıl etkilenir?
102. Bir senkron makinede uyarma devresi (akımı) bulunmasına karşılık, asenkron
makinede yoktur. Neden?
103. Elektrik akısı ile magnetik akı kavramlarını açıklayınız.
104. Bir binanın yakınından iletim hattı geçmektedir. Binanın 5. katının dış yüzünde B ve
E alanları ölçülmüştür. Duvarın içinde, gerek beton kısımdaki gerekse nervürlü
demir kısmındaki alan değerlerini nasıl ifade edersiniz?
105. Aşağıdaki tesis elemanları hangi parametrelere göre seçilir?
1. • 15 kV mesnet izolatör
2. • 35 kV zincir izolatör
3. • 154/35 kV şebeke trafosu
4. • Akım ölçü trafosu
5. • Gerilim ölçü trafosu
6. • 154 kV luk Kesici (disjonktör)
7. • 35 kV luk ayırıcı (seksiyoner)
8. • 400 V NH Sigorta
9. • 16 m motor besleme kablosu (bakır)
106. Yüksek gerilim şebekelerinde nötr iletkeni bulunmaz, halbuki alçak gerilim hatları 3
faz+nötr şeklindedir. Neden?
107. Özdeğer kavramını açıklayınız. Nerede ve ne amaçla kullanılır?
108. Bir trafo binasında iç duvarlar sıvasız ise, bunun nedeni ne olabilir?
109. 100 MVA 154 kV baz değerleri seçilmiş olsun. Zincir izolatörün maksimum dayanma
gerilimi 200 kV ve topraklama ağının gerilimi 5 kV ise, bunların per-unit olarak ifade
ediniz.
110. “Kısa devre (short circuit)” deyiminin fiziksel orijini nedir?
111. Bir fabrikadaki merkezi reaktif güç rölesi bir günde 23 kez anahtarlama yaptırmıştır.
Bunun anlamını açıklayınız.
112. Enerji sistemlerinde, genellikle çift harmonikler ile DC bileşen yer almaz. Neden?
113. Kontaktör ne amaçla kullanılır ve nasıl seçilir?
114. Elektrik makinelerinin (trafo, asenkron motor) eşdeğer devrelerinde, uyarma devresi
neden paralel (şönt) kolda gösterilir?
115. Bir pasif filtrede L ve C nasıl hesaplanır?
116. Bir senkron generatör için D’Alambert yasasının uygulayınız.
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 5
117. Bir DC motorun hızı, motorun hangi fiziksel parametrelerine bağlıdır? Formül üzerinde
ifade ediniz.
118. Bir tüketici için, talep gücü, bağlantı gücü ve sözleşme gücü kavramlarının açıklayınız.
119. TEDAŞ’ın uyguladığı “enerji tarifelerini” açıklayınız.
120. Seri kompanzasyon ve şönt kompanzasyonu açıklayıp örnekler veriniz.
121. Kompanzasyonda “deşarj direnci” ne amaçla kulanılır ve nasıl boyutlandırılır?
122. Bir işaret için efektif (rms) değer, tepe değer ve ortalama değer kavramlarını açılayınız.
Bunlar hangi amaçla ve nerede kullanılır?
123. Bir iş merkezi yıldırıma karşı nasıl korunabilir?
124. Uyarma akımı; seri, şönt ve serbest uyarımlı DC motorlarda hangi parametrelere
bağlıdır?
125. Bir senkron makinede Xd ve Xq reaktansları fiziksel olarak ne anlama gelir? Bu
reaktansların transient ve subtransient bileşenli olanları ne anlama gelir?
126. Bir hattın zincir eleman sayısını etkileyen faktörler nelerdir?
127. Termistör nedir ve ne amaçla, nerelerde kullanılır?
128. Bir kablo tüneli, kablo tam yükle çalıştığı saatlerde havalandırıldığında, havalandırma
gücü P (kW) olmaktadır. Kablonun %70 yüklendiği gece saatlerinde havalandırma
gücünü ifade ediniz.
129. 50 MVA lık bir şebeke trafosunun ve 100 kW lık bir bilezikli asenkron motorun standart
koruma elemanlarını ifade ediniz.
130. Bir asenkron motorda sigorta akımını hangi ilkelere göre seçersiniz?
131. Kirli zincir izolatörlerin temizlenmesi işlemi hangi yollarla olur?
132. Bir şebeke trafosunda yıllık olağan bakım işlemi neleri kapsar?
133. Benzerlik dönüşümünü (similarity transformation) açıklayınız.
134. Thevenin teoremini açıklayınız.
135. Biot-Savart teoremini açıklayınız.
136. Elektrik mühendisliğinde kullanılmakta olan “SI uluslar arası birim sistemince” kabul
edilmiş birimlerin (volt, ohm, farad,...) kökenleri nelerdir?
137. 380 voltluk bir tesiste hesaplanan kısa devre akımı 4 kA dir. Bu hesapta lehim
noktalarının dirençleri (5 miliohm) dikkate alınmadığına göre, hesapta yapılan bağıl hata
nedir?
138. Kesici, ayırıcı ve sigorta için “uç denklemlerini” yazınız. (t= 0+ ve t= 0- için...)
139. Parafudr nedir? Uç denklemini ve devre modelini ifade ediniz.
140. dX/dt=AX +BU, dX/dt= AX ve dX/dt=AX +BU +B1dU/dt durum modellerine ilişkin
birer örnek devre şeması çiziniz.
141. Laplace dönüşümünü ve özelliklerini ifade ediniz. Bu dönüşüm ne zaman kullanılır?
142. Elektrik tesislerinde aşıru gerilimlere yol açabilen olaylar nelerdir?
143. Non-lineer bir elektrik devresinin gennel özellikleri nedir?
144. Empedansı Z ve admitansı Y olan bir iletim hattı için “maksimum güç teoremini”
uygulayınız.
145. Uydu fotoğrafından 954 MCM iletkenin buzlu haldeki görüntüsü elimize ulaşmıştır.
İletkendeki buzun ağırlığı (kg/m) nasıl belirlenebilir?
146. Bir zemin için “toprak özgül direnci” kavramını ve nasıl ölçüleceğini açıklayınız.
147. Bir kafes direğin topraklama direnci nasıl ölçülebilir?
148. Maxwell denklemlerinin yazılışında ön kabul olan “özellikleri” açıklayınız.
149. Bir zincir izolatör elemanının R ve C değerlerini nasıl ölçersiniz?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 6
150. 1 metre uzunluğundaki 2.5 mm2 lik iletken 5 spir olacak şekilde bükülmüş ve endüktansı
ölçülmüştür: L Aynı iletken ferromagnetik bir borunun üzerine 10 spir halinde sarılacak
olsa, endüktansını nasıl ifade edersiniz?
151. Bir DC generatörün stator, rotor ve klemens kutusundaki akımın ve gerilimin zamana
göre değişimlerini çiziniz.
152. Bir sincap kafesli asenkron motorun statorundaki akım ve gerilim Is ve Vs ise, rotordaki
akım ve gerilimin değerlerini stator büyüklükleri cinsinden ifade ediniz.
153. Enterkonnekte bir enerji sisteminde kontrol edilen büyüklükler nelerdir?
154. Üç fazlı bir dağıtım kablosunun zırhında endüklenecek gerilimin ifadesini yazınız.
155. İki koruma teli olan bir hava hattının “toprak yolu” devresini çiziniz.
156. Korona kayıpları hangi parametrelere bağlıdır?
157. Bir akarsuyun hidoelektrik enerji potansiyeli (MW) hangi parametrelere bağlıdır?
158. Bir bölgenin rüzgar enerjisi potansiyeli (MW) hangi parametrelere bağlıdır?
159. Bir bölgenin güneş enerjisi potansiyeli (MW) hangi parametrelere bağlıdır?
160. 6-lı demet iletken (demet dairesi çapı 1.2 metredir) için, Kirchhoff’un akım ve gerilim
yasalarını uygulayınız. (Spacer açıklığı 60 metredir.)
161. Magnetik devreler için “Ohm yasası” nı açıklayıp formüle ediniz.
162. “Relüktans” kavramını ve ne amaçla kullanıldığını açıklayınız.
163. Asenkron motorda “Kloss formülü” ne amaçla kullanılır?
164. Bir iletim hattının çevresindeki elektrik yükü (q) ve magnetik akı (ψ) nasıl ölçülebilir?
165. Endüktif, omik ve kapasitif karakterde akım çeken tüketicilere üçer tane örnek veriniz.
166. 1 saniye içinde 100 kV luk tepe değerine ulaşan üçgen dalga biçimi, devre teorisindeki
fonksiyonlarla nasıl oluşturulabilir?
167. Bir zincir eleman temiz iken ampermetreden ölçülen akımı I ve tamamen kirletilmiş iken
ölçülen akımı da I’ dür. Kir akımını ifade ediniz.
168. Bir iletim hattının başından itibaren 45. kilometredeki M noktasında, M(x, y, z)
koordinatları neyi ifade eder ve nasıl bulunabilir?
169. Banliyö trenleri, metro, hafif tramvay, tünel gibi elektrikli ulaşım sistemlerinin besleme
biçimlerini açıklayınız.
170. 2 fazlı, 4 fazlı, 6 fazlı, 12 fazlı ve 24 fazlı besleme modellerinde “fazlar arası“ ve “faz-
toprak” gerilimleri arasındaki katsayılar neler olacaktır?
171. 380 kV luk bir iletim hattının yakınlarındaki kaplumbağa ve tırtıl içim “adım gerilimi”
oluşabilir mi? Neden?
172. Korozyon nedir, hangi parametrelere göre değişir ve nasıl önlenir?
173. Damarlı ACSR iletkenlerde, her tabakadaki damarların sarım yönü birbirine terstir.
Bu durumu mekanik ve elektriksel yönlerden yorumlayınız.
174. Bir F(s) fonksiyonu kesirlere ayrıştırılmış olsun. Kesirlerin paydaları, sırasıyla reel, katlı,
imajiner, katlı imajiner olsa F-1(s) fonksiyonunu nasıl hesaplarsınız. Açıklayınız.
175. Enerji dağıtım hesaplarında “boyuna gerilim düşümü” ve “enine gerilim düşümü”
kavramları neden kullanılır?
176. Sualtı enerji iletim hattının geçirileceği güzergahta yapılacak ön etütler nelerdir?
177. Hava hattının geçirileceği güzergahta yapılacak ön etütler nelerdir?
178. Yer altı kablosunun geçirileceği güzergahta yapılacak ön etütler nelerdir?
179. Harmonik, alt harmonik (sub- harmonic) ve ara harmanic (inter-harmonic) kavramlarını
açıklayıp birer örnek veriniz.
180. Bir topraklama direncinin ölçülen değeri 30 ohm olup 1.5 kg ağırlığında “özel çözelti”
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 7
döküldüğünde, direnç 3 ohm a düşmüştür. Çözeltinin direncini (ohm/kg) belirleyiniz ve
çözelti direncini modelleyiniz.
181. Diyot, tristör ve triyak hakkında bilgi veriniz. Kullanım yerlerine birer örnek veriniz.
182. Bir “nüve numunesi”nin demir kayıplarını (W/kg) nasıl belirlersiniz?
183. Magnetik devre ile elektrik devresinin ortak ve ayrılan yönleri nelerdir?
184. Lineer devre (veya sistem) ile non-lineer devre (veya sistem) ne demektir? Birer örnek
veriniz ve bu kavramların özelliklerini açıklayınız.
185. Normlu vektör kavramını açıklayınız, kullanıldığı yere bir örnek veriniz.
186. Bir senkron generatörün “boşta çalışma karakteristiği”ni nasıl elde edersiniz?
187. Bir elemanın endüktif veya kapasitif karakterde olduğunu (osiloskop olmaksızın) nasıl
belirleyebilir siniz?
188. De Moivre teoreminin uygulanışına, Elektrik Mühendisliğinden 2 örnek veriniz.
189. Türev, integral, integral sabiti, limit, soldan limit kavramlarının fiziksel anlamlarını
açıklayınız.
190. Ortogonal, Hermitian, sıfır, köşegen, birim, Hessian tip MATRİSLERİ açıklayınız;
Elektrik mühendisliğindeki kullanım alanlarına birer örnek veriniz.
191. C.L. Fortescue’nin simetrili bileşenlerinin fiziksel anlamlarını ve kullanım yerlerinin
açıklayınız.
192. Park ve Kimbark’ın simetrili bileşenlerinin fiziksel anlamlarının ve kullanım yerlerini
açıklayınız.
193. Zaman düzlemindeki türev ve integralin, s (Laplace) ve jw (Kompleks) düzlemlerdeki
karşılıkları nelerdir?
194. Bir trafo, senkron generatör ve hava hattı için; doğru(+), ters(-) ve sıfır(0) bileşen
reaktansların fiziksel anlamlarını açıklayınız.
195. Yukarıdaki “bileşen reaktanslar” ölçme yoluyla nasıl belirlenebilir?
196. Yıldız noktası Xn reaktansı üzerinden topraklanmış bir şebekenin sıfır bileşen
devresinde, bu reaktans 3 ile çarpılmış halde yer alır. Neden?
197. Bir F(s) fonksiyonu için sıfır, kutup ve rezidü kavramlarını açıklayınız.
198. Klasik kontrol teorisinde, “Bode diyagramı”, “Evans yöntemi” ve “Nyquist diyagramı”
ne amaçla kullanılmaktadır?
199. Bir beton direk için “tepe kuvveti” ne anlama gelir?
200. Bir DC makinesinde “endüvi reaksiyonu” ne anlama gelir ve makinenin çalışmasını
ne yönden etkiler?
201. Bir enterkonnekte sistemde akşam saatlerinde (18.00-22.00) frekans 49.7 Hz
olabilmektedir. Bu durum, sistemin elektriksel hesaplarını ne ölçüde etkiler?
202. AG tesislerinde yapılan “koruma modelleri (kodları)” nelerdir?
203. Regresyon ne demektir? Ne amaçla kullanılır?
204. Ototrafo nedir ve ne amaçla kullanılır?
205. Bir trafonun olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
206. Bir senkron makinenin olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
207. Bir hava hattının olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
208. Bir sualtı kablosunun olağan (periyodik) bakım prosedürü içinde neler vardır?
209. Gidiş-dönüş hattından oluşan bir HVDC sistemini modelleyip Kirchhoff’un akım ve
gerilim yasalarını uygulayınız.
210. 1x1000 mm2 lik 154 kV XLPE kurşun kılıflı kablonun kesit görüntüsünü çiziniz.
211. Gerek 400 voltluk gerekse 35 kV luk yer altı kabloları için “EK” işlemleri nasıl yapılır?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 8
212. Gerek HAWK gerekse ROSE iletkenleri için “Ek” işlemleri nasıl yapılır?
213. Bir iletim hava hattı için Re(Z), Im(Z), Re(Y) ve Im(Y) fiziksel olarak ne anlama gelir?
214. Yukarıdaki soruyu bir yer altı kablosu için cevaplayınız.
215. Döndürme momenti, eğilme momenti, devrilme momenti kavramlarını açıklayıp birer
örnek veriniz.
216. Bir ofis aydınlatması hesabını yapabilmek için gerekli bilgiler nelerdir?
217. Bir ana cadde aydınlatması hesabını yapabilmek için gerekli bilgiler nelerdir?
218. Bir izolasyon malzemesinde aranan nitelikler nelerdir?
219. Direk açıklıkları 35 kV luk hatlarda 100-250 m, 154 kV luk hatlarda ise 250-400 m
aralığındadır. Neden?
220. Besleme frekansının 50 Hz veya 60 Hz olmasının “can güvenliği” açısından önemi
nedir?
221. Bir kısa devre hesabı yapabilmek için bilinmesi gereken büyüklükler nelerdir?
222. Bir stabilite (karalılık) hesabı yapabilmek için bilinmesi gereken büyüklükler nelerdir?
223. Bir güç (yük) akışı hesabı yapabilmek için bilinmesi gereken büyüklükler nelerdir?
224. Mühendislikte yönetmelik, standart, teknik şartname, tebliğ, idari şartname kavramlarını
açıklayıp birer örnek veriniz.
225. Elektrik mühendisliğinde kullanılmakta olan başlıca “iletken” ve “yalıtkan” malzemeleri
sayınız ve kullanım yerlerine birer örnek veriniz.
226. Enerji iletim hatlarında “zincir empedans” kavramı nedir ve ne amaçla kullanılır?
227. Elektrik mühendisliği ile ilgili uluslararası standart kuruluşlarını sayınız.
228. Ulusal (iç) piyasa için balast üretmeye karar veren bir firma, hangi yolları izleyecektir?
229. Uluslararası (dış) piyasa için balast üretmeye karar veren bir firma, hangi yolları
izleyecektir?
230. Bir asenkron motorda; mil gücü, döner alan gücü, mekanik güç, elektrik gücü
kavramlarını tanımlayınız.
231. Senkronizasyon koşullarını tanımlayınız.
232. İki iletken arasında karşılıklı (mutual) endüksiyonun oluşabilmesi için, koşullar nedir?
233. 3 faz/2 faz ve 3 faz/6 faz trafoları nerelerde kullanılır? Bu trafoların primer ve sekonder
akımlarını ifade ediniz.
234. Üç fazlı trafoların paralel çalışma koşulları nelerdir?
235. Bir 100 MVA lık generatörde ters güç rölesi ne zaman faaliyete geçer? Röle çalışmamış
olursa hangi olay oluşur?
236. Bir asenkron motor 380 V ile çalışırken aniden gerilim 330 V a düşerse, ne olur?
237. Trafolarda mıknatıslama akımının 3. harmoniğinin etkisini yok etmek için ne yapılır?
238. Reaktif güç kompanzasyonunda kullanılan kondansatörlerin kayıpları W/kVAr olarak
bellidir. Aylık kondansatör kayıp enerjisini formüle ediniz.
239. Sanayide “reaktif enerji sayacı” ne amaçla kullanılmaktadır?
240. Eşzamanlılık katsayısı, yük faktörü, kapasite kullanım oranı, diversite faktörü gibi
kavramları tanımlayıp birer örnek veriniz.
241. Trafolarda “tersiyer sargı” ne amaçla kullanılır? Böyle bir trafoyu nasıl modellersiniz?
242. Çizgisel , yüzeysel ve hacimsel yük yoğunluğu kavramlarını açıklayıp birer örnek
veriniz.
243. Üç fazlı bilezikli asenkron motor, üç fazlı sincap kafesli asenkron motor, bir fazlı
asenkron motor, DC seri motor, DC şönt motor, DC serbest uyarımlı motor için “devir
yönleri” nasıl değiştirilebilir?
PRATİK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YTÜ Elektrik Müh. Böl.
Sayfa 9
244. Bir asenkron motor uçlarında (ayrık) reaktif güç kompanzasyonu yapılmış olsun. Bu
motorun stator ve rotor akımlarının zamana göre değişimlerini, hem kompanzasyon
öncesi için hem de kompanzasyon sonrası için çiziniz.
245. Mesafe (empedans) rölesinin çalışma ilkesi nedir?
246. Diferansiyel rölenin çalışma ilkesi nedir?
247. Tank koruma rölesinin çalışma ilkesi nedir?
248. Kadranlı termometre ne amaçla ve nerede kullanılır?
249. Enerji iletim hava hatlarının tasarımında dikkate alınan “meteorolojik parametreler”
nelerdir? Bunlar nasıl ölçülür?
250. Bir trafoda ferromagnetik özellikte nüve kullanılmasının nedenini açıklayınız.
251. Bir magnetik devrede “hava aralığı”nın olması ne anlama gelir?
252. Silisli sac ve kristalleri yönlendirilmiş sac kavramlarını açıklayınız.
253. Magnetik ve elektrik alanlar için uluslararası limitler nedir?
254. Bir PC, printer, scanner ve Monitör için “harmonik bileşenli eşdeğer devreleri” nasıl
çizebilirsiniz?
255. 154 kV luk enerji iletim hatları için harmonik sınırları (limitleri) nelerdir?
256. 154 kV luk enerji iletim hatları için fliker sınırları (limitleri) nelerdir?
257. 380 kV luk bir hava hattının gürültü (audible noise) seviyesi nasıl ölçülebilir?
258. 200 m2 x 250 m2 alanında yapılmış “ağ topraklaması” nın topraklama direnci nasıl
ölçülebilir?
259. Çubuk topraklama ve ağ topraklaması için kullanılan “topraklama direnci bağıntıları”,
hangi büyüklüklerin birer fonksiyonudur?
260. Yukarıdaki bağıntılar, hangi ön kabuller altında geçerlidir?
261. Mevcut bir topraklama ağının yağmurdan ne kadar etkilendiğini belirlemek için, nasıl bir
yol izlenebilir?
262. Dört devreli 220 kV luk (tüm iletkenler aynı kafes direğin üzerindedir ve her traverste 3
faz bulunmaktadır) bir iletim hattında, tüm karşılıklı endüktansları ve kapasiteleri çizerek
gösteriniz.
263. Şubat 2001 de dalgalı kur (float peg) modeline geçilmiş olması, ithal XLPE yalıtkanın
fiyatını ne ölçüde değiştirmiştir? (1991-2001 aralığı referans alınabilir.)
264. HAWK iletkeninin son 15 yıldaki reel fiyat artışını (TL/kg) cinsinden formüle ediniz.
265. 2007 yılına ait HAWK maliyetini (TL/kg) nasıl tahmin edebilirsiniz?
267. Ömrü 25 yıl olan bir 35 kV luk kablo şebekesinin, 16. yıldaki defter değerini, birikmiş
amortismanlarını ve hurda değerini nasıl hesaplarsınız?
268. Yüksek gerilim hatlarında kullanılan kafes direklerin tasarımında hangi kuvvetler dikkate
alınır?
269. Demet iletkenlerin üstün ve sakıncalı yanları nelerdir?
270. Bir HAWK iletkeninin 1 metre uzunluğuna etki edecek rüzgar kuvveti hangi
parametrelere bağlıdır?
271. Enerji iletim hatlarında “kritik sıcaklık derecesi” “ve “kritik menzil” nedir ve ne amaçla
hesap edilirler?
272. Hava hatlarında kullanılan ACSR iletkenler için uluslararası (Kanada, ABD, İngiltere,
Fransa, Avustralya, Hindistan, Almanya,...) “tanımlama standartları”nı belirtiniz.
273. Kullanım amaçlarına göre kafes direkleri sınıflandırınız.
274. Bir taşıyıcı tip kafes direğin “dikme” ve “travers” uzunlukları paket program yardımıyla
hesap edilecektir. Bu amaçla bilinmesi gereken data nedir?
birde bu soruları word belgesi olarak verirsen daha makbule geçecek. Tekrar teşekkürler...
