Acaba tesisatımızdan herhangi bir şekilde şebekeye aktif güç veren bir kaynağımız olmasa da, ölçü bölümünün, yani akım trafolarının polaritelerinin doğru olmasına , faz sıralarının doğru, bağlantılarının gevşek olmaması, sayacın doğru bağlanmasına karşın yine de -p değeri görme olasılığı var mıdır? Bu sorduğum A.G. de kullanılan …X/5 kombi elektronik sayaçlarla ilgilidir.
Bunu şu mantıkla düşünüyorum; şimdi +p şebekeden aktif enerji çekildiği durumu işaret ediyor. -p ise şebekeye enerji verildiğindeki durumu gösteriyor. Yani şebekeye en azından fazlardan birinde verilen aktif enerji alınandan daha fazla ise -p görülmesi mümkündür. bazen de sayaç ekranında hem -p hem de +p görülüyor. Hatta kimi yer -p ve +p, -q ve +q aynı anda ekranda görülüyor Bu da sayacın bazı fazlarında şebekeye aktif güç verilmesini, bazı fazlarında ise aktif güç alınması işaret ediyor. Çünkü kombi sayaçlarda enerji akışı cebirsel olarak toplanıyor. (Özellikle monofaze reaktif güç rölesiyle, trifaze kondansatörler kullanıp otomatik kompanzasyon yapıldığında. -q görünüyor, çünkü bir faza yeterli gelen kapasitif güç, diğer fazlara fazla gelip şebekeye reaktif güç verilebiliyor)
Demek istediğim sayaç şebekeden gelen aktif enerjiyi eksik ölçtüğünde de böyle bir sonuç elde edilemez mi?? Şöyle ki, şebekeden gelen üç faz akımının bir zahiri yıldız noktası var. Şebekeden gelen üç faz akımı akım trafolarıyla sayaca iletiliyor. Nötr kablosu ya girdi çıktı yapılıyor, ya da gerilim referansı almak için uygun kesitte kabloyla sayaca irtibatlandırılıyor. İşte bu noktada nötr hattının, yani sayacın yakınında bir tesisat noktasında topraklanması veya sıkça karşılaşıldığı üzere tesisatın nötr hattıyla toprak hattı buatlardan birinde birbiriyle karıştırılıp bağlanırsa (tesisat hatası) –p işaretini göstermez mi? Bu durum, tesisatın nötr noktasıyla, sayaç öncesi akım trafolarının zahiri nötr noktası arasında fark yaratıp eksik tüketim kaydedilmesine neden olmaz mı? Mesela akım trafoları kısmında; Vtr1*Itr1+ Vtr2*Itr2+ Vtr3*Itr3 ve tesisat kısmında Vts1*Its1+ Vts2*Its2+ Vts3*Its3 güç toplamları arasındaki fark sanki şebekeye aktif enerji veriliyormuş gibi bir durum ortaya çıkarır mı? Çünkü, artık akım trafolarının sanal yıldız noktasıyla tesisatın nötr noktası çakışmamaktadır. Şebekeden gelen akım bileşkesi şebekeye nötr kablosundan dönen akım bileşkesinden büyüktür, bu da sayacın, nötrden toprağa giden akımla sanki gelen akımı küçülten bir aktif enerji şebekeye veriliyormuş gibi işlem yapmasına neden olur mu? Yani örneğin 30 mA`lik kaçak akım rölesi 20mA`de atmaz ama 20mA lik akım nötrden geriye dönmez. Bunun gibi..Bu yasal olarak suçtur, bunun bilincindeyim ancak konu teknik olarak tartışılmalıdır.
Birkaç sene önce kombi sayaçlarda 2.8.0 hanesinde yazılan değerlerin, şebekeye verilen aktif enerji değerleri olduğu söyleniyordu. İlgili firmanın web sitesinde ise, polarite veya faz sırası hatasından söz ediliyor. Tabi bunlar da önemli sebebler. Ancak ben yukarıda anlattığım konuyu da merak ediyorum. Artık 2.8.0 hanesi sayaçlarda yok.
Bir de faco 48 arkadaşın dediğine benzer bilhassa otel türü tesislerde, bir durum da –q sinyalinin ekranda görülmesi. Bu özellikle tüm kondansatörler devre dışıyken ve tesisatta hiçbir şey çalışmazken oluyor, yani otelde yük yokken. Sayaçtan sonraki ana şalteri kapatınca da –q sinyali ortadan kayboluyor. +q ve +p sinyalini görüyoruz. Acaba otel gibi bir binanın kablo tesisasıtının çokluğu kapasitif bir etki mi yapıyor? Elektronik kombi sayaçlarının başlangıç akımları için kimilerinin kataloğuna baktım; akım trafolularda 1mA (direkt bağlıda <16mA de rastladım)
Sayaçların bağlantısı konusunun oldukça önemli olduğunu düşünüyorum. Aklımda bir takım sorular da var. Kimilerini paylaşmak istedim.
Yanlış veya eksik kısımlarda uyarıda bulunacak veya özellikle yeni katkıları olacak arkadaşlar varsa, bilhassa sayaç bağlantıları hakkında, çok sevinirim. Ayrıca konuyu gündeme getirdiği için sn. faco 48`e teşekkür ederim.
Teşekkürler.