Kompanzasyon İlk Kademenin Hesaplanması

[ibrahim_g]

Merhaba arkadaşlar, kompanzasyon hesabı yaparken ilk kademenin kapasitesini nasıl belirliyoruz? Bu konu hakkında forumda ve internette araştırma yaptım ancak sağlıklı bir bilgi edinemedim. Konu hakkında bilgisi olan arkadaşlar yardımcı olursa şimdiden teşekkür ederim.


Örneğin 2500 kVA trafo bulunan bir tesis için kurulacak kompanzasyon panosunun ilk kademe kondansatör değerini nasıl hesaplarız?

 

[emodiyator]

Merhaba arkadaşlar, kompanzasyon hesabı yaparken ilk kademenin kapasitesini nasıl belirliyoruz? Bu konu hakkında forumda ve internette araştırma yaptım ancak sağlıklı bir bilgi edinemedim. Konu hakkında bilgisi olan arkadaşlar yardımcı olursa şimdiden teşekkür ederim.


Örneğin 2500 kVA trafo bulunan bir tesis için kurulacak kompanzasyon panosunun ilk kademe kondansatör değerini nasıl hesaplarız?

İlk kademe meselesi kalmadı artık.Yeni nesil rölelerde farketmiyor hangi kademeye kaç kvar kondansatör bağladığınız.Bu daha önce Entes RG3 12 C serisi rölelerde en büyük kademeyi 1. kademeye bağlama zorunluluğu vardı.Kademelerin kaç kvar olacağı birazda yükünüzle alakalıdır.Endüktif ağırlıklı motor türü yüklerde kademe ne kadar fazla olursa o kadar sağlıklı kompanzasyon sağlanıyor.Günümüzde 12 kademe röle artık ihtiyaçlara çok da cevap veremiyor.Ben genelde 18 veya 24 kademeli röleleri tercih ediyorum.Bu şekilde panoyu tasarladığınızda hem akımı daha çok bölmüş oluyorsunuz kullanılan şalt malzemesinin ömrü de daha uzun oluyor.

Sizin hesaba gelince 2500 kva ve en kötü ihtimal cosinüs 0,70 değeri üzerinden hesap edersek 1750 kvar kompanzasyon panosu kurmanız lazım kabaca fakat burada yüklerinizin durumu bu değeri çok değiştirir.Bu nedenle yüklerinizin reaktiflerine göre bu maliyet düşürülebilir.

 

[kral kobra]

Gerekli cevabı Sn @emodiyator vermiş. İlk kademe gücü sadece entes'e özgü bir durum ve seçilen kademe güçlerinin en büyüğü ve üçfazlı olması şartı var. Diğer reaktif güç kontrol rölelerinde böyle bir durum söz konusu değil.
Kademe güçleri nasıl seçilmeli sorusuna gelince olayı iki safhada değerlendirmek gerekir. 1)Projelendirme 2)Uygulama sonrası revizyonu
Projelendirme safhasında yapılan çalışma çok büyük oranda sahadaki ihtiyacı tam karşılamaz o yüzden uygulama sonrası revizyonda dikkat edilmesi gereken en önemli husus tesisin sabit bant ve değişken bant yüküdür. Örneğin 1000kVA tesisin çalışma prosesinde diyelim ki gün boyu 400kvA'nın altına hiç inilmiyor ve 800kVA'nın da üzerine hiç çıkılmıyor. Bu durumda 400kVA yük için gerekli kondansatör güçleri olabildiğince büyük ve az sayıda kademe ile tesis edilmeli kalan 400kVA'daki oynak bantta yüklenme değişimine bakılarak tespit edilmelidir. Buna dikkat etmeyip sabit banttaki kondansatörleri de küçük güçte seçip sayısını gereksiz yere arttırırsanız kademe sayısı yetersiz gelecektir. 12 kademe yetecek tesise haybeye 15,18 hatta 24 kademe röle koymaya kalkarsınız. Güç büyükse ve dengesiz yüklenme oranı fazlaysa kademe sayısı ihtiyacı kaçınılmaz olarak artacaktır.

 

[ibrahim_g]

Öncelikle cevaplarınız için teşekkür ederim. Benim tam olarak hesaplamak istediğim 2500 kVA bir trafo için en küçük kondansator kapasitesi ne olmalıdır. Örneğin bulunduğum işletmede en küçük kapasite 1. kademede ve 25 kvar. Bu değeri nasıl hesaplıyoruz?

 

[sami inci]

En küçük kademeniz 25 kvar ( trifaze ) olmalıdır.Ondan küçük değerleri akım trafonuz tanımaz.Geniş açıklama-
yı forumumuzda bulabilirsiniz.

 

[ibrahim_g]

sami inci bey forumda ve internette araştırdım ve bulamadığım için bu konuyu açtım.

 

[kral kobra]

En küçük kademeniz 25 kvar ( trifaze ) olmalıdır.Ondan küçük değerleri akım trafonuz tanımaz.Geniş açıklama-
yı forumumuzda bulabilirsiniz.

Entesin en düşük kademe seçimi için tavsiye ettiği hesap; Akım trafosu dönüştürme oranının %2 değeri güçte kondansatör değeridir. 4000/5=800 800'ün %2'si 16kVAr yapar. Ancak benim uygulamalardan edindiğim tecrübeler ışığında akım trafosu primer değerinin %1'inde standart sapma ve faz kayması kabul edilemeyecek değere ulaşır ve bu değerin altında kompanzasyon sistemi doğru çalışmaz buda 4000'in %1'i yani primer devrede 40A'e tekabül eder. 25kVAr trifaze kondansatör 36A çeker. Özetle entes röle ekranında ayarlanabilir en düşük kondansatör gücü hesaba göre 16kVAr üzeri yani 20kVAr olsa da sistemin sağlıklı çalışabilmesi için gerekli en küçük kondansatör gücü 25kVAr dır.

Bazı röle üreticileri benim rölem çok hassas 10mA'i bile algılar diye reklam yapar aslında burada rölenin eşik değerinden çok akım trafosunun sağlıklı veri iletebileceği minmum değer önemlidir. Şöyleki piyasadaki en takoz rölenin eşik değeri 50mA'dir yani 0,05A yani sekonder değerin %1'i aynı zamanda primer değerinde %1'i yani 40A buda 25kVar'a tekabül eder. Özetle rölenin çok hassas olmasının hiç bir önemi yoktur. (Akım trafosu class:0,5 için)

 

[sami inci]

Benim gözlemlerimde,%1 gibi bir rakam olduğu için öyle yazmıştım.Akım trafosunu 3750 amper gibi düşün-
müştüm.O devrede,Sn. kral kobranın söylediği gibi 4000/5 akım trafosu seçilmiş olsa gerek.Bu durumda,
akım trafosu 40 amp. i görür demekteyim.40 amp. için ise,asgari 30 kvar değer çıkar.Düzeltme fırsatı verdiği
için Sn. kral kobra'ya teşekkür ederim.

 

[emodiyator]

Sn.kral kobra nın söylediklerine katılmakla birlikte başka bir hususu daha eklemek isterim.Düşük yük olan trafolarda bazen %10 yüklenmede bile ölçümün hatalı hatta reaktifi algılama da dahi yanlış ölçüm aldığını tespit ettim.Bahsini ettiğim trafo 1600 kva gücünde 2500/5 akım trafosu üzerinden röle bağlantısı yapılmıştı.Yaklasik olarak 160 Kva civarı güç çekiliyor du.Sistemin kompanzasyonunu devreye aldım başta kael varkombi 12 tft serisini denedim şebeke analizörü ile de teyit ettim sistemden yaklaşık 20 kvar endüktif reaktif çekiliyor fakat röle ekranında 5-10 kvar civarı kapasitif gözüküyordu.Dedim herhalde akım uçları ters değiştirdim sonuç yine aynı sonra gurup arge smart svc ile denedim yine aynı sonuç yine emin olmak için akım trafo testi yaptım yeni nesil röleler I-K uçlarında ters olma durumu varsa düzeltiyor diye yine aynı sonucu aldım.Yani özetle akım trafosu %10 akımının altına indiğinde algılama hatasının yanında reaktifi de ters algılama durumu (kapasitifken endüktif yada tersi ) oluşuyor.Bunu bir kaç farklı panoda ölçüp gözlemledim sonuç değişmedi.

 

[kral kobra]

Sn.kral kobra nın söylediklerine katılmakla birlikte başka bir hususu daha eklemek isterim.Düşük yük olan trafolarda bazen %10 yüklenmede bile ölçümün hatalı hatta reaktifi algılama da dahi yanlış ölçüm aldığını tespit ettim.Bahsini ettiğim trafo 1600 kva gücünde 2500/5 akım trafosu üzerinden röle bağlantısı yapılmıştı.Yaklasik olarak 160 Kva civarı güç çekiliyor du.Sistemin kompanzasyonunu devreye aldım başta kael varkombi 12 tft serisini denedim şebeke analizörü ile de teyit ettim sistemden yaklaşık 20 kvar endüktif reaktif çekiliyor fakat röle ekranında 5-10 kvar civarı kapasitif gözüküyordu.Dedim herhalde akım uçları ters değiştirdim sonuç yine aynı sonra gurup arge smart svc ile denedim yine aynı sonuç yine emin olmak için akım trafo testi yaptım yeni nesil röleler I-K uçlarında ters olma durumu varsa düzeltiyor diye yine aynı sonucu aldım.Yani özetle akım trafosu %10 akımının altına indiğinde algılama hatasının yanında reaktifi de ters algılama durumu (kapasitifken endüktif yada tersi ) oluşuyor.Bunu bir kaç farklı panoda ölçüp gözlemledim sonuç değişmedi.

Evet bende benzer sorunları akım trafosunun primer değerinin %5 ve altı ana hat akımı değerlerinde bizzat yaşadım.