PC'ler ve teknolojik sohbetler.

[sasen1]

AKG C414 leri ben yıllarca kullandım.

Kaydı da sizinkiler aldı zaten.Bakalım kaydı dinlediğimiz zaman nasıl bir kayıt olmuş yine üzerinde konuşuruz hocam.Teşekkürler.

Kayıtlarda salon akustik ölçümü yapılmalı mıdır?Bu ölçüm bize neyi nasıl yapmamızı gerektirir?Yoksa bu tür kayıtlarda bir etkisi olmaz mı?

 

[Mr_YAMYAM]

Kaydı da sizinkiler aldı zaten.Bakalım kaydı dinlediğimiz zaman nasıl bir kayıt olmuş yine üzerinde konuşuruz hocam.Teşekkürler.

Kayıtlarda salon akustik ölçümü yapılmalı mıdır?Bu ölçüm bize neyi nasıl yapmamızı gerektirir?Yoksa bu tür kayıtlarda bir etkisi olmaz mı?

Bizimkileri çok kötekledim.
Ancak hala AB stereo kurulumunun bile ne olduğunu anlamadılar.
Yıllar önce GAVUR bir tontonmaister gelmişti. Bizimkilere öyle bir ders vermişti ki dillere destan. Ancak işin ilmini bilmeyince bizimkiler TIRIS.
Akustik ilmi en önde gelen tekniktir ve en pahalısıdır. İyi bir stüdyo akustiği sağlamanın bedeli bazen teknik ekipmanlardan bile pahalı olabilmektedir.
Hatta sen kendi odanda tek bir enstruman kaydını yaparken bile akustik oldukça önemli olmaktadır. Akustiğin önemini bilmeyen bazı şavalaklar akustik etkileri azaltabilmek için mikrofonu senin resimde olduğu gibi piyanonun bağırsaklarına sokuştururlar ve yağmur duasına çıkarlar

Akustiğin önemli olmadığı tek ortam açık havada yapılan kayıtlardır. Elbette ki bu sefer de çevresel gürültüler hesaba girecektir.

 

[sasen1]

Akustiğin önemini bilmeyen bazı şavalaklar akustik etkileri azaltabilmek için mikrofonu senin resimde olduğu gibi piyanonun bağırsaklarına sokuştururlar ve yağmur duasına çıkarlar

Peki hocam diyelim ki bir tek piyano kaydı alacağız ve 4 mikrofonumuz var.Bağırsaklarına kadar inmeden nasıl bir mikrofon konumlandırması yapmalıyız.

Yukarıdaki resimde mikrofonları piyanoya öyle bir koymuşlar ki, mikrofonları piyanoda bu şekilde konulandırma ile nasıl stereo bir kayıt alınabilir pek anlamadım. arkada duran mikrofonun amacı nedir?Hacim için mi?Eğer öyleyse klavyede bass seslerden tizlere kadar olan frekansları sadece ortaya konan bir mikrofonla mı almışlar?

 

[paskomya]

@Mr_YAMYAM usta, belki anlarsın. yaklaşık 40 yıl önce bir kaza geçirdim, duyma yeteneğim değil, sesi algılama da beynim hasar gördü. eskiden akustik ve ses konusunda uzmana yakındım ama kazadan sonra beynimle kulaklarım uyumlu çalışmamaya başladı. kötü bir kayıp herkes ne demek olduğunu anlayamaz. kulaklarım duymuyor derken sesi değil, sesin kaynağını söylüyordum. zor işler bunlar. telefon sol elinin altında çalıyor, sen sağ ileride arıyorsun. sol kulak aslında duyuyor ama beyin bilmiyor. anlamıyor. zor olanı yaşamadan bilemezsiniz. ben kulağım duymuyor dediğimde bundan bahsediyordum. beyin ve kulak+ses önemli. yoksa benim gibi arızalılar size fikir veremez...

 

[Mr_YAMYAM]

Peki hocam diyelim ki bir tek piyano kaydı alacağız ve 4 mikrofonumuz var.Bağırsaklarına kadar inmeden nasıl bir mikrofon konumlandırması yapmalıyız.

Yukarıdaki resimde mikrofonları piyanoya öyle bir koymuşlar ki, mikrofonları piyanoda bu şekilde konulandırma ile nasıl stereo bir kayıt alınabilir pek anlamadım. arkada duran mikrofonun amacı nedir?Hacim için mi?Eğer öyleyse klavyede bass seslerden tizlere kadar olan frekansları sadece ortaya konan bir mikrofonla mı almışlar?

Yukarda stereo üçgeninden bahsetmiştim.
Bu üçgeni oluşturmak için 4 adet mikrofon ortam ambiyansını alacak şekilde yerleştirilir ve kalibre edilir.
4 mikrofon ve ortam ambiyansının alınabilmesi için mikrofonlar aynı düzlemde yerleştirilebilir veya üçgen oluşturacak şekilde yerleştirilebilir.
Piyano ortama yerleştirilir. Tam ortaya yerleştirilir ve stereo üçgeninde AB mikrofonuna olan açısı CORR değerini verir.
Piyano tam ortada iken mikrofonlara olan açısı CORR açısıdır. Bu açı 30' ise 0.5 CORR değeri ile piyano stereo olarak kaydedilir.
Bunu daha önce MI osilaskop ve ton sinyalleri testinde ders olarak görmüştün.
Diyelim ki piyanonun hacmini tam 60' yapmak istiyoruz. Yan mikrofonlar (L ve R) piyanoya yaklaştırılırsa piyano hacmi stereo çizgisinde genişler ve CORR 0 ila 0.5 arasında oynar.
Diyelim ki piyanoyu daha dar bir açı ile kaydetmek istiyoruz.
Sağ ve Sol mikrofonlar stüdyonun yanlarına doğru uzaklaştırılır. Haliyle faz değişimi olmaması için AB mikrofonlar da uzaklaştırılımalıdır. Piyanonun AB mikrofonlara olan açısı bize CORR değerini verir.
Bir kayıtta bu gibi uygulamalar tonmaisterin takdiridir. Teknik olarak bir piyano bulunduğu stüdyonun ebatları doğrultusunca kapladığı yer ve ana mikrofonlara olan açısı doğrultusunca kaydedilmesi gerekse de tonmaister bir piyanoyu veya herhangi bir enstrumanı kendi kriterleri doğrultusunca istediği hacimde veya CORR değerinde kaydedebilir.
Ancak burada özel bir unsur vardır.
+1 CORR değerine sahip bir enstruman, örneğin bir flüt veya bir trumpet özel koşullar ile genişletilerek geniş hacimde kaydedilebilir. Bu teknik genellikle SURROUND kayıt tekniğini ilgilendirmektedir. Bu teknik JURASSIC PARK filmi ile revaçta olmuştur.

@Mr_YAMYAM usta, belki anlarsın. yaklaşık 40 yıl önce bir kaza geçirdim, duyma yeteneğim değil, sesi algılama da beynim hasar gördü. eskiden akustik ve ses konusunda uzmana yakındım ama kazadan sonra beynimle kulaklarım uyumlu çalışmamaya başladı. kötü bir kayıp herkes ne demek olduğunu anlayamaz. kulaklarım duymuyor derken sesi değil, sesin kaynağını söylüyordum. zor işler bunlar. telefon sol elinin altında çalıyor, sen sağ ileride arıyorsun. sol kulak aslında duyuyor ama beyin bilmiyor. anlamıyor. zor olanı yaşamadan bilemezsiniz. ben kulağım duymuyor dediğimde bundan bahsediyordum. beyin ve kulak+ses önemli. yoksa benim gibi arızalılar size fikir veremez...

@paskomya
Bizler insanların zayıf yönleri ile ilgilenmeyiz. Sağır da olsa bir kişiye dilimizin döndüğünce teknikleri anlatmalıyız. Bu sebeple konumuza bilimsel yaklaşımlar ile icabet eden her kişinin yorumları bizim için önemlidir.
NOT:
Senin durumun tek kulaktan algılama olarak literatürde yer almaktadır.
Yani yön tayini yapamıyorsan ağırlıklı olarak tek kulağınla duyabiliyorsun demektir.
Bu hasar nerede olmuş bilemeyiz. Belki kulakta belki beyne iletilen yolda. Bu tıp adamlarının işidir. Bizler her türlü teknik konuda kişileri köteklemek ve bilgileri yemekle meşgulüzdür

@sasen1 e NOT:

Bu resim ilk SURROUND radyo yayınında kullanılan düzeneği göstermektedir.
Ortadaki MS mikrofon tekniği DECCA AB tekniği olarak da konfigure edilmiş olabilir. Ancak prensip aynıdır.
S-L ve S-R mikrofonlar SURROUND kanallar için arka seslerin alınması içindir. Burası bir konser salonu olduğuna göre, arka sesler genellikle izleyicilerin sesleri ve doğal olarak stüdyonun arka hacminin belirlenmesi amaçlıdır.
Genel bir konser yayınında seyirciler alkışlar veya HÖÖRR diye sesler çıkartırsa bu efektler 5.1 SURROUND sistemde arkadan gelecek demektir.
Belirlenen bu mikrofonlar tamamen stüdyonun ambiyansını yakalamak amaçlı olup yerleşimler incelendiğinde tekniğine uygun olduğu gürülecektir.
Piyanoya dikkat edilirse midesinde veya bağırsaklarında herhangi bir mikrofon veya alet edevat bulunmamaktadır. Stüdyo hacmi doğrultusunca piyanonun sesinin sola doğru ve yaklaşık 0.8 CORR değerinde kaydedilmiş olduğu bilen kişiler için aşikardır.

 

[sasen1]

Yukarda stereo üçgeninden bahsetmiştim.
Bu üçgeni oluşturmak için 4 adet mikrofon ortam ambiyansını alacak şekilde yerleştirilir ve kalibre edilir.
4 mikrofon ve ortam ambiyansının alınabilmesi için mikrofonlar aynı düzlemde yerleştirilebilir veya üçgen oluşturacak şekilde yerleştirilebilir.
Piyano ortama yerleştirilir. Tam ortaya yerleştirilir ve stereo üçgeninde AB mikrofonuna olan açısı CORR değerini verir.
Piyano tam ortada iken mikrofonlara olan açısı CORR açısıdır. Bu açı 30' ise 0.5 CORR değeri ile piyano stereo olarak kaydedilir.
Bunu daha önce MI osilaskop ve ton sinyalleri testinde ders olarak görmüştün.
Diyelim ki piyanonun hacmini tam 60' yapmak istiyoruz. Yan mikrofonlar (L ve R) piyanoya yaklaştırılırsa piyano hacmi stereo çizgisinde genişler ve CORR 0 ila 0.5 arasında oynar.
Diyelim ki piyanoyu daha dar bir açı ile kaydetmek istiyoruz.
Sağ ve Sol mikrofonlar stüdyonun yanlarına doğru uzaklaştırılır. Haliyle faz değişimi olmaması için AB mikrofonlar da uzaklaştırılımalıdır. Piyanonun AB mikrofonlara olan açısı bize CORR değerini verir.
Bir kayıtta bu gibi uygulamalar tonmaisterin takdiridir. Teknik olarak bir piyano bulunduğu stüdyonun ebatları doğrultusunca kapladığı yer ve ana mikrofonlara olan açısı doğrultusunca kaydedilmesi gerekse de tonmaister bir piyanoyu veya herhangi bir enstrumanı kendi kriterleri doğrultusunca istediği hacimde veya CORR değerinde kaydedebilir.
Ancak burada özel bir unsur vardır.
+1 CORR değerine sahip bir enstruman, örneğin bir flüt veya bir trumpet özel koşullar ile genişletilerek geniş hacimde kaydedilebilir. Bu teknik genellikle SURROUND kayıt tekniğini ilgilendirmektedir. Bu teknik JURASSIC PARK filmi ile revaçta olmuştur.

@paskomya
Bizler insanların zayıf yönleri ile ilgilenmeyiz. Sağır da olsa bir kişiye dilimizin döndüğünce teknikleri anlatmalıyız. Bu sebeple konumuza bilimsel yaklaşımlar ile icabet eden her kişinin yorumları bizim için önemlidir.
NOT:
Senin durumun tek kulaktan algılama olarak literatürde yer almaktadır.
Yani yön tayini yapamıyorsan ağırlıklı olarak tek kulağınla duyabiliyorsun demektir.
Bu hasar nerede olmuş bilemeyiz. Belki kulakta belki beyne iletilen yolda. Bu tıp adamlarının işidir. Bizler her türlü teknik konuda kişileri köteklemek ve bilgileri yemekle meşgulüzdür

@sasen1 e NOT:
Ekli dosyayı görüntüle 103868
Bu resim ilk SURROUND radyo yayınında kullanılan düzeneği göstermektedir.
Ortadaki MS mikrofon tekniği DECCA AB tekniği olarak da konfigure edilmiş olabilir. Ancak prensip aynıdır.
S-L ve S-R mikrofonlar SURROUND kanallar için arka seslerin alınması içindir. Burası bir konser salonu olduğuna göre, arka sesler genellikle izleyicilerin sesleri ve doğal olarak stüdyonun arka hacminin belirlenmesi amaçlıdır.
Genel bir konser yayınında seyirciler alkışlar veya HÖÖRR diye sesler çıkartırsa bu efektler 5.1 SURROUND sistemde arkadan gelecek demektir.
Belirlenen bu mikrofonlar tamamen stüdyonun ambiyansını yakalamak amaçlı olup yerleşimler incelendiğinde tekniğine uygun olduğu gürülecektir.
Piyanoya dikkat edilirse midesinde veya bağırsaklarında herhangi bir mikrofon veya alet edevat bulunmamaktadır. Stüdyo hacmi doğrultusunca piyanonun sesinin sola doğru ve yaklaşık 0.8 CORR değerinde kaydedilmiş olduğu bilen kişiler için aşikardır.

Bilgiler için teşekkür ederim Yamyam hocam.

 

[Mr_YAMYAM]

Bilgiler için teşekkür ederim Yamyam hocam.

Aslında bu bilgileri bizzat uygulayıp görerek test etmen, ayrıca daha önceki bilgilerin dahilinde ölçmen durumunda ŞOK olabilirsin.
Tabii ki bu tür bilimsel işler belli bir altyapı gerektirmektedir.
Ses kayıt tekniğinin temel aygıtları mixerlerdir.
Bu tekniği temelinden itibaren uygulamaya başladığında, çoğu piyasa işi ekipmanların ne denli gereksiz ve yanlış olduklarını da anlarsın.

 

[Mr_YAMYAM]

Correlator'leri anlamak.
AB kayıt tekniğine göre bir enstrumanın boyutlarına göre yaklaşık CORR değerleri.

4 temel mikrofon ile oluşturulmuş stereo düzlemi içerisindeki bir enstrumanın corr değeri enstrumanın boyutuna göre değişir.
Ancak enstrumanın bulunduğu ortam (stüdyo) ele alınırsa stereo düzlemi büyük olacağı için haliyle oransal büyüklük söz konusudur. Dolayısı ile büyük bir stüdyo içerisinde bulunan bir piyano bile dar açılı kaydedilebilir.
Ancak bazı nefesli çalgılar, flüt, obua, klarinet gibi daimi +1 corr değerine sahiplerdir. Çünkü bu enstrumanların ebatları dikey olarak minumum boyutlardadır.
Ancak bu tür enstrumanlar grup halinde icra ediliyorsa, o zaman belli bir hacimde kaydedilir ve bazı isimler alabilir.
Temel stereo kayıt tekniğinde 4 adet mikrofonun özellikleri, alış diyagramları ve kayıt açıları resimde gösterilmeye çalışılmıştır.
Bu yerleşim planında kazanç faktörü, panlama gibi unsurlar ele alınmamıştır.

 

[sasen1]

Yamyam hocam o zaman sizin çiziminizde belirttiğiniz +1 CORR enstruman bölgesinde sadece bir klarinet çalıyor olsa,+1 CORR iki kanal arasında tam bir pozitif kolerasyon olduğunu gözterdiğine göre bu klarinetten alacağımız kayıt mono bir kayıt olacağını mı ifade ediyor?

 

[Mr_YAMYAM]

Yamyam hocam o zaman sizin çiziminizde belirttiğiniz +1 CORR enstruman bölgesinde sadece bir klarinet çalıyor olsa,+1 CORR iki kanal arasında tam bir pozitif kolerasyon olduğunu gözterdiğine göre bu klarinetten alacağımız kayıt mono bir kayıt olacağını mı ifade ediyor?

Aslında mono değildir.
Stereo çizgisinde belli bir alana sahiptir. Bu alan oldukça dar olduğu için correlatior faz açısı hemen hemen +1 değerine yakın olacaktır.
Mono ile ne farkı vardır?
Stereo çizgisinde bulunan her enstruman alanları ne olursa olsun eğer doğru faz açısı ile kaydedilmişse, stereo çizgisinde herhangi bir yerde bile bulunsa, VECTOR SCOP ile gözlemlenirken dikey ama çok küçük hacimde çizimdeki gibi yer kaplayacaktır.
Yine bu enstrumanın önüne bir mikrofon tahsis eder de canlı icra anında mikserdeki pan pot ile sola ya da sağa doğru oynatılırsa, bu enstruman stereo imajını kaybetmeden stereo çizgisinde hareket edecektir.
Eğer tam mono kaydedilmiş böyle bir enstruman soldan sağa kaydırılmak istenirse, BALANCE değişeceği için yer belirlenebilmesi olanaksız olacak, sadece solda, ortada veya sağda gibi ama zorlukla yer belirlenebilmesi yapılacaktır.
Peki böyle bir enstrumanı geniş faz açısı ile kaydedebilirmiyiz.?
Stereo üçgenini bozmadan bu rahatlıkla yapılabilir.
DİKKAT! SURROUND tekniği ile ilgilidir.
Klarnetin önüne iki adet mikrofon daha tahsis edilir. Bu mikrofonlar bir çeşit A-B mikrofon gibi tahsis edilerek kalibrasyonları yapılır. Mikrofonların alış diyagramları ve faz açıları ayarlanarak stereo çizgisindeki genişliği ayarlanır. Bu genişlik aynı zamanda, dinleyiciye yakınlığı da ifade edeceği için klarnet sanki dinleyicinin kafası içerisinde çalıyormuşcasına bir efekt oluşturulabilir. Bu efekt faz açıları ve kazanç ayarları doğrultusunca bilimsel disiplince işlenebilirse, klarnet sesinin taa uzaklardan gelerek dinleyicinin kafasının üzerinden arka plana doğru bile hareket ettirilebilir.
Ancak bilinmelidir ki bu işlemler yapılırken SURROUND tekniği uygulanacağı için normal stereo kaydına göre belli anlarda 90' faz kayması da olacaktır. Oluşan bu faz farklılıkları bilinçsizce yapılacak olursa veya sesler mono'ya mix-down edilecek olursa eksi faz farklarında klarnetin sesi zayıflayarak özelliğini kaybedecektir.

Buraya kadar olan anlatımlarım için şu test yapılabilirse her şey anlaşılacaktır.
4 ana mikrofon ile stereo üçgeni oluşturulur. Mikrofonların kalibrasyonları yapılır. Klarnet çalınmaya başlanır. Sonra gıcıklığına klarneti çalarken soldan sağa, sağdan sola dolaşılır.
Kayıt bittiğinde de görülecektir ki klarinet sesi de soldan sağa geziyor, dinleyici, gözleri kapalı bile dinlese klarnetin bu hareketlerini rahatlıkla anlayabilecektir.
Eğer stereo üçgenini oluşturmadan, sadece tek bir mikrofon kaydıyla klarneti bu şekilde dolaştırmak istersen asla başaramazsın.