- Katılım
- 16 Eki 2007
- Mesajlar
- 1,806
- Puanları
- 281
Nötr-Toprak Arası Gerilim
Yukarıda okumuş olduğum bilgilerden bazılarının doğru bazılarının da yanlış olduğunu düşünüyorum.(Benim de yanlış söyleyeceklerim olabilir.). Keşke foruma gönderilen yazılardan, doğru olanları alıp yanlışları bir kenara koyacak düzeyde bilgisi olan biri olsa da, sonuçta doğru bilgiye ulaşsak. Gelelim tartışma konusu olan nötr-toprak gerilimine.
Öncelikle bütün dağıtım trafolarının(TEDAŞ veya özel) yıldız noktaları toprağa bağlanmıştır. Bu durumda yıldız noktası hem nötr hattının hem de toprak hattının bağlandığı noktadır. Yani trafonun hemen çıkışındaki dağıtım panosunda nötr barası ile toprak barası farklı baralar olmasına rağmen, aynı noktaya bağlandıklarından, birine nötr diğerine toprak denmesinin dışında(isimlendirme haricinde) hiçbir farkları yoktur. Bu noktada iki bara arasında gerilim ölçümü yaparsanız göreceğiniz değer sıfır olacaktır. Çünkü aynı noktada potansiyel fark yoktur. Bu trafonun yıldız noktası topraklanmamış olsa ve yine gerilim ölçmeye çalışsanız göreceğiniz değer sıfır olacaktır. Topraklama direncinin buradaki ölçüme hiç bir etkisi yoktur. Olması da düşünülemez. Şimdi trafomuzun topraklanmış olduğunu ve topraklama geçiş direncinin Rt olduğunu düşünelim. Dağıtım panomuzdan itibaren 1 fazlı ve 3 fazlı yükleri beslemek için, TEDAŞ 3 faz+nötr hattını çekerken, özel trafosu olanlar 3 faz+Nötr+toprak hattını yüke kadar çekeceklerdir. Dikkat ederseniz TEDAŞ toprak hattını abonelerine çekmezken, ÖZEL trafolular nötr ile toprak hattı bir birine karışmayacak şekilde toprak hattı da çekmektedirler. (nötr ile toprağı karıştırırlarsa kaçak akım rölesi devre dışı bırakılmak zorunda kalacaktır.) Şimdi trafonun uzağında çeşitli noktalarda 3 fazlı ve 1 fazlı yüklerin olduğunu düşünelim. Tüm fazlarda aynı anda aynı güçte cihazların bağlanması söz konusu olamayacağına göre nötrden dengesizlik akımı akacak, toprak hattından ise eğer doğru bağlantılar yapılmışsa hiçbir akım akmayacaktır. İşte fazların dengesizliği nedeniyle nötrden akan akım, nötr hattının direncinden dolayı bu hat üzerinde gerilim düşümüne neden olacaktır. Peki trafo ile en uzak noktadaki yüke gelen nötr hattı üzerindeki gerilim düşümünün değeri ne olacaktır ve nasıl ölçülecektir. ? Eğer elinize bir Voltmetre alır ve hiç akım akmayan toprak hattı(Hiç akım akmayan diyorum çünkü akım akarsa topraklama direnci üzerinde de gerilim olacaktır.) ile nötr arasındaki gerilimi ölçerseniz bu ölçtüğünüz değer nötr hattındaki gerilim düşümüne karşılık gelir.
İşte toprak hattının direnciyle alaka kurduğunuz ve topraklama direncinin yüksek olmasından diye karar verdiğiniz, kiminin 2 V, kiminin 5 V, kiminin 30 V okuduğu gerilim aslında nötr hattındaki gerilim düşümünden başka bir şey değildir. Topraklama direncini değiştirmekle değişmez. Fazların dengelenmesi yada nötr kesittin artırılmasıyla değeri düşürülebilir.
Yukarıda okumuş olduğum bilgilerden bazılarının doğru bazılarının da yanlış olduğunu düşünüyorum.(Benim de yanlış söyleyeceklerim olabilir.). Keşke foruma gönderilen yazılardan, doğru olanları alıp yanlışları bir kenara koyacak düzeyde bilgisi olan biri olsa da, sonuçta doğru bilgiye ulaşsak. Gelelim tartışma konusu olan nötr-toprak gerilimine.
Öncelikle bütün dağıtım trafolarının(TEDAŞ veya özel) yıldız noktaları toprağa bağlanmıştır. Bu durumda yıldız noktası hem nötr hattının hem de toprak hattının bağlandığı noktadır. Yani trafonun hemen çıkışındaki dağıtım panosunda nötr barası ile toprak barası farklı baralar olmasına rağmen, aynı noktaya bağlandıklarından, birine nötr diğerine toprak denmesinin dışında(isimlendirme haricinde) hiçbir farkları yoktur. Bu noktada iki bara arasında gerilim ölçümü yaparsanız göreceğiniz değer sıfır olacaktır. Çünkü aynı noktada potansiyel fark yoktur. Bu trafonun yıldız noktası topraklanmamış olsa ve yine gerilim ölçmeye çalışsanız göreceğiniz değer sıfır olacaktır. Topraklama direncinin buradaki ölçüme hiç bir etkisi yoktur. Olması da düşünülemez. Şimdi trafomuzun topraklanmış olduğunu ve topraklama geçiş direncinin Rt olduğunu düşünelim. Dağıtım panomuzdan itibaren 1 fazlı ve 3 fazlı yükleri beslemek için, TEDAŞ 3 faz+nötr hattını çekerken, özel trafosu olanlar 3 faz+Nötr+toprak hattını yüke kadar çekeceklerdir. Dikkat ederseniz TEDAŞ toprak hattını abonelerine çekmezken, ÖZEL trafolular nötr ile toprak hattı bir birine karışmayacak şekilde toprak hattı da çekmektedirler. (nötr ile toprağı karıştırırlarsa kaçak akım rölesi devre dışı bırakılmak zorunda kalacaktır.) Şimdi trafonun uzağında çeşitli noktalarda 3 fazlı ve 1 fazlı yüklerin olduğunu düşünelim. Tüm fazlarda aynı anda aynı güçte cihazların bağlanması söz konusu olamayacağına göre nötrden dengesizlik akımı akacak, toprak hattından ise eğer doğru bağlantılar yapılmışsa hiçbir akım akmayacaktır. İşte fazların dengesizliği nedeniyle nötrden akan akım, nötr hattının direncinden dolayı bu hat üzerinde gerilim düşümüne neden olacaktır. Peki trafo ile en uzak noktadaki yüke gelen nötr hattı üzerindeki gerilim düşümünün değeri ne olacaktır ve nasıl ölçülecektir. ? Eğer elinize bir Voltmetre alır ve hiç akım akmayan toprak hattı(Hiç akım akmayan diyorum çünkü akım akarsa topraklama direnci üzerinde de gerilim olacaktır.) ile nötr arasındaki gerilimi ölçerseniz bu ölçtüğünüz değer nötr hattındaki gerilim düşümüne karşılık gelir.
İşte toprak hattının direnciyle alaka kurduğunuz ve topraklama direncinin yüksek olmasından diye karar verdiğiniz, kiminin 2 V, kiminin 5 V, kiminin 30 V okuduğu gerilim aslında nötr hattındaki gerilim düşümünden başka bir şey değildir. Topraklama direncini değiştirmekle değişmez. Fazların dengelenmesi yada nötr kesittin artırılmasıyla değeri düşürülebilir.