Transformatörlerin Yapısı

[ubog]

Tşkler hocam çok iyi bi paylaşım olmuş..

 

[aydınulaş]

kısa bir sürede çalışır fakat uzun süre çalıştıralamaz....

 

[hamdisuat]

İşin başında biri olarak tüm detayları anlamak doğal olarak çok zor. Sanırım adaptör, kondansatör özdeş ve kapsamlı şeyler. Elimde primeri 220V, sekonderi 2x9V olan bir trafo var. Bana enteresan gelen nokta, sekonderden 3 uç çıkması. yani, örneğin 2 adet ince tel sarım kullanımış olsa 4 uç çıkabilir, bunu anlıyorum, ama 3 uç nasıl oluyor? saygılarımla

 

[çorbadatuz]

2x9 volt çıkışı olan trafo aslında dört uçludur.Ortada iki uç birleştirilmiştir.Terminali incelerseniz ortada iki tel görürsünüz.Selamlar.

 

[hamdisuat]

Bilgi için sağolun. "Bir primer sargı, sekonderle teması yok, sekonderde 2 sargı orta uçlar birleşik, akım sonrası göbekte manyetik alan oluşuyor. Sekonderde spir sayılarına göre farklı bir gerilim elde ediliyor. Ortada ve kenarlarda da farklı bir gerilim oluşuyor. Bunun nedeni de mıknatıslanma özelliğinin kenarlarda farklı olması" şeklinde bir ifade doğru mudur?

 

[binbaşı]

Bilgi için sağolun. "Bir primer sargı, sekonderle teması yok, sekonderde 2 sargı orta uçlar birleşik, akım sonrası göbekte manyetik alan oluşuyor. Sekonderde spir sayılarına göre farklı bir gerilim elde ediliyor. Ortada ve kenarlarda da farklı bir gerilim oluşuyor. Bunun nedeni de mıknatıslanma özelliğinin kenarlarda farklı olması" şeklinde bir ifade doğru mudur?

Hayır,ifadeniz tamamen yanlıştır.Trafolar hakkında herhalde yeni yeni bir şeyler öğrenmeye başladınız sanıyorum.

Primer devrenin ve sekonder devrenin arasında silisli saç paketlerinde dolaşan mağnetik akı her noktada eşittir.Ortasında ya da kenarında diye,mağnetik akı farklılığı da yoktur.Mağnetik kuplaj her iki devreden,yani primer ve sekonder sargıdan eşit ve düzgün olarak geçer.Spir sayısı ve kalınlığı da giren ve çıkan elektriğin şeklini(Voltajı,amperi)değiştirir.Diyelim ki trafo %98 verimle çalışsın,%2'sini enerji (Trafo saçındaki kaçak akı kaybı,bakır kaybı,histerezis kaybı,eddy-current akımı kayıpları,pf "Güç faktörü kaybı" nın toplamı şeklinde)kaybı olarak varsayalım,geriye kalan %98'lik elektrik gücünün watt olarak toplamı, sekonder ve primer sargılarda gerilim ve amper oranı değişse bile,toplam %98'lik ilk giren bu güç değişmez,yani sekonderde de ayni,primerde de aynidir.(VA,KVA olarak) İngilizce transformer = Şekil değişimi şeklinde gelen adı da aslında yaptığı iş olarak doğrudur.Yalnızca elektriğin şeklini "Voltaj yüksek-akım düşük(Yüksek gerilim iletim hatları,brülör ateşleme trafoları,tv'lerde gerilim,otolarda ateşleme bobini,vb.),voltaj düşük-akım yüksek(Kaynak,punta,direnç,lehim makinaları,vb.) değiştirip farklı alanlarda kullanılır.Dediğim gibi kayıplar haricinde "Giren enerji=Çıkan enerji"dir.Toplam enerji miktarı daima sabit kalır.Kayıpların asgariye indirilmesi için,verimi çok yüksek trafolarda da, çok kaliteli malzeme(Silisle alaşımlanmış çelik saç paketleri)kullanılmaya çalışılır.Umarım yardımcı olmuştur.Kolay gelsin.

 

[binbaşı]

Birkaç detay daha eklemek istiyorum.

Eddy-current akımını azaltmak amacıyla trafo nüvesi tek bir monoblok yapı yerine,bu akının ince saçlarda ,her biri kendi içinde kalmak suretiyle, kayıpların en asgariye indirilmesi sağlanmış olunur.Kaliteli silisyumlu alaşımlı çelik saçlarla,içlerindeki histerezis kayıpları(Artık mıknatisiyetin, değişken mağnetik alanda(Saniyede 50 hz.lik akımın oluşturduğu, yine 50 hz.frekanslı değişken mağnetik alan) çelik saçlardaki değişen mıknatısiyet karekteristiğinin iyileştirilmesiyle, en aza indirilmeye çalışılır.Manyetik akı kayıplarını minimuma indirebilmek için, saçların montajla birleşim yerlerinde hiç bir şekilde hava yoluyla akı geçişine izin verilmeyecek şekilde boşluk bırakılmadan(Sıfır boşluk,aralık),mağnetik akının yalnızca çelik saçlı mağnetik devreden geçmesi istenir.Güç faktörü kayıpları mağnetik ve elektrik devrelerin çok iyi akuple(Fiziksel tam bir kayıpsız akı yumağı) edilmesiyle pf=1.0 değerine daha fazla da yaklaştırılabilir.Ancak,indüktif bir direnç olması nedeniyle, her zaman omik direçlerin pf değeri olan 1.0 değerinden hep geride kalacaktır.

%2'lik bir toplam trafo içi kayıpları örnek olarak varsayıldığında;

%100 ilk primerden giren elektrik enerjisi(watt)toplamı=%2 trafo toplam enerji (watt) kayıpları+%98 sekonder devreden çıkan elektrik enerjisi (watt) toplamıdır.

 

[hamdisuat]

tabii ki acemilikle ustalığın farkı; benim durumumda birinin bu kapsamlı teoriyi sindirebilmesi için pratikten yola çıkması lazım. Bu soruyu sormamın nedeni de doğrultma yapılırken (diod kullanılırken) genelde hep orta uçtan (-) kutup olarak faydalanılması. Ama bilgim kadarı ile farklı bir deneme yaptım ve yan uçlardan (-) orta uçtan da (+) kutup olarak sonuç aldım. Bu aşamada sanırım sizler daha ayrıntılı ya da farklı yorumlar yapabilirsiniz. Karşılıksız vakitlerini bize ayıran ve öğretenlere minnettarız.
"temelinde saygı-sevgi ve ahlak olayınca uğraşılan bilim de olsa sonuç olumlu değildir-örnek: Atom Bombası"

 

[binbaşı]

Estafurullah,ben de ustalıkta çok iddialı değilim.Çocukluktan beri hobi olarak uğraşarak öğrendim.Ayrı bir özel eğitim de almadım.Ancak bu konuları hiç bilmeyenin başvurabileceği tek doğru adresi de hiç şüphe yok ki www.kontrolkalemi.com'dur bence.

"temelinde saygı-sevgi ve ahlak olayınca uğraşılan bilim de olsa sonuç olumlu değildir-örnek: Atom Bombası"

Evet,dediğiniz gibi atom bombası,hidrojen bombası,fosfor bombası,dinamit,tnt tahrip kalıbı insanlık için genellikle kötü amaçlarla kullanılmıştır,fakat atom pili şeklinde nükleer santralde,dinamitin,tnt'nin tünel,maden galerisi açmada,evleri kolayca temelinden iş makinesiz olarak yıkma şeklinde kullanımı gibi, faydalı uygulamaları da ayrıca vardır bildiğiniz gibi.

Aslında trafoyla beraber "diyotla redresör uygulamasına" değinmek de dünkü yazdığım yazıda aklımdan geçmişti.

" doğrultma yapılırken (diod kullanılırken) genelde hep orta uçtan (-) kutup olarak faydalanılması"

Bakın,böyle bir şart ya da kural yoktur aslında,seçime göre + uç da ortaya gelebilir, - olan uç da.Aslında teorik olarak bir sakıncası da yoktur.Trafo çıkışında 2 ayrı çıkış sargısı (Ayni voltajda,yan yana olan çıkışlı) varsa orta uç,diyot veya kondansatör bağlantısının o andaki seçilip tercih edilmiş bağlantı şekline göre + veya - kutup çıkışlı da olabilir.Sizin kendi tercihinize göre yapacağınız diyotların ve kondansatötün bağlantı şekli, bu orta uçtaki kutup şeklini(+ veya - yi) belirler.

2 ayrı çıkış sargılı durumda, tam dalga doğrultma için yalnızca 2 diyot,tek çıkışta ise tam dalga doğrultma için, 4 diyot(Veya köprü diyot) kullanılır.İlkinde çıkış voltajı sadece 0.70 volt(Silisyum diyotlarda)diğerinde,4 diyotlu ikinci koşulda ise, 2*0.70=1.4 voltluk diyotlar sebebiyle gerilim düşümü olur.Bundan ötürü ikinci koşulda 1.4 voltluk eksiklik göz önüne alınarak trafo seçimi(Tek çıkışlıda=Tek sargılıda)yapılırken, bu değer kadar fazla voltaj verebilecek olanı seçilir.Örneğin 17 volt tek çıkış sargılı bir trafo seçildiğinde; redresör(Köprü diyotlu=4 adet diyotllu)çıkışı da 17-1.4=15.6 volt değerine inecektir.Voltajın önemli olduğu devrelerde buna özellikle dikkat edilir.(Özellikle akü şarj devrelerinde veya buna benzer hassaslık isteyen diğer başka devrelerde)

 

[hamdisuat]

konunun felsefi platforma taşınmasıne neden odum ve biraz konuyu dağıttım özür dilerim. Elimdeki transformatörün ikncil sargısının yan uçlarında 18V AC, orta uçta ise 9V AC ölçüyorum. Yani başa dönersem manyetik farklılık yoksa orta uçtaki gerilim neden yan uçların yarısı kadar? Acaba sekonderde 2 farklı sargı mı kullanılmakta.