Uçak sistemleri, (uzmanı ve mesleğim olmamakla beraber, yani metalurji-aerodinamik vb konularda sertifikam yoktur) anladığım kadarı ile, gövde (structure), yakıt-hidrolik(fuel-hydraulic-landing systems) sistemleri ve elektronik-avionic sistemleri ana başlıkları altında incelenirler. Motor ayrı bir konudur. Pilotluk ise daha başka konulardır. Uçak iskeleti üzerinde bulunan (aileron-skid vb tanımları olan) binlerce genelde alüminyum alaşımlı metaller bulunur. Ayrıca MS, NAS vb türü farklı gövde bağlantı perçinleri, yapışkan kimyasallar montajda kullanılır. Uçaklara binen güç, hava şartları, sürat ve manevralara göre değişir. Tabii parçanın yüzeyi vb, bunlar da farklı uzmanlık isteyen konular. Tahmin edeceğin gibi türbülansta bu yüklerde daha da artış görülür (öyle tahmin ediyorum). Videoyu tekrar izledim ve dikkat edersen "delamination" diye bir olaydan bahsediliyor yani, uçak gövde yapısında karbon ve cam fiber bileşimi bir malzemeden bahsediliyor. Ayrıca anladığım kadarı ile bu malzeme tabaka, tabaka bir yapıda (defter sayfaları gibi) ve daha sonra bulunan kuyruk dikmesi incelendiğinde, kopmanın deformasyonun (delamination) yol açtığı bir kopma olmadığı anlaşılıyor. (hatırlarsan chalenger da da benze bir olay vardı) havacılıkta "fatique fracture" olarak geçer. (Metal yorgunluğu-bu da ultrasonic thickness ölçümleri ile anlaşılır-ses dalgaları ile ölçüm) Arka kuyrukta, yatay ve dikey dikmeler vardır. (horizontal ve vertical stabilizer olarak adlandırılırlar) İşin ilginç yanı, yapılan araştırmalarda, pilotlara türbülanstan kurtulmak için bu manevraların yapılması, bizzat eğitimlerde verilmiş. Oysa bu simulatör uygulaması eğitimlerde yapılıp basınç testleri görülse idi, bu kadar tehlikeli bir yöntem uygulanmaz, bu kadar insan ölmezdi. Bu nedenle bilimde sabit bilgi yoktur. Tabii bu arada uçak kalkışta ise basınç farklı olur, inişte ise yine basınç oranları farklıdır, yükseklik, sıcaklık vb o kadar çok etken vardır ki uçak yüzeylerine uygulanan basıncı etkileyen. Bu nedenle de bu ayrı bilim dalıdır. Tabii burada atladığımız başka bir konu da uçak içindeki yolcular ve uçağınızın ağırlığı da basıncı etkiler. Benim ilgimi çeken konu ise simülatörler. Yoksa bu basınç tespiti ve kaza raporu vermek belki de imkansız olacak. Bazen milyonlarca parça toplanıp birleştiriliyor hem de okyanuslardan toplanarak. Bildiğin gibi arka kuyruk üzerinde dikey stabilizer a bağlı rudder, sağ sol, yatay stabilizer a bağlı kısım ise elevator yani aşağı yukarı hareketlerde iş görür. Ayrıca bu kısımlarda hassa ayarlar yapan (genelde autu pilotda kullanılan) trim ayarları yapılır ki, dediğin gibi rüzgar vb sapmaları düzeltmek için, sol sağ sapmalarda ise yaw-pitch ayarları ile daha hassa yöneltme uygulanır. Bu arada benim asıl mesleğim de (makina-motor) bu nedenle yukarıda yazdığım bilgilerde yanlış olma ihtimali de vardır.
