muhendis0606
Üye
- Katılım
- 21 Mar 2011
- Mesajlar
- 367
- Puanları
- 1
- Yaş
- 44
arkadaslar daha once yapmıs oldugğum bir çalışmayı sizlerle paylasmak istedim. Yüksek gerilim şaltlarında termal kamera kullanarak bir cok arızanın önüne gecmis durumdayız.
TERMAL KAMERA
Görüntüleme yöntemi olarak gözle görülmeyen IR enerjiyi (ısıyı) esas alan ve görüntünün genel yapısını IR enerjiyi göre oluşmuş renkler ve şekillerin belirlendiği görüntüleme sistemidir. Genelde güvenlik amaçlı da kullanılabilir ama çok çeşitli sektörlerin de kullanımına açıktır. Özellikle ısıya güdümlü füze, gece görüş sistemleri ve benzeri askeri tekniklerin gelişmesi ile önemi artmıştır.
Elektrik sektöründe ise, elektriksel problemlerin tespitinde kullanılır. Elektrik akımının geçişi sırasında materyalde oluşan ısınma termal kameralar ile gözlenerek problem tespiti kolaylıkla yapılabilir. Aşırı yük altındaki güç transformatörleri, kablolar, kontak noktaları, kapasitörler, termal kamera ile gözlenerek ısınan noktalardaki problemler herhangi bir elektriksel ölçüm yapmadan tespit edilebilir.
Mimari alanda ise çelik yapılarda metal yorgunluğunun tespiti için, sıva altında oluşan küf nem veya çatlakların tespiti içinde kullanılır.
IR(kızıl ötesi) algılayıcılarıyla cisimlerin ısılarını algılarlar. Siyah beyaz veya renkli (kırmızı sıcak, siyah soğuk) gibi renklerden siyah - kırmızı arasında oluşan bir görüntü verir.
ANKARA İŞLETME VE BAKIM MÜDÜRLÜĞÜ TERMAL KAMERA UYGULAMASI
Bölgemizde mevcut olan Flir Marka P45 modeli termal kamera ile 27 adet trafo merkezimiz ve iletim hatlarımız periyodik olarak kontrol edilmektedir.
Bilindiği üzere içinden akım geçen iletkenler ısınırlar. Isınma miktarı geçen akıma, iletkenin direncine, ortam sıcaklığına bağlı etkenlerdir. Ölçümlerimizde tespit etmiş olduğumuz ısınmaları 2 gruba ayırarak müdahale etmekteyiz.
** Acil müdahale edilmesi gerekenler
** Müşahade altında tutulması gerekenler
Fiderden geçen akım, ortam sıcaklığı vb. etkileri göz önüne aldığımızda ve elde ettiğimiz tecrübelere bakarak 70 °C baz alınarak değerlendirme yapmaktayız. 70°C ile 120°C arası müşahade altında tutulmakta , 120 °C ‘nin üzerindeki ısınmalara ise anında müdahale edilmektedir .
***** Tespit ettiğimiz önemli bazı ısınmalara baktığımızda;
1- Müdürlüğümüze bağlı 154/34,5 kV Kırıkkale TM’de 22.07.2008 tarihinde 34,5 kV Kırıkkale-3 fiderinde 10MW yük varken geçit izalatörü kablo klemens bağlantı noktasında 408 °C civarında bir ısınma tespit edilmiştir. Bu ısı çok yüksek bir değer olduğundan fider hemen açılmış ve TEDAŞ yetkililerine bilgi verilerek bağlantı klemensleri değiştirilmiştir.
2- 03.03.2009 tarihinde 154/34,5 kV Çankaya TM’de yapılan kontrollerde 154/34,5 kV , 100 MVA , Electroputere Marka trafonun 34,5 kV B faz buşing klemens bağlantı noktasında 145 °C bir ısınma tespit edilirken A ve C fazlarında 30°C ısınma olduğu görülmüştür.(Yük 48 MW) Aynı günün gecesine trafo servis dışı edilmiş ve klemens yenisi ile değiştirilmiştir.
3- 26.02.2009 tarihinde 154/34.5 kV Macunköy TM’de 34,5 kV Yahyalar-1 fiderine ait A faz akım trafosu bağlantı noktasında 125°C’lik ısınma tespit edilmiştir.(Diğer fazlardaki ısınma 19°C, Yük: 16 MW) . Ertesi güne program yapılarak hat açılmış ve akım trafosundaki ısınma giderilmiştir.
4- 14.02.2009 154/34,5 kV Akköprü TM’de 154 kV Sincan Macunköy-1 fiderinin A faz akım trafosu klemens bağlantısında ortam sıcaklığı -2 C iken ve yük 60 MW iken 100 °C °C’lik ısınma tespit edilmiştir. Isınma şekildende görüleceği üzere sadece klemens bağlantı noktasında değil iletkendede görülmüştür.Fider açılarak klemens bağlantısı sıkılmış ve iletkendeki lif kopukluğundan dolayı iletken değiştirilmiştir.
5- 154/34,5 kV Emirler TM’de 34,5 kV Aski Pompa-2 ‘de yapılan kontrollerde fider kesicine ait A faz üst bağlantı noktasında 304°C ‘lik ısınma tespit edilmiş ( ortam sıcaklığı = 6°C , Fider Yükü =16 MW) , fider hemen transfere alınarak , ısınma giderilmiştir. Yapılan kontrollerde ısınmanın gevşek bağlantıdan kaynaklandığı görülmüştür.
Müdürlüğümüz sorumluluk sahası içersindeki teçhizatın termal kamera ile kontrolleri yapıldığı gibi TEDAŞ ‘a ait olan geçit klemen bağlantılarınında kontrolleri yapılarak ısınmalar TEDAŞ’a bildirilerek sözkonusu ısınmaların giderilmesi sağlanmaktadır.
6- 154/34,5 kV Esenboğa TM’de 34,5 kV Saray-2 fider çıkışında tespit edilen ısınma kablonun havai hat bağlantı camperinde klemensin gevşek bırakılmasından dolayı 207 °C ‘lik ısınma tespit edilmiştir.
7- 34.5 kV fider çıkışlarında geçit izolatörüne bağlantı noktasında 34,5 kV XLPE kablo şiltlerinin ortak noktasında ısınmalar sıklıkla tespit edilmektedir. Şekildende görüleceği üzere 154/34,5 kV İmrahor TM’de 34,5 kV Cebeci-2 fiderine ait kablo şiltlerinin ortak bağlantı noktasında 261°C’lik ısınma tespit edilmiştir.
8- Müdürlüğümüze bağlı en büyük trafo merkezlerinden biri olan 380/154/34,5 kV Sincan TM’de 03.02.2009 tarihinde yapılan kontrollerde BANK-A’ya ait Bara ayrıcısı erkek ve dişi kontakların birleşim noktasında 211°C’lik ısınma tespit edilmiştir. Önce ısınmanın manevra hatasından kaynaklanacağıve kontaklarıntam oturmadığı düşünülmüş ve BANK-A transfer ayırıcı üzerinden beslenmiş, bara ayırıcısına 2 defa açma kapama yaptırılmıştır. Ertesi günkü kontrollerde ısınmanın devam ettiği yeniden tespit edilmiş ve haftasonuna program yapılarak bara ayırıcı kontakları değiştirilmiştir.
Sonuç olarak, TM’lerdeki elektriki teçhizatların havai hatların periyodik olarak kontrolleri yapılmalı, 3 fazdaki ortalama sıcaklık dengesizliğinin aşırı derecede olduğu durumlarda müdahale edilmesi gerekmektedir.
Hazırlayan : Abdi KÖRPINAR
İşletme Mühendisi
TERMAL KAMERA
Görüntüleme yöntemi olarak gözle görülmeyen IR enerjiyi (ısıyı) esas alan ve görüntünün genel yapısını IR enerjiyi göre oluşmuş renkler ve şekillerin belirlendiği görüntüleme sistemidir. Genelde güvenlik amaçlı da kullanılabilir ama çok çeşitli sektörlerin de kullanımına açıktır. Özellikle ısıya güdümlü füze, gece görüş sistemleri ve benzeri askeri tekniklerin gelişmesi ile önemi artmıştır.
Elektrik sektöründe ise, elektriksel problemlerin tespitinde kullanılır. Elektrik akımının geçişi sırasında materyalde oluşan ısınma termal kameralar ile gözlenerek problem tespiti kolaylıkla yapılabilir. Aşırı yük altındaki güç transformatörleri, kablolar, kontak noktaları, kapasitörler, termal kamera ile gözlenerek ısınan noktalardaki problemler herhangi bir elektriksel ölçüm yapmadan tespit edilebilir.
Mimari alanda ise çelik yapılarda metal yorgunluğunun tespiti için, sıva altında oluşan küf nem veya çatlakların tespiti içinde kullanılır.
IR(kızıl ötesi) algılayıcılarıyla cisimlerin ısılarını algılarlar. Siyah beyaz veya renkli (kırmızı sıcak, siyah soğuk) gibi renklerden siyah - kırmızı arasında oluşan bir görüntü verir.
ANKARA İŞLETME VE BAKIM MÜDÜRLÜĞÜ TERMAL KAMERA UYGULAMASI
Bölgemizde mevcut olan Flir Marka P45 modeli termal kamera ile 27 adet trafo merkezimiz ve iletim hatlarımız periyodik olarak kontrol edilmektedir.
Bilindiği üzere içinden akım geçen iletkenler ısınırlar. Isınma miktarı geçen akıma, iletkenin direncine, ortam sıcaklığına bağlı etkenlerdir. Ölçümlerimizde tespit etmiş olduğumuz ısınmaları 2 gruba ayırarak müdahale etmekteyiz.
** Acil müdahale edilmesi gerekenler
** Müşahade altında tutulması gerekenler
Fiderden geçen akım, ortam sıcaklığı vb. etkileri göz önüne aldığımızda ve elde ettiğimiz tecrübelere bakarak 70 °C baz alınarak değerlendirme yapmaktayız. 70°C ile 120°C arası müşahade altında tutulmakta , 120 °C ‘nin üzerindeki ısınmalara ise anında müdahale edilmektedir .
***** Tespit ettiğimiz önemli bazı ısınmalara baktığımızda;
1- Müdürlüğümüze bağlı 154/34,5 kV Kırıkkale TM’de 22.07.2008 tarihinde 34,5 kV Kırıkkale-3 fiderinde 10MW yük varken geçit izalatörü kablo klemens bağlantı noktasında 408 °C civarında bir ısınma tespit edilmiştir. Bu ısı çok yüksek bir değer olduğundan fider hemen açılmış ve TEDAŞ yetkililerine bilgi verilerek bağlantı klemensleri değiştirilmiştir.
2- 03.03.2009 tarihinde 154/34,5 kV Çankaya TM’de yapılan kontrollerde 154/34,5 kV , 100 MVA , Electroputere Marka trafonun 34,5 kV B faz buşing klemens bağlantı noktasında 145 °C bir ısınma tespit edilirken A ve C fazlarında 30°C ısınma olduğu görülmüştür.(Yük 48 MW) Aynı günün gecesine trafo servis dışı edilmiş ve klemens yenisi ile değiştirilmiştir.
3- 26.02.2009 tarihinde 154/34.5 kV Macunköy TM’de 34,5 kV Yahyalar-1 fiderine ait A faz akım trafosu bağlantı noktasında 125°C’lik ısınma tespit edilmiştir.(Diğer fazlardaki ısınma 19°C, Yük: 16 MW) . Ertesi güne program yapılarak hat açılmış ve akım trafosundaki ısınma giderilmiştir.
4- 14.02.2009 154/34,5 kV Akköprü TM’de 154 kV Sincan Macunköy-1 fiderinin A faz akım trafosu klemens bağlantısında ortam sıcaklığı -2 C iken ve yük 60 MW iken 100 °C °C’lik ısınma tespit edilmiştir. Isınma şekildende görüleceği üzere sadece klemens bağlantı noktasında değil iletkendede görülmüştür.Fider açılarak klemens bağlantısı sıkılmış ve iletkendeki lif kopukluğundan dolayı iletken değiştirilmiştir.
5- 154/34,5 kV Emirler TM’de 34,5 kV Aski Pompa-2 ‘de yapılan kontrollerde fider kesicine ait A faz üst bağlantı noktasında 304°C ‘lik ısınma tespit edilmiş ( ortam sıcaklığı = 6°C , Fider Yükü =16 MW) , fider hemen transfere alınarak , ısınma giderilmiştir. Yapılan kontrollerde ısınmanın gevşek bağlantıdan kaynaklandığı görülmüştür.
Müdürlüğümüz sorumluluk sahası içersindeki teçhizatın termal kamera ile kontrolleri yapıldığı gibi TEDAŞ ‘a ait olan geçit klemen bağlantılarınında kontrolleri yapılarak ısınmalar TEDAŞ’a bildirilerek sözkonusu ısınmaların giderilmesi sağlanmaktadır.
6- 154/34,5 kV Esenboğa TM’de 34,5 kV Saray-2 fider çıkışında tespit edilen ısınma kablonun havai hat bağlantı camperinde klemensin gevşek bırakılmasından dolayı 207 °C ‘lik ısınma tespit edilmiştir.
7- 34.5 kV fider çıkışlarında geçit izolatörüne bağlantı noktasında 34,5 kV XLPE kablo şiltlerinin ortak noktasında ısınmalar sıklıkla tespit edilmektedir. Şekildende görüleceği üzere 154/34,5 kV İmrahor TM’de 34,5 kV Cebeci-2 fiderine ait kablo şiltlerinin ortak bağlantı noktasında 261°C’lik ısınma tespit edilmiştir.
8- Müdürlüğümüze bağlı en büyük trafo merkezlerinden biri olan 380/154/34,5 kV Sincan TM’de 03.02.2009 tarihinde yapılan kontrollerde BANK-A’ya ait Bara ayrıcısı erkek ve dişi kontakların birleşim noktasında 211°C’lik ısınma tespit edilmiştir. Önce ısınmanın manevra hatasından kaynaklanacağıve kontaklarıntam oturmadığı düşünülmüş ve BANK-A transfer ayırıcı üzerinden beslenmiş, bara ayırıcısına 2 defa açma kapama yaptırılmıştır. Ertesi günkü kontrollerde ısınmanın devam ettiği yeniden tespit edilmiş ve haftasonuna program yapılarak bara ayırıcı kontakları değiştirilmiştir.
Sonuç olarak, TM’lerdeki elektriki teçhizatların havai hatların periyodik olarak kontrolleri yapılmalı, 3 fazdaki ortalama sıcaklık dengesizliğinin aşırı derecede olduğu durumlarda müdahale edilmesi gerekmektedir.
Hazırlayan : Abdi KÖRPINAR
İşletme Mühendisi
.
