Hoparlör bağlantısı

[Lazer5.20]

Sayın arkadaşlar,
Kafamı kurcalayan bir konu var.Durum şudur :
1 adet Yamaha RX-A1010 7.2 kanal AV receiver ım var.Bütün kanallarında 8 ohm luk hoparlör kullanmaktayım.Ancak aklıma geçen boşta durmakta olan 2 adet daha 8 ohm luk hoparlörler geldi.Bir deneme yapmak istedim ve receiver ın sadece sağ main kanalındaki hoparlör bağlantısını sökmeden boşta durmakta olan bu 8 ohm luk bir hoparlörü paralel olarak 15 -20 saniyeliğine bağladım.Nasıl bir ses elde edeceğimi test etmek etmiştim.Ancak seste hiçbir değişiklik olmayınca ilave taktığım hoparlörü iptal ettim.Bu işlemi yaptıktan sonra esas kafamı kurcalayan konu şu oldu.Sadece Sağ main kanala bağlamış olduğum hoparlörlerin omaj değerinin paralel bağlantıdan ötürü 4 ohm a düşeceğini hiç düşünmemiştim.Receiver ın empedansı 8 ohm a ayarlı iken 15-20 saniyeliğine bir kanalda 4 ohm luk hoparlör kullanmış oldum.Acaba bu işlem sonucu receiver ın sağ kanalında bir performans düşüklüğü yada receiverda bir arıza meydana gelmiş olabilir mi ?

 

[binbaşı]

Merhaba.Sözünü ettiğiniz bu sağ kanalda 8 ohm.'luk hoparlörle şu anda stereo yayınlarda (7.2 kanal bazında) hiç ses alamıyor musunuz? Receiver üzerinde veya kullanım kitapçığında 4-8 ohm'da sadece kullanılabilir yazıyorsa eğer,4 ile 8 ohm.arası değerler sürekli kullanımda da bir zarar veremeyecektir.Ama siz 4 ohm değeri kesin yazan receiver çıkış kanalında 15-20 saniye paralel olan bu hop.'lerin ( 2 adet) paralel bileşkesi olarak da çok kısa süreliğine 4 ohm.'u kullanmışsınız (Devamlı da kullanılmamış) tek 8 ohm.luk hop.'den sağ kanalda yine normal bir ses geliyorsa rahat olun,receiver'ın bu ses çıkış performansı bu kadar kısa sürede kolay kolay da etkilenip bozulmamıştır.Kolay gelsin.

 

[Lazer5.20]

Sayın Binbaşım,
Öncelikle yanıtınıza teşekkür ederim.Sözünü ettiğim Yamaha receiver oldukça gelişmiş araçlardan biridir.Ancak çok titiz biri olduğumdan kendi yaptığım bir işten dolayı bile nem kapan birisiyim.
YAMAHA AV Receiver fabrikasyon olarak 8 ohm'a setlenmiştir.7 kanaldada kullanmış olduğum hoparlörlerin tamamı zaten 8 ohm olduğundan herhangi bir omaj değişikliğine gerek görmemiştim.Bu arada kullanmakta olduğum hoparlörleri yazayım. Neden detaylı olarak yazdığımıda akabinde açıklayacağım.
L-R Main kanallarda = Pioneer HPM 100 (Bir çift)
L-R Surround kanallarda = Definitive BPVX bipolar tower(Bir çift)
L-R Surround back kanallarda= Definitive BPVX bipolar tower(Bir çift)
2 x Subwoofer kanallarda = Definitive TL 1500 active(Bir çift)

Bu hoparlörler hakkında bir bilginiz varmıdır, yokmudur bilmiyorum ama,MAİN olarak kullandığım HPM 100 ler Pioneerin efsane hoparlörleridir ve 30 cm lik bas hoperlörleriyle bass reflex olarak çalışıp ses üretmektedirler.Bunlar yetmiyormuş gibi Definitive'in aktif 2 adet 38 cm'lik hoparlörlü subwooferları ise adeta deprem etkisi yarattığından,bunca bass sesleri arasında tiz sesleri daha iyi duyabilmek için,hoparlör fazlalığından bir kenarda boşta durmakta olan 8 ohm'luk 3 yollu(70 w.) Sony hoparlörleride kullanmak ve aynı zamandada değerlendirmek aklıma geldi.Bu Sony'lerden sadece birini Sağ maindeki Pioneer hoparlöre paralel bağlayıp bir deneyeyim dedim.Pioneer hoparlörler çok ağır olduğundan,açıkçası üşendiğimdende ikisini değilde sadece bir tanesi olan sağ kanaldakini bir iki metre beri çekip,bağlantı kablosunuda iptal etmeden hemen Sony hoperlörü ona paralel bağladım.Sonra Yamaha receiver'i "ON" pozisyonuna aldım ve çıkan sesi dinledim . Tatmin olmayınca hemen receiver'i "OFF" durumuna aldım.İşte bütün bu on-off durumu arasında geçen çok kısa süre 15 bilemediniz 20 saniye olmuştur.

İşte bu noktadan sonra bende rahatsızlık başladı.Çünkü receiver 8 ohm'dayken,ben tuttum kısa bir süreliğinede olsa o sağ kanal hoparlör çıkış terminaline 2 hoparlörü paralel bağlayıp,4 ohm olarak bir kere sürmüş bulundum.Şimdi ise bu sağ kanal hoperlör çıkış katında acaba bir performans düşüklüğü olmuşmudur,acaba bir randıman düşüklüğü olmuşmudur diye,dahada açıkçası psikolojik olarak "acaba acaba" demekten kendimi suçlayıp durmaktayımdır.
Sonrada "yahu bu gelişmiş bir aparat.En son sistem protection circuit'i var.En kötü ihtimalle kısa devre olduğunda nasıl kendini kapatıp korumaya geçiyorsa,bu omaj farklılığındada ters birşey olsa yine kendini kapatırdı" diye kendimi teselli etmeye çalışıyorum.
Başınızı ağrıttığım için kusura bakmayın ama işte hikayem budur.Detaylı olarak anlattığım bu durumdan sonra görüşlerinizi alabilirmiyim?
NOT: Dikkat ediniz, sizin dediğiniz gibi cihazın arka panelinde ve manuel operation kataloğunda 4 ile 8 ohm arasında kullanılır demesine rağmen,ayrıca (caution!) olarak belittiği gibide hangi ohm hopearlör bağlanacaksa aynı değer ohmun seçilip ayarlanıp ondan sonra cihazın kullanılması uyarısı özellikle yapılmaktadır.Benim bildiğim bu UYARI ister stereo anfilerde olsun,ister dolby digital anfilerde olsun hepsinin arka panelinde ve kullanım kılavuzunda üzerine basa basa uyarı niteliğinde yazılır.. Ben henüz görmedim ve bilmiyorum ama ,Anfiye bağlanan hoperlörün omajını tanıyıp ona göre omaj ayarı yapan bir anfi varmıdır acaba?Örneğin mesela benim bir anlık yaptığım gibi, sağ kanala 4 ohm luk bir hoparlör taktınız ve cihaz 4 ohmu tanıdıda ve sağ kanalı 4 ohmamı ayarladı,aynı zamandada sol kanala 8 ohm luk bir hoparlör taktınız ve cihaz bu kere 8 ohmu tanıyıp sol kanal çıkışınıda 8 ohma mı ayarlayacak?

 

[binbaşı]

Merhaba.Sn. Lazer5.20;
"sağ kanala 4 ohm luk bir hoparlör taktınız ve cihaz 4 ohmu tanıdıda ve sağ kanalı 4 ohmamı ayarladı,aynı zamandada sol kanala 8 ohm luk bir hoparlör taktınız ve cihaz bu kere 8 ohmu tanıyıp sol kanal çıkışınıda 8 ohma mı ayarlayacak?"

Endişeniz (Ama çok pahalı ve kaliteli olan ses komponentlerine sahip olan birisi için de aslında kabul edilebilir hassasiyet düzeyindedir,yani biraz da normaldir) kanımca biraz da yersiz bir endişedir.Çünkü son olarak bu sözünü ettiğiniz şekilde hoparlörlerin empedans değerini hafızaya alıp sonrasında bu değere tam kilitlenen bir amfi sistemi halihazırda da yoktur benim tam olarak da bildiğim kadarıyla.Size biraz da ön elektronik bilgi de vereyim isterseniz,yani bu hop/amfi çıkışı konusundaki bu hassasiyetiniz biraz olsun azalması amacıyla..

Hoparlörle amfinin çıkış katındaki çıkış katı entegresine elektriki bağlantı olarak (Aslında modülasyon için çıkışta ac ve amfi içinde dc kaynaktan gelen dc'yi hoparlörden ayırmak için bir de elektrolitik kondansatör (Modülasyon işleminde) indirekt bir bağlantı şeklinde de kullanılır.Yani siz yine hoparlördeki ses bobinini direk amfi entegresine de bağlamamış olursunuz,arada seri olarak belirli farad değerli elektrolitik kondansatörler bağlıdır.Amfi entegresine de ya cihazın kendi metal gövdesi ya da başka bir alüminyum soğutucu sürekli bağlı olur.Çok küçük sistemlerde,küçük radyo gibi sistemlerde ise bu entegrelerde soğutucu yoktur,çünkü çok az ısınır bu sistemler.

Entegre anlık olarak,kısa zaman aralıklarında,bağlanan bu hoparlörün omaj hatası nedeniyle (4-8 ohm empedans sizin cihazda bir kullanım toleransı olarak da özellikle belirtilmiştir) kulanılmış olsa bile,sadece anlık gelen ısı darbeleri anında bu soğutucuya aktarılmış ve oradan da havaya transfer olmuş olur.Yani çok kısa zaman aralıkları değil de uzun süren kullanımlarda bu anfi entegresinin bağlı olduğu soğutucuda biriken ısı enerjisi de,ancak belirli kritik bir sıcaklık değerinin çok üzerine çıkarsa entegre için riskli olur.O da entegrenin datasheet'inde derece santigrad olarak dayanabileceği en üst sınır sıcaklık değeri olarak zaten mutlaka da belirtilir.

Sonuç olarak herhangi bir amfinin çıkış katının hop. empedansına çok duyarlı olup da onu hafızaya alıp devamlı olarak bu empedans değerini saklayabilme gibi bir özelliği hiç bulunmamaktadır.Ayrıca anlık (Çok kısa) sürelerle hoparlörlerin bağlı olduğu esnada (ac ses çıkışını hoparlöre de verirken ) "entegre-soğutucu" ya gelen ısıl şok şeklinde darbelerin hasar verip amfi çıkış katındaki enetegreyi bozup peformansını tam değiştirmesi,verimini iyice azaltması da söz konusu değildir.Sözünü ettiğiniz bu kanaldan çıkan ses yine eskisi gibi gelmekteyse bu konuda çok da rahat olmalısınız.

Önemli Not: Ancak bu amfinin ses çıkış hattını direk olarak da tam kısa devre yaparsanız (Hoparlör kablolarının birbirine değip omajın 0 veya sıfıra çok yakın omaja düşmesi) işte o zaman amfinin ses entegresi (Çıkış katında olanı) direk zarar görebilecektir.Bunu denemeyenler bunu kısa süreliğine bile olsa hiç bir zaman da denemesinler.Çünkü çok eski yıllarda sırf bu nedenle hoparlör kablolarının içten kısa devre ile teması ve bunu çok geç de farketmem yüzünden entegreyi yakıp Karaköy'den (Perpa'ya) gidip yeni entegreler satın alıp,araba oto teybinin çıkış katı entegrelerini değişmek zorunda da kalmıştım.Bir dip not olarak da bunu ayrıca belirtmek isterim.Kolay gelsin.Saygılarımla.

 

[Lazer5.20]

Sayın Binbaşım,verdiğiniz bilgilere hakikaten çok teşekkür ederken, beni gerçekten çok rahatlattınız.Gerçi ben söylemek istememiştim ama sizin dediğiniz gibi elimdekiler oldukça pahalı aletler olduğu için atıpta yerine bir daha yenisini koymak benim için çok zordur.Görgüsüzlük olmasın diye kendimce kurmuş olduğum karışık ve kalabalık sistemi burada yazmayacağım.(Şayet isterseniz anlatırım).
Yazılarımdan ve endişelerimdende anladığınız gibi hele hele anahtar değmiş, tamir görmüş, randımanı düşmüş aleti asla rafımda tutmam.Nitekim geçmişte buna benzer bazı bir iki olay yaşamıştım..Sizinde dediğiniz gibi belkide hiç bir şey olmamasına rağmen kendimi stresten kurtarmak için attığım yada sattığım aletlerimde oldu.
Dikkat ettimde aletlerin bozulmasında hep ısı faktörünü ön plana çıkarmışsınız.Bende zamanında sizin gibi aynı şekilde düşündüğümden receiverlar,anfi ve subwoofer'lerin arkasında bulunan alüminyum soğutucu paletlerine ilaveten tedbir olarak,Vatan gibi tekno marketlerde satılan,5 voltla çalışan plastik fanlardan alıp ayrıca takviye yapmıştım.Bu sayede en sıcak havalarda bile ve raflarda zaten kısıtlı alanda duran aletler,hava sirkülasyonun yoğun olması nedeniyle oldukça soğuk olmaktadırlar.
Bir kablo kısa devresi yüzünden yaşadığınız talihsiz olayı okudum.Antrparantez belirtmek gerekirse amfiler ile hoparlörler arasında 4 mm'lik gümüş bakır karışımı olan Neotech multiple conductor High Defination OFC+SPC istikametli kablolar kullanmaktayım.Saygılar bizden efendim.