Jeneratörlerde Wet Stacking olayı nedir?

[nugoksu]

Yaşlıuzman'a teşekkür ederim. Vaktimin o an kısıtlı olmasından mesajları hızlıca okumuştum; atlamışım.
Dağıtım panonuzdaki bütün yükleri jeneratöre yedeklememişseniz, mevcut ekstra yükleri devreye alarak düşük yükte uzun süreli çalışmayı engelleyebilirsiniz.
Dağıtım panosunda ekstra yük yoksa sanal yük kullanmak kaçınılmaz olacak.
Bazı jeneratör uygulamalarında jeneratörün hafta içi normal çalıştığını, fakat hafta sonu sanal yük ile çalıştığını hatırlıyorum.

 

[servetd]

haddimi aşarak bu konuda birşeyler yazmaya çalışacağım aslında yazılanların çoğu doğru ve buna ekleme yapmak ne kadar dogru onuda bilmiyorum . ukelalık olarak algılanırsa şimdiden affola...
bu sorun bundan yaklaşık 16 yıl önce had safhaya ulaştı ve üreticiler bir araya gelip buna bir standart koymaya karar verdiler . bu standardı sonra anlatmaya çalışacağım nfpa-110 ( uluslararası birleşik yangın koruma standby güç enerji sistemleri.)
jeneratörler stationer( hareket etmeyen ) makinelerdir . biz bu makineleri imal ederken 3 şeyi normal makineler yani road(yol ) makinesinden farklı imal ediyoruz .
1- makinenin volanını normal makineye göre daha ağır imal ediyoruz
2-makinenin enjektör ayarları minumum %30 yüke göre ayarlsanır.
3- generlde droop (düşüş) 0 olur ve gain (governor kazancı)%32 dir.

bunlar niçin böle ypılır makineler boşta çalıştığında ağırlık olmaz ise pistonların aşağı yukarı çıkması çok vuruntulu ve unstabil olur. normal yol makinesinde idle ( boş çalışma ) ayarlanabildiği için bir sorun teşkil etmez ama jeneratörlerde makine direk 1500 devirle çalışacağı için vede yüke aniden gireceği için extra bir dengeleme momentine ihtiyacımız doğar bundan dolayı volant ağır yapılır ....
yine aynı sebepten makine nin ayarlar ve enjektör ayarları pompa governoru 0 iken yani yük yok ve yüke cevap vermek için gaz kolu açık değilken bile % 30 yükü karşılayacak yakıt olarak ayarlanır . kazançta buna uygun olarak ayarlanır. .. buda standartlardan ve makinenin ilk adım yükü ile alakalşlı bir olgudur euro 5 motor yokken eski nesil motorlarda perkins 4000 serisi cummmis kta19 - kta 38 - kta-50 serisi cat 3406 ve yukarısında ilk adımı % 50den fazla olduğu için pompanın yüke çok çabuk cevap verebilmesi için yükün %30 unu pompa governor 0 da iken vermelidir.

buda istenmeyen durumları doğuruyor. çünki dizel motor teknolojisinde istenen cihazın her zaman uygun eksoz sıcaklığında tutulması vede motorun uygun sıcaklıkta çalıştırılması.buda 90 derecedir ..en verimli olduğu ısı...
büyük güçlü motorlar boş çalıştırılınca haliyle gerekenden daha fazla yakıt enjekte edildiği için ve daha az hva olduğu için orada sağlıklı bir yanma olmuyor. fazla yakıt yakılamıyor ve silinmdirin tepesinde birikiyor bu daha sonra motor yağına benzeyen siyah asfaltımsı bir kurum olarak turbonun kenarından egzost manifoltunun birleşim yerlerinden sanki motor yağ atıyor gibi dışarı atıyor.

buda aslında piston tepelerinde aşırı ısı olmasına sebep veriyor bizim enjektörlerin işemesi diye tabir ettiğimiz (inanın teknik adını bilmediğimi farkettim) dizel yakıtın atomiz olarak püskürtülememsi damla halinde düşmesi. şeklinne aynen benziyor. motorun hararet yapmasınave pistonların zarar görmesine sebebiyet veriyor.
2. bir etkisi bu kurum enjektörlerin memelerine gidiyor doğru bir ateşlememe olmuyor motor dengeziz çalışıyor
3. etkisi aynı kurumlar supaplara gidiyor ve motor verimsiz çalıştığı için supapların kenarında kalıyor motorun kompresör kaçırmasına sebep oluyor emme ve ksoz supapları sağlıklı çalışmıyor.

yani halk arasında arabanın sağırlaşması denen olay oluyor. Mantık olarak makine sağırlaşırmı öle bişi mümkünmü elbette değil . aynı sürtünme katsayısında hangi motora ne kadar hava sıkıştırıp ne kadar yakıt püskürtürseniz verim hep aynı olacaktır . ama wet stacking olmuş bir motorda subaplar kurum bağladığı için motorun içinde yeterince hava sıkışmayacak kötü yakıt püskürecek motor sağır denen atalet sağlamıyacaktır. bunun çaresi nedir . aracı otobana çıkartacaksınız 2.yada 3. fiteste çok yüksek devirde sürecek harret tyapmaya yakın çalıştırıp supapların kenarındaki kurumu atmaya enjektörlerin memelerindeki kurumu yakmaya uğraşacaksınız ..

jeneratörde bu mümkün olmadığı için jeneratöre yük vermekten başka hiç bir çaresi yok maalesef .
eğer yük yoksa yük bankası koyacaksınız bir sistem koyacaksınız kademeli yük bankaları olacak giren yük kadar yük çıkacak en sağlam yolu bu yok yedek yük bilmem ne yok lambalar gibi uğraşmıyacaksınız amerikanın enlemide belli boylamıda .. atıyorum 1000 kva jeneratörünüz var yükünüz yok buna en az 300 kva vermelisiniz ozaman kademeli olarak 6x50 kva yük bankası yapacaksınız bir analizatör koyacaksınız ucuzundan birde plc koyacaksınız ucuzundan abb pm 554 olabilir delta olabilir schinederin yeni ucuz plcisi olabilir modbus rs485 analizatörle haberleşip yüük bankasını ona göre devreden çıkarıp koyacaksınız .
tabi bu durum uzun süere olmuşsa enjektörleri söküp baktırmakta fayda var kurumlanma çok olmuşsa ..
motorda wet stacking olsun olmasın her büyük motor birdefa piston ve segman genleşmesi açısından bir defa mutlaka tam yükte 90 derece hararette en az 2 ssat çalıştırılmalıdır . wet stacking olmuşsa
kesinlikle yük bankası bulunup yada kolu komşu köy kim varsa bağlanmalı motor bir defa tam yükte en az 2 saat çalıştırılmalıdır ....

önmeli husus buyuk motorlarda değerli jeneratörcü kardeşlerime yıllardır söylememize rağmen yaz aylarında gerek yok diye ısıtıcıyı kapatamalarıdır. bunu sakın yapmayın 400 kva ve üzeri motorlarda motorun belli bir sıcaklıkta olması gerekir bu motor direk yüke girdiği için verimli sıcaklığına yakın bir sıcaklıkla olmalıdır buda minumum 40 derecedir ..
40 derecenin altında olursa ne olur. şu olur gene standartlar gereği pistonlar ve gömlek yani silindir arasındaki boşluk bu dereceye göre binde cinsinden imal edilir. bu derecenin altına düştüğünde bu boşluk fazlalaşır ve motorda korkunç bir vuruntu olur motor soğukdsa bu sesi duyunca korkmayın ısınınca düzelir . ama motor ısınana kadar çok kötü beyaz duman atar çünki ara boşluk açıldığı çin iyi sıkıştırma olmaz silindir tepesinde adam gibi yanma olmaz oda beyaz duman vemesine sebep olur .

neyse daha çok şey var söylenecek ama ben yine uzun ve gerksiz bir şekilde boş konuştum özür dilerim herkeslerden tüm arkadaşlara çalışmalarında başarılar dilerim

 

[Hırçın 41]

Sn @servetd açıklamalarınız gayet güzel ve detaylıydı çok teşekkür ederim. Aksa jeneratör servis sahibi arkadaşım yüksek rakımlı bir yerde jeneratör kurduklarını jeneratör gücünün aşırı düştüğünü bunun nedeninin havabasıncının azlığından kaynaklandığını ve çözüm için oksijen tüpleriyle hava desteği sağlandığından bahsetmişti.
Sizde açıklamanızda düşük yükte fazla yakıt enjekte edildiğini havanın yetersiz kaldığını belirtmişsiniz. Düşük yüklerde hava desteğini otomatik sağlayan bir sistemin wet stacking olayını önlemeye ne derece faydası olur?
Not: Arkadaşımla görüşemediğim için aklıma gelen bu soruyu kendisine soramadım.

 

[servetd]

kuvetle muhtemel yanlış motor seçmişlerdir tabi emişli motor şeçmişlerse yapacak bişi yok turbo şarjlı motor seçecekler .. şöle bir bilgi paylaşmak isterim hava desteğini yapmamaız mevzu bahis değil motorda turbo şarj icad olmazdan evvel insanlar daha fazla hava verince sorunu çözeceklerini düşünüp kompresörle kayışla motora hava verdiler ama şöle bir sorun doğdu motorda giren hava çıkandan fazla olunca sağı solu büktü süpaplar yetmedi silindir yetmedi. bu nedenle turbo icad oldu sağ pervaneden ne kadar hava çıkarsa soldanda o kadar hava girsin diye. yani egzos gazının çıktığı kadar hava vermek lazımki . sorun yaratmazın motor az çalışıyorsa az hava alsın çok çoksa çok diye .
ben sorunun ne olduğunu tam bilmiyorum ama son zamanlarda türkiyeye tüm jeneratörcülerilerin getirdiği motorlar 1965 lerden kalma modeller marka model ayrımı yapmıyorum . verimsiz motorlar . bunlardan biri ile uğraşıyorsa sanıyorumki boşa uğraşıyor yani 25 yıldır bu mesleği yapan biri olarak yakıt pompmasına yağ koymayı daha yeni gördüm ben doğmadan 20 yıl önce o sistem terkedilmiş? ama bizde bir sürü merdivebn altı jeneratörcü çinin çöpünü türkiyeye yığmaktan hiç kaçınmıyor .. tse sana bana gelince kırk dereden kırk bin su getirtiyor bunlara bişi deyen yok ...

sonra kendine kontrolum diyen kendini kontrol mühendisi sana bir sürü insan kopyala yapıştır yöntemi ile 20 yıllık şartnamelerle çıkıyorlar. yada kata kulli olsun deye marka veremiyorlar deye bazı absurt özellik ekliyorlar . sonra iş bu hallere geliyor.
örneğin hale ısrarl ilk adımda %100 yükü alacak deye bir madde koyuyorlar sonra ne oluyor biz 500 kva vereceğimiz yerde 1500 kva veriyoruz . sonra tüm hastanelerde 2x1500 2 x 1800 kva jeneratör veriyoruz .
sonra böle oluyor . şimdi adres ve isim ve kurum vermek istemiyorum ama türkiyede böle sadece aklımda saydığım 32 yer var 28 i hastane özelden isteyen olursa bana yazsın ..
sonra bunlar çok yakıt yakıyor ykıt parası bulamıyorlar vs vs vs ne bilim öle

 

[Hırçın 41]

Yazınızın son kısımlarına tamamen katılıyorum. Yaklaşık 9-10 sene Müteahhitte 6-7 senedir de kontrol müh. olarak görev yapmaktayım. Yapı bina grubunda çalışan meslektaşlarımda bahsettiğiniz sıkıntıları hep gördüm elimden geldiğince de uyarmaya çalıştım. Projeci arkadaşlar hata yapmaktan korktuklarından ve herhangi bir markaya yönlendirme yapmaktan korktuklarından 20-25 yıllık şartnameleri kullanmakta. Wet stacking olayını yaşamamak için örneğin 1 adet 1000kVA jeneratör yerine 2 adet 500kVA senkronize sistem şeklinde projelendirmelerini söylüyorum pek yanaşmıyorlar.İnanın Çoğu projecinin adım yükünden haberi bile yok. Kimse elini taşın altına sokmuyor korkuyor Sonuçta zarar eden ülke ekonomisi !

 

[AD_EM]

Syn @servetd , açıklamalarınız için teşekkür ederim.

Jeneratör seçiminin projelendirme aşamasında doğru yapılması önemli. Sonrasında sahada o jeneratörü doğru şekilde bakımını yapma ve çalıştırma suretiyle faal halde tutma da işin başka bir önemli kısmı.

Hem doğru projelendirme hemde doğru işletme yapılmayınca, sorun kaçınılmaz oluyor.

Örneğin hale ısrarla, ilk adımda %100 yükü alacak deye bir madde koyuyorlar. Sonra ne oluyor.? Biz 500 kva vereceğimiz yerde 1500 kva veriyoruz .

Burada olması gereken şey nedir ? ve gerekçesi nedir?

 

[Hırçın 41]

Syn @servetd , açıklamalarınız için teşekkür ederim.

Jeneratör seçiminin projelendirme aşamasında doğru yapılması önemli. Sonrasında sahada o jeneratörü doğru şekilde bakımını yapma ve çalıştırma suretiyle faal halde tutma da işin başka bir önemli kısmı.

Hem doğru projelendirme hemde doğru işletme yapılmayınca, sorun kaçınılmaz oluyor.



Burada olması gereken şey nedir ? ve gerekçesi nedir?

Dizel motor - alternatör marka modeline göre özellikle dizel motorlar alakalı ilk adım yükü denen olay vardır. Yani jeneratör'ün devreye girdiği anda kaldırabileceği maksimum yük miktarıdır bu.
Benzetme yapmak gerekirse haltercilerde koparma ve silkme olayı vardır halterci silkmede kademeli olarak yükü kaldırdığı için daha fazla ağırlık kaldırır, koparmada yani yükü tek seferde yerden kaldırma zor olduğundan kaldırabileceği ağırlık daha azdır.
Örnekle birlikte gayet güzel bir açıklama olduğunu düşünüyorum

Çözüm: Baştan senkronize sistem tercih etmek yada yükü kademeli olarak devreye almak. Sn @servetd 'nin de dediği büyük güçlü tek jeneratör çözüm değil.