Bir Prize Maksimum Kaç Watt Bağlayabiliriz..

[Atuan]

Doğru söylüyorsun,
Ama kesit küçükse.. 16 amper taşıyacak kablonun başına 10 amper değil de daha yüksek bir Sigorta koyabilirsin. Peki diyelim kesitin normal ve kablo yanmadı ama aşırı akım var, kablo da taşıyor bunu, o zaman ne olur?
Sigortalarda aşırı akım açma süreleri ve kısa devre açma süreleri farklıdır. Eğer kablo akımı taşıyorsa, ancak sigorta için fazla ve uzun süreli ise, bu devrenin zayıf noktası sigorta olacaktır. Bu nedenle sigorta, aşırı akım fonksiyonun normal çalışma şartı olan tembel bir karakteristikle ısınacak, içindeki metallerin uzama katsayıları fiziksel olarak farklı olduğundan parantez gibi eğilecek, tetiği döndürecek ve sonra açacaktır.
Yanlışım varsa düzelt Genius arkadaşım, olabilir, gardımı aldım

 

[>Genius<]

estafurullah Atuan bey; öncelikle sana sigortanın nasıl seçildiğini açıklayayım, Sigortanın nominal akım değeri kablonun çektiği akımdan büyük kablonun akım taşıma kapasitesinden küçük veya eşit olmalıdır. Bu yüzden akım taşıma kapasitesi 16 A olan 1.5 mm2' lik NYA tesiasat kablosuna B tipi 10 A'lik otomat koyarak yorumuma devam ettim..

Şimdi aşırı yüklenme ve kısa devre olayı tamamen farklı şeyler. Aşırı yüklenmede sistemde bir arıza olmamasına rağmen kablodan taşıma kapasitesinin üzerinde akım akar. Kısa devre durumunda ise kA'ler mertebesinde akımlar akar bu durumda elbette aşırı yüklenme ve kısa devre durumlarının açma süreleri farklı olacaktır....

Başıma gelen bir olayı daha anlatayım; Makina üzerindeki bir dc motorumuzun endüvisi arızalanmış ve kısa devre oluşmuş motorun armatür sargısının 2.5 mm2'lik kablosu motordan panoya kadar yanmış ve bazı yerlerinden patlamış... Bu armatür kablosunun üzerindeki termik şalter açmamış panonun ana beslemesi üzerinde bulunan termik manyetik şalterin manyatik kontağı kısa devrede çok hızlı açtığı için açmış ve tüm enerjiyi kesmiş. Tabiki bu da olası bir yangını önlemiş.... Gördüğünüz gibi arıza durumunda termik açmamış ancak ana beslemedeki manyatik açarak sistemi karumuş... Buda bir önceki yorumumu destekler nitelikte...

Yani koruma cihazlarına güvenmemek gerekiyor... Her arıza için farklı bir koruma nekanizması mevcut ve mühendis isen bunları iyi öğrenmek gerekiyor...

 

[Atuan]

Evet, dediğin gibi olması çok mantıklı, termik şalter kısa devre koruma yapmıyor, içindeki plakaların ısınması ile açıyor ve yavaş. Bu nedenle belki kablonun zayıf ya da önceden ezilme falan olan bir kısmını zayıf bulup ordan patlamıştır. Oluşan kısa devrede de manyetik açma da daha hızlı olduğundan ana şalter açmıştır. Tabii burada üzerlerindeki zaman ayarları, sorunlu mekanik aksam falan gibi etkenler de olabilir. Kablonun bile fiziksel durumu bu açmayı etkileyebilir.

Bu nedenle çok haklısın, koruma cihazlarına güvenmemek gerek ama bazen öyle garip fonksiyonlar sergiliyorlar ki senin benim öğrendiklerini geçtim, üretici firması bile net bir neden söyleyemiyor.

Evet, ben burada yüke göre kesit düşük gibi düşündüm, "16 amper taşıyacak kablo" demişim, sonuçta sen normalde bundan maksimum 10 amper geçireceksin. Bu durumda haklısın 10 amperlik yükün varsa kesiti 16 ampere göre 1,5 mm2 seçip 10 amperlik Sigorta koyman mantıklı.
Diyelim bu hattan 30 amper akım geçti:
Normalde kablosu /sigortası hasarlı olmayan bir sistemde, panoda sigortanın giriş kısmındaki kablolar ısınır ve sigorta açar.

Termal kamera ile incelendiğinde, genelde 30 derecenin üstü ısınmaya başladı kabul ediliyor. Çünkü iletkenlerin normal çalışma sıcaklığı bu, buna göre üretiliyorlar ama uygulamada normal çalışma ortamlarında 40-50 dereceyi bulan pano içleri var. Ve tahmin ediyorum bu otomatik sigortalar 80 dereceleri falan geçtiğinde açma yapıyor ve bu yüzden bu kadar gecikiyorlar.
Bunu da öğrenmek lazım aslında, hiç araştırmadım ama senin bir fikrin var mı konuda, bir otomatik sigorta ya da termik şalter kaç dereceyi bulduğunda açma yapar?

 

[>Genius<]

Bunu da öğrenmek lazım aslında, hiç araştırmadım ama senin bir fikrin var mı konuda, bir otomatik Sigorta ya da termik şalter kaç dereceyi bulduğunda açma yapar?

Bu konu hakkında elimde döküman yok yani atıyorum C16 A'lik otomatın kontağının kaç dereceye kadar ısınıp açtığı hakkında yorum yapamayacağım....Şundan eminim aşırı hat akımı belli bir amperin üzerine çıkınca anında açıyor...

Ancak aşırı yüklenme gibi durumlarda otomatın veya termiğin ısınması gerekiyor ve öyle saçma bir durum ki benim panolarımda sanayi tipi klimalar var ve 24 saat sürekli panoyu soğutuyorlar içerinin sıcaklığı 20 derece civarında oluyor böyle bir panoda bulunan ve termik ısınma mantığına göre çalışan otomat, termik vb. cihazlar aşırı akım durumunda nasıl ısnıpta devreyi açacaklar... Öyle ki bazı klimalar doğrudan bu termiklerin veya otomatların üzerine üfürüyor soğuk havayı çok riskli bir durum ama panolarıda soğutmak zorundayız.... O yüzden panoların çoğunda firmalar önemli devrelerini NH bıçaklı veya telli sigorta kullanarak koruyorlar...

 

[Atuan]

Ben de şimdi bunu inceliyordum, buradaki fotoğraflardan DMT MAKiNA - TERMAL KAMERA
Ama net bir veri yok ve üstelik senin bahsettiğin gibi soğutulan bir ortamda bu ısınma ile açma olayı gerçekten de büyük bir dezavantaj.

Kendim için düşünüyorum da, datacenter, network odaları, server odaları, ups odaları gibi çok fazla soğutulan kritik (en ufak sorunda herkesin başına üşüşeceği!) mekanlarda enerji analizörü kullanmak ve nominal akımı aştığında uyaracak bir sistem kurmak faydalı olabilir demek ki.
Sağolasın meslektaşım bana da konuyu farklı yönlerinden gösterdin Ama senin olay gerçekten zormuş, termal kameranın bile bir anlamı kalmıyor, bir çok problemi geç farketmene neden olacaktır bu durum, umarım sorun yaşamazsın.

 

[>Genius<]

Teşekkür ederim Atuan herzaman

Ve benim işim mühendislik yapıp çözüm üretmek ve arıza gidermek. Arıza olmassa sıkıntıdan patlarım ayrıca işisiz kalırım...

Bol bol sorun olsun yani sorun değil...

 

[eras05]

tabi bu arada linyeye takmış olduğunuz şalter de önemli

 

[Mokoki]

Teşekkür ederim Atuan herzaman

Ve benim işim mühendislik yapıp çözüm üretmek ve arıza gidermek. Arıza olmassa sıkıntıdan patlarım ayrıca işisiz kalırım...

Bol bol sorun olsun yani sorun değil...

Arkadaşım öncelikle merhaba sohbet seviyelerini biraz ayarlayınca ortaya çok güzel paylaşımlar çıkmış bu benim açıkçası çok hoşuma gitti bilgilerimizi paylaştıkça gerçekler apaçık ortaya dökülmüş
şimdi gelelim sigortalar konusuna sigortalar gerçekten çok güvenilir olsaydı bütün panolarda(koruma amaçlı) kullanılır binlerce liralar ödemektende kurtulmuş olurduk kaldıki bu böyle olmuyor ve üretici firmalar koruma konusunda sürekli kendilerini geliştirici yöntemlere başvuruyorlar bir tek motoru korumak için 4-5 adet koruma malzemesine ihtiyaç duyuyorlar termik, manyetik,akım koruma,hatkoruma,yıldırımdan koruma kaçak akım koruma bunlar daha çoğaltılabilir ama bütün bunlar olsa bile o kadar çok yanan motor oluyorki anlatamam.sigortalar bildiğimiz adıyla otomatlar kimine göre ısınma mantığıyla kimine görede akım mantığıyla çalışır ama bana göre ikiside aynı akım varsa ısınmada vardır burda önemli olan ısınmanın süresi nominal akımdan kasıt bu yani sigortalar nominal akımlarının 5 yada 10 katı akımlarda açma yapıyorlar ama bu süre yıldızdan üçgene geçme gibi düşünün çok uzun değil bu farkların oluşmasının nedeni sistemin demerajını beklemek sonuçta sigotanın içinde bimetal bir iletken var yani ısınıp genleşme mantığıyla çalışıyor bundan çok büyük bir beklenti içinde olmamak gerekir bir sigortayı alın inceleyin üzerinde 3000 kA yazar buda o sigortanın kısa devre açtırma akımıdır
özetle şunu söylemek gerekirse piyasada ezbere bir koruma yapılıyor yani herşey deneme yanılma yöntemiyle yapılıyor ya bizim sohben Sigorta attırıyor usta ne yapmak lazım sigorta küçüktür büyütürüz sorun çözülür.düşünün 7Kw lık bir cihaz sözkonusu daha doğrusu bir canavar siz fabrikanızda böyle güçteki bir motor için nekadar koruma yaptığınızı nasıl dikkatli davrandığınızı bir düşünün.Ama evlerimizde buna hiç dikkat edilmiyor direkt prizden bağlantı yapıp sigortayıda büyüterek bu canavarı çalıştıranlar var gerisini varın siz düşünün. Tabi bunlar siz forum üyeleri için geçerli değil çünkü burda olmanızın sebebi zaten bilinçlenmek ve herşeyi usulune uygun yapmak yaptırmak.Neyse biraz uzun oldu sonra gene yazışırız herkese mutlu günler.

 

[eem10-burak]

YÖNETMELİĞE GÖRE....
Şartnamede bir priz linyesine en fazla 7 tane prizin bağlanmasına izin verilir. Tek fazlı priz gücü 300 W olarak kabul edildiğine göre 7x300 = 2100 W eder..
BİR MÜHENDİSİN TEKNİK ANALİZİ....
Priz linyelerinde 2.5 mm2 NYA kablo kullanılır ve bu kablonun akım taşıma kapasitesi 21 A' dir. Şimdi tek fazlı bir priz linyesinin taşıyabileceği maksimum güç miktarı; Pmax = UxI = 220x21 = 4620 W eder. Demekki bir priz linyesine en fazla 4620 W' lık güç bağlayabiliyormuşuz... Ama priz linyesinin B16 A' lik Sigorta ile korunduğunu hatırlayalım o zaman priz linyesini en fazla Pmax = 220x16 = 3520 W 'lık güç ile yükleyebileceğimiz ortaya çıkar... (Hesaplarda cosq'yi kullanmadım)

Yani buradan şu anlamı çıkarabiliriz 2.5 mm2'lik NYA bir kabloya 4620 Watt' tan fazla yük bağlar isek koruma sistemi yok ise kablo ısınarak yanacaktır... Ancak B16 A' lik sigortamız olduğu için zaten 3520 Watt' lık gücü çektiremeyiz bağlasak bile anında sigorta atacaktır...


İyi çalışmalar...

Bakış açınız çok güzel elinize sağlık

 

[kral kobra]

Sigortalarda hem manyetik hemde termik koruma vardır. Manyetik koruma anlık çekilen yüksek akımın manyetik etkisiyle ani açma yapar. Termik açma ise bimetal elemanın ısınması ile açtığı için zaman alır. B sınıfı sigortalar Nominal akımın 5 katı ve üzeri anlık açma (Manyetik koruma) Yapar. Termik koruma ise en uzun nominal akımın 1,25 katında 1 saat üzerine çıkar. Sigorta açma eğrilerinden bunu rahatlıkla görebilirsiniz. https://www.legrand.com.tr/pdf/otomatik-sigorta-garanti-belgesi-ve-kullanim-kilavuzu.pdf

Aşırı yük koruması, MCB’lerde akımın geçtiği (sarı alan) bimetal şeritler tarafından sağlanır. Nominal akım -devre kesicinin tasarlandığı ideal akım- biraz yükselirse, bimetal şeritler daha fazla ısınır ve belli bir süre sonra bu, açma mekanizmasının açılmasına neden olur.
Kısa devre, Elektrik devresinde veya devredeki cihazda meydana gelen hatadan kaynaklanır. Faz ve nötr iletkenleri arasında doğrudan bir bağlantı olduğunda oluşur. Tamamlanan bu hatalı devrede herhangi bir direnç olmadan, elektrik akımı devrenin etrafında bir döngü içinde çok küçük bir zaman diliminde binlerce defa oluşur. Kısa devre aşırı yükten çok daha tehlikelidir. Çünkü hızı ve büyüklüğü farklı olabilir.

Kısa devre koruması, MCB’lerde elektromanyetik bobinde (yeşil alanda) bulunur. Kısa devre durumunda, akım çok keskin bir şekilde yükselir. Bobin hem anahtarlama mekanizmasını harekete geçiren hem de kontakları hızlı bir açma mekanizması aracılığıyla açan bir manyetik alan oluşturur. Herhangi bir kısa devre durumunda kontakların açılması için hızlı serbest bırakılma, kısa devre enerjisinin minimum seviyede tutulmasına yardımcı olur. Bu sayede tellerdeki gerilme mümkün olduğunca düşük tutulmuş olur.

Kısa devre veya aşırı yüklenme durumlarının ikisinde de, kapatma işlemi MCB’nin kontakları arasında bir elektrik arkına neden olur. Bu elektrik arkı biz devrenin ayrılmasını isterken tersi gücü oluşturur. Bu arkın söndürülmesi için (Arklar birkaç bin santigrat dereceden daha yüksek sıcaklığa sahiptir.) kontaklardan uzağa, ark oluklarından yönlendirilip ve ön hazne plakaları ark odasına (mavi alan) geçirilmelidir. Eskiden güçlü olan elektrik arkı, sürüş voltajı yeterli olmayacak seviyeye (25V ve aşağısı) inene kadar birkaç küçük yay içerisine ayrılır.

Ark olukları aşırı yük veya kısa devre olayının kesilmesi sırasında ark enerjisini sınırlar ve dağıtır.

MCB’ler insanları elektrik çarpmasına neden olan toprak kaçağı konusunda koruma yapmazlar, koruma yapabilmesi belli şartların oluşması gerekir. Toprak arızaları için farklı cihazlar kullanılmalıdır.

Kaynak: Voltimum