Asenkron motorların stator sargılarında oluĢturulan manyetik akımın değeri, bütün
yüklerde gerilimle doğru frekansla ters orantılıdır. Anma gerilim ve anma frekansında
çalıĢan motorun momenti anma değerindedir. Gerilim sabit tutularak frekans azalırsa
manyetik akım artar, frekans artırılırsa manyetik akım azalır. Motorun döndürme momenti,
faydalı akımın karesine orantılıdır. Bir motorun anma döndürme momentinde çalıĢması
durumundaki manyetik akı değeri anma manyetik akısıdır. Motorun değiĢik devir hızlarında
anma momenti ile çalıĢabilmesi ancak anma manyetik akısında çalıĢtırılırsa mümkündür.
Motorun gücü ise, devir hızı ve momentinin çarpımı ile orantılıdır. Yani güç, hız ve moment
değerine bağlı değiĢir.
Gerilim sabit tutularak frekans azaltılırsa manyetik akı artarak doymaya girer. Bu
nedenle frekansla beraber gerilimin de düĢürülmesi zorunludur.
Akı bağıntısına göre, hava aralığı akısının ve döndürme momentinin sabit kalması için
gerilim-frekans oranı (U/f=k) sabit tutulmalıdır. Frekans çeviricinin çıkış gerilimi, frekansa
doğrudan orantılı ayarlanmalıdır. Bu oran, çok düĢük frekanslarda yetersiz kalır. Hava aralığı
akısı ve döndürme momenti çok düşer. Bu sakıncayı önlemek için düĢük frekanslarda
gerilim biraz artırılır. Böylece düĢük frekans bölgelerinde aĢırı uyarma önlenir ve motor
anma momentini verebilir. Dolayısıyla frekans çeviricilerle yol vermede, motorun kalkış
sorunu yoktur. DüĢük frekansla çalıĢmada, hız azaldığından soğutma pervanesinin soğutması
yetersiz kalır ve motor ısınır. Bu bakımdan azalan frekanslardaki çalıĢmada, motor dıĢardan
bir tahrikle soğutulmalıdır.
Motorların sargı yalıtımları, mekanik düzenleri, anma gerilim ve diğer anma değerlere
göre tasarlanarak yapılmıĢtır. Pratikte motor, anma gerilim değerinin üzerinde çalıĢtırılmaz.
Anma frekanstan sonra frekans artıĢı sürdürülürse gerilim sabit tutulur. Gerilim-frekans sabit
oranı (U/f=k) bozulur. Artan frekansta manyetik akı ve döndürme momenti giderek azalır.
Buna karşın hız arttığından güç sabit kalabilir.
Artan frekanslarda, anma hızının üzerindeki hızlarda motor, anma momenti ile
yüklenemez. Artan frekanslarda devir kayıpları, hızın yükselmesinden sürtünme ve rüzgâr
kayıpları artar. Bunun sonucu olarak kayıplar arttığından, motorun verimi de düşer.
Sonuç olarak, frekans çeviricilerle anma frekansının üzerindeki frekanslardaki
çalıĢmada, motor veriminin ve momentinin düşeceği bilinmelidir. Bu durum dikkate alınarak
motor gücü, belirlenen gücün bir üst değerinde seçilmelidir. Çok yüksek frekanslardaki
çalıĢmada 50 Hz veya 60 Hz frekansa göre tasarlanmıĢ standart motorlarda bazı
olumsuzluklarla karşılaşılabilir.
