eyer kontrol derken hız koynrol yön kontrol saglmlk kontrl arsndn hız kontrolünü sorysan
bir tristör yardımıyla alternatif akımın yalnızca bir yarım
periyodu motor uçlarına uygulanır. İki yönlü anahtar (triyak) yardımı ile alternatif akımın her
iki yarım periyodu kontrollü olarak uygulanmak suretiyle faz kontrollü bir A. A. motoru
çalışması sağlanır. Hız kontrol devresi ateşleme açısı el ile kontrol edilebildiği gibi, kullanılma
amacına uygun özel kontrol düzenleri yardımı ile istenilen özellikte moment / hız
karakteristikleri elde edilir. Motor ve kontrol düzeni bir muhafaza içine yerleştirilerek ekonomik
ve taşınabilir iş makineleri yapılmaktadır.
Devir Ayarı
Ø
( )
Kx
n U Ia Ra Rs - +
= Motorun devir sayısı bu formülle hesaplanır.
Formüldeki ifadeler:
n: Devir sayısı (d/d)
U: Uygulanan gerilim (volt)
la: Motordan geçen akım (amper)
Ra: Endüvi direnci (ohm)
Rs: Seri endüktör direnci (ohm)
K: Sabit sayı
Ø: Manyetik akım (maxwell)
n devir sayısı formülü incelediğimizde Ra, Rs, la, K’nin normalde sabit olduğunu
kabul edersek yük altında çalışan bir üniversal motorunun devir sayısının (n), motora
uygulanan gerilim (U) ile manyetik akıya(Ø) bağlı olduğu görülmektedir.
Üniversal motorların devir sayısı ayarında; Şekil 1.18 a'da motor devresine seri
bağlanan ayarlı bir dirençle veya şekil 1.18 b'de kutup sargılarının kademeli ve değişik
sargılarından uç çıkarılarak kademeli anahtar yardımıyla yapılır. Sarım sayısı düştükçe
devir yükselir, devir sayısı arttıkça devir düşer
sayn cagtay hız kontrolünü trisör yanı sıra ayarlı dirençde kullnlmaktadır.
aynı zamnda bnm bıldm kadryla diyotda kullnlmkdır diyot alternansları kırpar yanı alternanslar yarı yarıya düser böylece motor hızı nerdeyse yarı yarıya düsmüs olur
___________________________________
dc motor yön kotrolünde ise endüktör ve endüvi sargılarının uçlarının yerlerini degistiririz