- Katılım
- 8 Mar 2007
- Mesajlar
- 3,573
- Puanları
- 106
ALÜMİNYUM, kendisine has özellikleri ve hafifliği nedeni ile çok geniş bir uygulama alanına ( uzay, uçak, taşıt, Elektrik, inşaat, ambalaj, Elektronik, ev gereçleri vs.) sahiptir ve ÇAĞIN METALİ olarak adlandırılmaktadır.
Alüminyumun elektrik alanında iletken olarak ilk kullanılımları :
1895 yılında Amerika ve Fransada hava hattı örgülü alüminyum iletkeni;
1908 yılında hava hattı çelik özlü alüminyum iletkeni;
1910 yılında Boston ve Ealing’de alüminyum iletkenli, kağıt yalıtkanlı, kurşun kılıflı yeraltı güç kablosu;
1912 yılında Aquitana isimli gemide alüminyum bara;
1917 yılında transformatör sargısı;
1920 yılında sincap kafesli motor rotoru olarak gerçekleşmiştir.
İletken Olarak Alüminyum
Termik (kömür, fuel-oil, motorin, doğalgaz, jeotermal), hidrolik ve nükleer gibi çeşitli enerjilerden yararlanılarak üretilen elektrik enerjisi, genelde uzun mesafelere iletilir; şehir ve köy gibi yerleşim bölgelerine, sanayi tesislerine dağıtılır ve buralarda tüketilir.
Çıplak iletkenler, baralar, yalıtılmış hava hattı ve yeraltı güç kabloları ve ek malzemeleri elektrik enerjisi iletim ve dağıtımının başlıca elemanlarıdır.
Yakın zamana kadar, elektrik enerji iletim ve dağıtımında, bakır, uygun özellikleri nedeni ile bu alandaki ana iletken malzemesi olmuştu. Bakır, yüksek elektrik geçirgenliği, işlenebilme ve mekaniksel özellikleri iyi olan bir metaldir.
Niçin Alüminyum?
Pek çok ülkede, alüminyumun iletim ve dağıtım sistemlerinin tüm elemanları için bakırın yerine, ana iletken malzemesi olarak kabul edilmesinde pek çok neden bulunmaktadır. Alüminyum bakıra göre çok hafiftir, alüminyumun yoğunluğu, yaklaşık olarak bakırın % 30’u kadardır. Özellikle, hava hattı direk konstrüksiyonlarında hafiflik çok önemlidir, çünkü ağır iletkenler, ağır direk yapılarına ihtiyaç gösterir. Ayrıca, alüminyum iletkenlerin taşınması, işlenmesi ve montajı, ağır bakır iletkenlere göre daha kolaydır. Alüminyumun hafifliği, ağır bakır iletkenlere göre birçok avantaj sağlamaktadır. Alüminyum cevheri, yer yüzü kabuğunda en çok bulunan bir metaldir, yaklaşık yer yüzünün % 8’ ini kapsamaktadır.
Günümüzde bakır cevherleri çok azalmış ve sınırılı olması sonucu bakır fiyatları yüksek ve yükselme eğilimindedir. Aşağıda, son 20 yılın LME (Londra Metal Borsası) bakır ve alüminyumun yıllık ortalama fiyatlarını gösteren çizelgeden anlaşılacağı gibi senelerdir, alüminyum fiyatları bakıra göre düşük, arada bazı sıçramalar yapmasına rağmen fazla hareketli olmayan bir şekilde gelişmiştir. Alüminyum, ucuzluğun, hafifliğin ve özelliklerinin verdiği avantajları nedeni ile alüminyum çıplak iletken ve kablo fiyatları, bakır çıplak iletken ve kablo fiyatlarının çok altındadır.
25 yıldan beri, alüminyumun pratikte üretim, tesis ve ek tekniğinde rastlanan sakıncaları giderilmiş, güvenli ve emniyetli bir konuma gelmiştir.
Bakır ve Alüminyumun Teknik Değerlendirilmesi
Alüminyum veya Bakır çıplak iletkenli hava hatlarının, yer altı kablolarının montajı, tesisi, kullanılan bağlantı parçaları, ek ve kablo uçları genelde büyük farklılık göstermez. Ancak alüminyum ve bakırın fizik ve mekanik özellikleri bakımından iki ayrı metal olduğu unutulmamalıdır.
Aşağıdaki çizelgede, iletken ve kabloların müşterek malzemesi olan E-Cu (Elektrolitik bakır), E-Al (Elektrolitik Alüminyum) ile bazı hava hatları ve kablolardada kullanılan alüminyum alaşım AlMgSi’ yumun fiziksel özellikleri bulunmaktadır.
Alüminyum ve Bakırın Fiziksel Özellikleri
Elektriksel Eşdeğerlik
olarak tarif edilir.
Cu Eşdeğeri Al (kesit)
Sonuç: Cu iletken ile eşit uzunlukta, eşit dirençte ve gerilim düğümündeki Alüminyum iletken Bakır iletken ağırlığının yarısı kadardır.
Bakır iletken değerleri 1 olarak kabul edilmek şartı ile eşdeğer Alüminyum çıplak yuvarlak iletkenin fiziksel karşılaştırılması:
Cu Eşdeğeri Al (EKONOMİ)
Elektriksel eşitlik sağlanmak şartı ile bir tesis için gerekli bakır iletken ağırlığının yarısı ağırlığında alüminyum iletkene ihtiyaç vardır.
Bakır ve alüminyum birim fiyatları (TL/kg) eşit olarak kabul edilmek şartı ile diğer bir deyişle aynı tesis, bakır için gerekli yatırımın yarısı ile alüminyum iletken kullanılarak gerçekleştirilebilir.
Yukarda son 20 yılın bakır ve alüminyum fiyatlarını gösteren LME fiyat çizelgesindende görüleceği gibi, bakır alüminyum fiyat oranı çoğunlukla 1’den büyüktür, bu sonuç sağlanan ekonominin % 50’den daha büyük olabileceğini göstermektedir.
Çıplak iletkenli tesislerde, Bakır eşdeğeri ALÜMİNYUM İLETKEN EN AZ % 50 EKONOMİ SAĞLAR
Sağlanan ekonomi, sadece kullanıcı yönünden olmayıp, ülke döviz çıktısınıda etkilemektedir. Kullanılan alüminyum ve bakırın ham madde olarak dış alımla temin edildiği düşünülürse, elektrik alanında kullanılacak bakırın dış alımı için gerekli döviz miktarının en fazla yarısı alüminyum dış alımı için yeterli olacaktır ve Ülke açısından büyük bir döviz tasarrufu gerçekleşecektir.
Ve Niçin ALÜMİNYUM ?
Alüminyumun birim fiyatı yıllardır bakır fiyatlarından daha düşüktür. Yer yüzünde en çok bulunan metaldir ( % 8 ).
Hafiflik nedeni ile ALÜMİNYUM iletken ve kablolar, BAKIR iletken ve kablolardan çok daha düşük fiyatlıdır.
Hava hatlı tesislerde direklerin hafiflemesi, montaj kolaylığı ve nakliye tesis için ek ekonomik avantajlar üretir.
Alüminyum iletkenin pratikte rastlanan ek problemleri son 25 yıldan beri tamamen çözülmüştür.
[Alıntıdır]
Alüminyumun elektrik alanında iletken olarak ilk kullanılımları :
1895 yılında Amerika ve Fransada hava hattı örgülü alüminyum iletkeni;
1908 yılında hava hattı çelik özlü alüminyum iletkeni;
1910 yılında Boston ve Ealing’de alüminyum iletkenli, kağıt yalıtkanlı, kurşun kılıflı yeraltı güç kablosu;
1912 yılında Aquitana isimli gemide alüminyum bara;
1917 yılında transformatör sargısı;
1920 yılında sincap kafesli motor rotoru olarak gerçekleşmiştir.
İletken Olarak Alüminyum
Termik (kömür, fuel-oil, motorin, doğalgaz, jeotermal), hidrolik ve nükleer gibi çeşitli enerjilerden yararlanılarak üretilen elektrik enerjisi, genelde uzun mesafelere iletilir; şehir ve köy gibi yerleşim bölgelerine, sanayi tesislerine dağıtılır ve buralarda tüketilir.
Çıplak iletkenler, baralar, yalıtılmış hava hattı ve yeraltı güç kabloları ve ek malzemeleri elektrik enerjisi iletim ve dağıtımının başlıca elemanlarıdır.
Yakın zamana kadar, elektrik enerji iletim ve dağıtımında, bakır, uygun özellikleri nedeni ile bu alandaki ana iletken malzemesi olmuştu. Bakır, yüksek elektrik geçirgenliği, işlenebilme ve mekaniksel özellikleri iyi olan bir metaldir.
Niçin Alüminyum?
Pek çok ülkede, alüminyumun iletim ve dağıtım sistemlerinin tüm elemanları için bakırın yerine, ana iletken malzemesi olarak kabul edilmesinde pek çok neden bulunmaktadır. Alüminyum bakıra göre çok hafiftir, alüminyumun yoğunluğu, yaklaşık olarak bakırın % 30’u kadardır. Özellikle, hava hattı direk konstrüksiyonlarında hafiflik çok önemlidir, çünkü ağır iletkenler, ağır direk yapılarına ihtiyaç gösterir. Ayrıca, alüminyum iletkenlerin taşınması, işlenmesi ve montajı, ağır bakır iletkenlere göre daha kolaydır. Alüminyumun hafifliği, ağır bakır iletkenlere göre birçok avantaj sağlamaktadır. Alüminyum cevheri, yer yüzü kabuğunda en çok bulunan bir metaldir, yaklaşık yer yüzünün % 8’ ini kapsamaktadır.
Günümüzde bakır cevherleri çok azalmış ve sınırılı olması sonucu bakır fiyatları yüksek ve yükselme eğilimindedir. Aşağıda, son 20 yılın LME (Londra Metal Borsası) bakır ve alüminyumun yıllık ortalama fiyatlarını gösteren çizelgeden anlaşılacağı gibi senelerdir, alüminyum fiyatları bakıra göre düşük, arada bazı sıçramalar yapmasına rağmen fazla hareketli olmayan bir şekilde gelişmiştir. Alüminyum, ucuzluğun, hafifliğin ve özelliklerinin verdiği avantajları nedeni ile alüminyum çıplak iletken ve kablo fiyatları, bakır çıplak iletken ve kablo fiyatlarının çok altındadır.
Londra Metal Borsası (LME) Yıllık Ortalama Bakır ve Alüminyum Hammadde Fiyatları (USD/metrik ton)
(*) Ekim 2002'ye kadar
(*) Ekim 2002'ye kadar
25 yıldan beri, alüminyumun pratikte üretim, tesis ve ek tekniğinde rastlanan sakıncaları giderilmiş, güvenli ve emniyetli bir konuma gelmiştir.
Bakır ve Alüminyumun Teknik Değerlendirilmesi
Alüminyum veya Bakır çıplak iletkenli hava hatlarının, yer altı kablolarının montajı, tesisi, kullanılan bağlantı parçaları, ek ve kablo uçları genelde büyük farklılık göstermez. Ancak alüminyum ve bakırın fizik ve mekanik özellikleri bakımından iki ayrı metal olduğu unutulmamalıdır.
Aşağıdaki çizelgede, iletken ve kabloların müşterek malzemesi olan E-Cu (Elektrolitik bakır), E-Al (Elektrolitik Alüminyum) ile bazı hava hatları ve kablolardada kullanılan alüminyum alaşım AlMgSi’ yumun fiziksel özellikleri bulunmaktadır.
Alüminyum ve Bakırın Fiziksel Özellikleri
Elektriksel Eşdeğerlik
olarak tarif edilir.
Cu Eşdeğeri Al (kesit)
Sonuç: Cu iletken ile eşit uzunlukta, eşit dirençte ve gerilim düğümündeki Alüminyum iletken Bakır iletken ağırlığının yarısı kadardır.
Bakır iletken değerleri 1 olarak kabul edilmek şartı ile eşdeğer Alüminyum çıplak yuvarlak iletkenin fiziksel karşılaştırılması:
Cu Eşdeğeri Al (EKONOMİ)
Elektriksel eşitlik sağlanmak şartı ile bir tesis için gerekli bakır iletken ağırlığının yarısı ağırlığında alüminyum iletkene ihtiyaç vardır.
Bakır ve alüminyum birim fiyatları (TL/kg) eşit olarak kabul edilmek şartı ile diğer bir deyişle aynı tesis, bakır için gerekli yatırımın yarısı ile alüminyum iletken kullanılarak gerçekleştirilebilir.
Yukarda son 20 yılın bakır ve alüminyum fiyatlarını gösteren LME fiyat çizelgesindende görüleceği gibi, bakır alüminyum fiyat oranı çoğunlukla 1’den büyüktür, bu sonuç sağlanan ekonominin % 50’den daha büyük olabileceğini göstermektedir.
Çıplak iletkenli tesislerde, Bakır eşdeğeri ALÜMİNYUM İLETKEN EN AZ % 50 EKONOMİ SAĞLAR
Sağlanan ekonomi, sadece kullanıcı yönünden olmayıp, ülke döviz çıktısınıda etkilemektedir. Kullanılan alüminyum ve bakırın ham madde olarak dış alımla temin edildiği düşünülürse, elektrik alanında kullanılacak bakırın dış alımı için gerekli döviz miktarının en fazla yarısı alüminyum dış alımı için yeterli olacaktır ve Ülke açısından büyük bir döviz tasarrufu gerçekleşecektir.
Ve Niçin ALÜMİNYUM ?
Alüminyumun birim fiyatı yıllardır bakır fiyatlarından daha düşüktür. Yer yüzünde en çok bulunan metaldir ( % 8 ).
Hafiflik nedeni ile ALÜMİNYUM iletken ve kablolar, BAKIR iletken ve kablolardan çok daha düşük fiyatlıdır.
Hava hatlı tesislerde direklerin hafiflemesi, montaj kolaylığı ve nakliye tesis için ek ekonomik avantajlar üretir.
Alüminyum iletkenin pratikte rastlanan ek problemleri son 25 yıldan beri tamamen çözülmüştür.
[Alıntıdır]
