Elektrik Proje Okuma (istek)?

Edremit arkadaşım yaptıgın paylaşımlar ve konuya duyarlı oldugun için teşekkür ederim.çalışmalarının paylaşımlarının devamını bekliyoruz.saygılar

B- Çizim tekniği bakımından açıklama: (Ülkelere göre normlar)
Norm konusunda kuralcı tabirlere girmekten kaçınmak isterim VDE- DİN-TSE … gibi. Burada (bildiğimiz kadarıyla) proje okuma konusunda yardımcı olmaya çalışıyoruz kitap kelimeleriyle cümleler kurmanın sonucunda Üniversite mezunu arkadaşların dahi bu konuda yeterli eğitim alamadıkları gerçektir.
Amerika kıtasında proje çizim tekniği açısından genellikle soldan sağa olarak çizim yapılır. Kullanılan sembollerde birçok şekil Avrupa normlarına benzese de kendine özgü klişeleşmiş hatta Avrupa tarafından kabul görmüş bazı sembolleri vardır. Örneğin PLC lader diyagramlarında açık ve kapalı kontak Avrupada da Amerikan sistemindeki gibi kullanılır. Özellikle kontaktör, role, zaman röleleri ve özel röleler (basıç, sıcaklık, akış, sıvı seviye …. gibi) bobinli cihazlar ise daire sembolü ile gösterilir ve dairenin içinde yada yanına tipi de yazılır. Termik, buton, sinyal lambası ve kontaklar klişeleşmiş şekillerdir en azından bu şekilleri bilmek gerekir. Proje 4 te Amerikan sembollerinden akılımda kalanlarını çizip göndermeye çalıştım. (projede görünce daha kolay hatırlanıyor, oturup çizmeye çalıştığınızda çoğu aklınıza gelmiyor)

Avrupada ise çizim tekniği açısından daha çok yukarıdan aşağıya doğru çizim yapılır. İlk zamanlarda kullanılan Alman normları (VDE) hemen hemen tüm Avrupa tarafından kabul görmüştür yenilenen standartlarda (İSO ve son kullanılan AB normlarında) bu şekiller ağırlıktadır. Ekli olan proje5-6-7-8-9 da çalıştığım fabrika için kullanılan sembolleri (anlamlarını yazarak) gönderiyorum. Bu semboller 1970 li yıllara aittir ve bir çoğu hala geçerlidir.

Amerika ve Avrupa dışında Rus ve Çinlilerin çizdikleri projelerde kendilerine özgü şekilleri varsa da daha çok projelerin okunması yazılı açıklamalar ile desteklenmiştir. Gerek sembollerin yetersiz kalması gerek proje çizim mantığı bu şekilde geliştiği için projenin her sayfasında hemen hemen her şeklin yanında, sayfanın altında, üstünde … bir açıklama vardır. Proje mantığının, bütünlüğünün çözülmesi ve projenin okunabilmesi için bu açıklamaların da bilinmesi önemlidir. Diğer ülke normlarında ise kendine özgün şekiller çok azdır genellikle Avrupa, Amerika, Çin, veya Rus (eski demir blok ülkeleri) normları etkisinde kalmışlardır. Şekiller ya bunların aynisi, ya benzerleri ya da karışımları olarak ortaya çıkmıştır. Örneğin TSE normu gibi. Proje 10 olarak verdiğim ekte meslek liselerinde okutulan kitaplarda bulunan (ünlü !!!) normlar ve karşılaştırmaları sayfalarını göndermeye çalıştım.

8-9-10 numaralı ekler.

edremit arkadaşım vermiş oldugun emegin ve bilgilerin için tş ederim

C-Aplikasyon tekniği bakımından işaretler:
Yukarıda projelerde kullanılacak sembolleri tanıtmaya çalıştım. İnternetten bu şekillerin daha doğru çizilmiş olanlarını bulmak mümkün (iai77 arkadaşın verdiği link gibi). Fakat bazen karşınıza öyle bir sembol çıkar ki hiçbir yerde bulamasınız. Biraz abartılı gibi görülse de aplikasyon tekniğini bir ana başlık olarak yazmamın nedeni budur.
Tekrarlayacak olursak çizilen bir makine projesinde projeyi kontrol edip onaylayacak bir resmi kurum yoktur yani şu sembol doğru şu sembol yanlış diye bir kontrol yoktur. Projeyi çizen gerek uygulama (montaj) gerekse işletme sırasında projenin okunmaması için proje çizmez.
Benim gönderdiğim Bison firmasına ait projelerin üst kısmına dikkat ederseniz sembol accord. yazar . engineer63 arkadaşın gönderdiği Festo projesini incelerseniz her işaretin normlarda karşılığı bulamasınız. mustafa_01980 çizim mantığı konusunda kendi oluşturduğum autocad kütüphanesiyle çiziyorum diye belirtmiş. Kısaca mutlaka şu işaretin anlamı şu olmalıdır diye bir mecburiyet yoktur. Ama projenin anlaşılabilmesi için en azından temel sembollerde gerekli özen gösterilir.
Büyük firmalar genellikle kendi sembol aplikasyonlarını normlara uygun bir şekilde hazırlamışlardır geleneksel olarak proje çizim sitilleri ve sembolleri standartlaşmıştır. Birçok malzeme üreticisi firma da yeni çıkardıkları ve normlarda karşılığı olmayan ürünler için benzer şekilleri ya da bu şekillerde küçük değişiklikler yaparak yeni oluşturdukları şekilleri kullanmayı tercih ederler. Gelişen bilgisayar teknolojisi şekiller için farklı alternatifler sunmuştur. Özellikle autucad gibi gelişmiş çizim programları kütüphanelerinde normlara en uygun şekilleri bulundururlar. Yeni şekiller tanımlayarak kütüphaneye ekleme imkanı sunarlar. Zaman içinde kesin standartlaşma gene bilgisayar teknolojisi sayesinde olacaktır.
Bir de kişilerin sembol benzetmeleri vardır bilinmeyen, hatırlanamayan, ya da bulunamayan semboller hatırlandığı yada akılda kaldığı kadarıyla şekle dönüştürülür. Bu şekilleri proje çizimi konusunda biraz bilgili biri çizerse anlamlı bir şekil oluşabilir. Yanına bir açıklama yazılması anlaşılması için yeterli olur. Proje çizimi konusunda tecrübesiz birinin oluşturmaya çalıştığı şekil ise tam bir kabus olur.

Arkadaşlar Proje çizimi konusunda kısaca söyleyebileceklerim bu kadar. Proje okuma ve arıza bulma konusunda fırsat buldukça tecrübelerimi paylaşmaya çalışacağım. Sizden ricam gerçek örnekler göndererek konuya katılmanızdır. Formda birçok başlık altında bu konu açılmış aslında arkadaşların hepsi semboller nelerdir, nasıl okunur başlıklarında arıza nasıl bulunur sorununa cevap arıyor.

Edremit bu konuda kesinlikle haklısın bizim istedigimizde son cümlende dedigin gibi arıza nasıl bulunur bu sorunun çözümü gerekiyor bize.teşekkürler

proje okuma konusunda Elektrik meslek resmi kitabından yararlanabilirsiniz. ama proje okumak sadece sembollere bakıp mana çıkarmakda değildir. ancak tüm elektrik bilginizi ve tecrübelerinizi harmanlayarak yapabilirsiniz. proje üzerinde arıza takibi yapabilmekte biraz saha tecrübesi ister, çünkü kağıt üzerindekilerle uygulamada görünenler farklıdır.

Arkadaşlar bir kitap önereyim oraya bakın. MEB yayınları Elektrik Meslek Resmi orda birçok sorunuzun cevabını bulursunuz.

Evet tecrübe lazım arkadaşlar. Ama tecrübe lazım tecrübeee diyerek konuyu savuşturmak istemiyorum. Tecrübeyi bir şekilde yazıya döküp faydalı olmaya çalışıyorum. (Elimden geldiğince…)
Sanayide çalışan bir elektrikçinin uğraştığı arızaları basitçe gruplandırmaya çalışırsak Orta gerilim arızaları (hatlar, izalatörler, parafudrlar, seksiyonerler, disjonktörler, trafolar…), Şalt sistemi arızaları (dağıtım panoları, kablolar, şalterler, kompanzasyon, baralar, sigortalar….), Güç ve kumanda devresi arızaları (motorlar, sigortalar, kontaktörler, roleler, sviçler, butonlar….), Endüstriyel Elektronik ağırlıklı kumanda devresi arızaları ( dijital- analog cihazlar, pc, plc, pic ile yapılan kontrol devreleri, sviç, sensör, role, kontaktör, motor….), Elektronik kart arızaları (pc, plc, pic ler de kullanılan kartların arızaları, modül arızaları, genellikle özel üretilmiş kartların arızaları, …..)
Orta gerilim arızaları hariç diğerleri ben elektrikçiyim diyen teknik elemandan çözmesi istenir. O.G de özel eğitim/sertifika istiyor diye bir bahanemiz var (bazen). Bence de bu başlık altında tartışmaya gerek yok. Ama Proje takibi ve arıza bulma denildiğinde diğerlerinin hepsi işin içine girer.
PROJE TAKİBİ VE ARIZA BULMA:
Varsayalım ki bir fabrikada işe başladık ya da bir tesisse arıza için gittik ya da bir makinada arıza var arızayı bulmak için ne yapmalıyız:

Proje olsun olmasın şunları unutmamalıyız
1-Muhtemelen arıza çok basit ve tek noktadadır. Bilinçsizce yapılacak hatalı müdahaleler arızayı büyütüp işin içinden çıkılmaz hale getirir.
2-Ne olursa olsun sistemi bilen bir öperatör ya da sorumlu dinlenip fikri alınmalıdır. Çalışma mantığı anlaşılmaya çalışılmalıdır. Sistemi iyi bilen bir operatör muhtemelen arızayı biliyordur ya da tahmin ediyordur.
3-Öncelikle projeyi açmadan dahi genel olarak Sigorta, termik, faz koruma, termik - manyetik şalter gibi elemanlar kontrol edilmelidir. Arızalı olanın nedeni anlaşılmadan kesinlikle arızasına müdahale edilmemelidir. Örneğin bir faz koruma rölesine 3 faz normal geldiği halde rölenin kontağı geçirmiyorsa sorun değil değiştirilir ya da köprülenir. Ama fazın bir tanesi gelmediği için cihaz arıza vermişse kontağı köprülendiğinde çok daha büyük problem oluşturur
4-İkinci derecede eğer sistemde az sayıda varsa termistör, basınç, sıcaklık, koruma elemanları sıvı seviye, emniyet sviçleri, acil stop gibi koruma amaçlı elemanlar kontrol edilmelidir. Bir hidrolik tankında yağ bittiği için yağ şamandırası sinyal verdi diye saatlerce duran makinalar vardır.
5-Bu kontrollere ilave olarak eğer proje yok ise kumanda sigortasının ya da acil stop butonunun çıkışından başlayarak devre takibi yapılmaya başlanır. Kablolar takip edilerek enerjinin geçmesi gereken yerlerden geçip geçmediği ölçülür enerji geçmiyorsa nedeni araştırılır.
6- Devre 12-24-110-220... kaç volt olursa olsun her şekilde mutlaka Master chek cinsi (akım çeken) bir ölçü aleti kullanmanızı özellikle tavsiye ederim. Bu tip ölçü aletleri kontrol kalemi bazen de multimetre ile arıza takibine göre çok büyük avantajlar sağlamaktadır.
7- Arıza bulma konusu sadece proje takibi değildir. Proje arıza bulmada çok önemli bir yardımcıdır. Yukarıda bahsettiğim iyi bir opereratör, koruma elemanlarının kontrolü yada bir ışıklı ölçü aleti yerine göre projeden daha fazla önem taşıdığı olur.
Bundan sonra projeyi açtık …. (devam edecek)

Merhaba arkadaşlar, M.E.B tarafından geliştirilen, pano tasarımı ve testi ile ilgili modüller.
Linkini vereceğim dökümanda, Elektrik dağıtım panolarında kullanılan cihazları açıklayan, panolara uygulanan izolasyon, bara ve pano çalışma testini anlatan bir öğrenme materyali var.
Umarım işinize yarar.

Dosya Linki: Pano Tasarım ve Testleri.rar