Daha önce yazdığım bir yazıyı aynen yazıyorum.
1-Öncelikle şu soruyu kendimize soralım. Kompanzasyonu niçin yapıyoruz? Kompanzasyonu bileşke akımı düşürmek için yapıyoruz. Peki bileşke akım düşerse ne olur? Enerjinin üretildiği yerden tüketildiği yere kadar olan iletkenlerde(çok uzun hatlar) oluşacak ısıl kayıplar azalır ve hat üzerinde daha az gerilim düşümü oluşur. Isıl kayıpların azalması nedeniyle hem tasarruf sağlanmış hemde aynı kesitten daha fazla aktif güç çekilmesi sağlanmış olur.
2-Kompanzasyonla ilgili en önemli husus şudur. Bu husus anlaşılırsa sorunun cevabına ulaşırız diye düşünüyorum. Tüm iletim hattı boyunca iletkenlerde hiç ısıl kayıp oluşmadığını düşünün. 80 kW aktif ve 60 kVAr endüktif reaktif bileşenlerden oluşan 100 kVA bir yükünüz olsun. Bu yükü beslemek için yakıtla çalışan bir jeneratör olsun. Bu jeneratör 80 kWlık aktif akım için yakıt yakacak, 60 kVAr'lık yük içinse bir yakıt yakmayacaktır. Çünkü 60 kVAr'lık yükün yapmış olduğu bir iş yoktur. Hem bobin hem kondansatör enerjiyi depolar ve depoladığı enerjiyi her periyotta geri gönderir. Dolayısıyla bir enerji tüketmez. Peki 60 kVAr'lık yük jeneratörde nasıl bir etki oluşturmaktadır.? Bu 60 kVAr'lık yük, senkron makinaların çalışma prensibinden bilindiği üzere uç gerilimde düşmeye neden olmaktadır. Yük kapasitif ise uç geriliminde yükselme olur. Ancak jeneratörlerde otomatik gerilim düzenleyici devre olduğundan, uç gerilimi düşmez/yükselmez. Uç gerilimi uyartım sargısının akımı artırılarak/azaltılarak sabitlenir. Ancak sabitleme gerçekleşinceye kadar düşme/yükselme olacaktır. Zararlı olan ise gerilimin yüksek olduğu anlardır. Bu anlarda devreye bağlı cihazların hasar görmesi muhtemeldir..
3-Bir tesiste, kompanzasyon tesisi ile jeneratör bir birine yakın noktalarda olduğundan reaktif güç nedeniyle oluşacak ısıl kayıplar çok fazla değildir. Diğer yandan jeneratör kapasitif olarak yüklenecek olursa uç gerilimi anlık olarak yükselecek(kondansatörlerin devreye girmesi esnasında) ve bu gerilimler cihazların arızalanmasına sebebiyet verecektir. (Özellikle flouresan lambalarda arızalar çoğalacaktır)
Dolayısıyla bana göre jeneratörü yakın bir noktada kompanze etmek anlamsızdır ve aynı zamanda özellikle flouresan lambaların çabuk arızalanmasına neden olmaktadır(anlık gerilim yükselmeleri nedeniyle).
En ideali bir tesiste yapılabiliyorsa, bireysel kompanzasyon yapmaktır. Bireysel kompanzasyon yapmak iç tesisat kablolarındaki ısıl kayıpları da azaltacağından yakıt tasarrufu da sağlayacaktır.
Saygılar..