mehmetcaglar ' Alıntı:
KaÇak akim rolesİnİn kaÇ amper olduĞu hİÇ ama hİÇ Önemlİ deĞİldİr Önamlİ olan kaÇ (xxxma ) olduĞudur Örnek vereyİm senİn evdekİ sigortalar 1x16-1x20-1x32 ve 3x36 sen bu devrede 3x25a 30ma k.a.r kullandin hİÇbİr sakinÇasi yoktur Çunkİ burda Önemlİ olan ma dir ordakİ amper k.a.r Üzerİnden kaÇ amper geÇerse geÇsİn o sadeÇe kaÇak esnasin da salİseler İÇerİsİnde faz korumasina geÇer.. o bakimda yedİ devrelerde k.a.r İlk ÖnÇe power dan ÖnÇe takilir tabİkİ maddİyatin var ise her bİr sigorta gurubu İÇİnde ayri ayri 2x-- olarakta takabİlİrsİn....kolay gelsİn
olurmu sn mehmet çağlar
diyelimki senin evin nomalde 40 amper yük çekiyor.sen bu eve 20 A 30 mA lik bir KAKR takarsan nasıl çalıştıracaksın.yani yapman gereken evin şu anki ana sigortası kaç amper ise aynı büyüklükte bir KAKR takmalısın.
aşağıya konuyla ilgili ayrıntılı bi açıklama ekliyorum umarım faydası olur
Giriş :
Evlerde, işyerlerinde ve sanayilerde elektrikli aletlerin kullanımının artması beraberinde kaçak akımların oluşma riskini de artırmaktadır. Bununla beraber, her yıl bir çok kişi elektrik kazalarının kurbanı olmakta ve yangınların %40 'ı elektrik enerjisinin hatalı kullanımı sonucunda meydana gelmektedir. Bu yüzden bir çok ülkede ve ülkemizde kaçak akım koruma cihazlarının kullanımı zorunlu hale getirilmiştir. Elektrik akımının ve geriliminin insanlar üzerinde ne gibi etkilere sebebiyet vereceği ve hangi değerlerin sınır değerler olduğu aşağıda verilmiştir.
Akım büyüklüğünün etkisi:
Herhangi bir yalıtım hatası bulunan elektrik cihazına veya direk enerji altındaki iletkenlere temas eden kişinin vücudu üzerinden elektrik akımı geçer. Akımın vücuttan geçişi ile meydana gelen tehlikenin önemi birçok etkene bağlıdır. Bunların başlıcaları; -Akım değeri -Akımın geçiş süresi -Vücutta izlediği yoldur.
insan vücudundan geçecek olan akımın etkileri;
1-10 mA Karıncalanma hissi
10 mA Kasılma başlaması (Kişi iletkene Yapışabilir.)
20-30 mA Diyafram kasılması (Solunum yolu tıkanma riski)
70-100 mA 500 mA Kalbin titremeye başlaması ve düzensizleşmesi Kalbin durması ve ölüm
Buradan da görüldüğü gibi akımın çok küçük değeri bile kalbin durmasına ve sonuçta kişinin ölmesine sebebiyet vermektedir.
Elektriğe maruz kalan kişinin vücudundan akacak olan 30 mA kaçak akım, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu'nun hazırladığı IEC 60479-1'deki eğriye göre solunum ve kan dolaşımı için sınır değer olarak verilmiştir (Şekil-1).
Temas geriliminin etkisi:
Temas geriliminin güvenlik eğrisi, hayat ile ölüm arasındaki sınırı belirler. Bu gerilimin insan vücuduna zarar vermeyecek maksimum değeri, kaçak akımın eşik değeri 25 mA kabul edilerek ve kişinin bulunduğu ortama göre değişen iç direncinden hesaplanır. Normal şartlarda yetişkin bir insanın iç direnci 2 k£2 dur. Nemli ortamda bu direnç 1 k£2'a, ıslak ortamda ise 480 £2'a kadar düşer. Normal, nemli ve ıslak ortamlar için temas gerilimlerin gerilim-zaman eğrileri şekil-2'de verilmiştir.
Şekil-3'den normal şartlarda, yetişkin bir insanın ölüm riski olmadan sürekli olarak temasta kalabileceği maksimum gerilim değerinin 50 V olduğu görülmektedir. Aynı şartlarda kişi 100 V'luk gerilime maruz kaldığında, ölüm riski olmadan sadece 0,3 saniye temasta kalabilir.
Çalışma prensibi:
Kaçak akım koruma şalteri şekil-3'de görüldüğü gibi faz veya fazlar ile nötr çok hassas bir toroidal nüvenin içerisinden geçirilir. Gelen akım ile dönen akım arasında fark olmadığı sürece her şey normaldir ve açtırma rölesi üzerinde sükunet halinin manyetik akısı akar. Fark akımı oluştuğunda akım trafosu sekonder sargılarında indüklenen gerilim nedeniyle açtırma rölesinin üzerindeki manyetik akı bozulur. Bir yay ile doğal mıknatısa bağlı mandal boşalır ve yayın kuvvetiyle açtırma bobinine mekanik olarak açma sinyalini verir. Açtırma bobini ise ana kontakları açarak elektriği keser. Bu işlem 30 ms'nin altında gerçekleşir. Basit gibi görülen bu mekanizma insan hayatı söz konusu olduğu için yüksek bir teknoloji ürünü olmalı ve şalter aynı işlemi binlerce kez, hatasız yapmalıdır.
Temasların tanımı:
Genel olarak iki tip temas tanımlanır. Bunlar direk temas ve endirek temas durumlarıdır.
A- Direkt temas:
Bir insanın, işletmeye tabi olan gerilim taşıyan parçalara direk temas olayıdır (Şekil-4). Bu durumda kaçak akım, insan vücudu üzerinden toprağa akarak devresini tamamlar. Temas geriliminin yüksek değerlerinde (AC 50 V'dan büyük değerler için) vücuttan geçen hata akımı ölümcül bir kazaya neden olabilir.
B- Endirek temas:
Gerilim altında çalışan bir cihazda yalıtım hatasından dolayı bir kaçak oluştuğunda, kaçak akım topraklama direnci üzerinden devresini tamamlar. Bu durumda tesadüfen arızalı cihaza temas eden bir insan, paralel olarak hata akımı devresine girer ve kaçak akımın bir kısmı da insan vücudu üzerinden toprağa akar (Şekil-5). Bu yüzden endirek temas durumlarında topraklamanın nasıl yapıldığı çok önemlidir.
Federal kaçak akım koruma şalterleri, bağlı bulunduğu şebekede oluşan herhangi bir kaçak durumunda devreyi açarak güvenli bir koruma sağlar. Kaçak akım koruma şalterleri, hayat koruma ve yangın koruma olmak üzere iki şekilde üretilir.
1- Hayat koruma :
IEC 60479-1 'e göre kaçak akımın 30mA değeri, insan sağlığı açısından sınır değerdir. Kaçak akım koruma şalteri 30 mA (sınır değerinde) ve üstündeki değerlerde devrenin enerjisini ani olarak keserek güvenli bir koruma sağlar.
Uygulama alanları :
1.Direk temaslara karşı korumada
2.Endirek temaslara karşı korumada
3.Tehlikeye açık olan bütün durumlarda (Şantiyeler, havuz, yat limanı v.s.)
2- Yangın koruma:
Kaçak akım değeri 300 mA'e ulaştığında, elektrik arkının oluşturduğu ısıdan dolayı yangın tehlikesi oluşmaya başlar. Kaçak akım koruma şalteri, kaçak akımın 300 mA eşik değerinde ve üstündeki değerlerde mal ve can güvenliği açısından devrenin enerjisini keserek, güvenli bir koruma sağlar.
Uygulama alanları :
1. Yangın riski olan yerlerde
2. Endirek temaslara karşı korumada
Nedensiz açmalara karşı koruma :
Federal kaçak akım şalterleri gerilimden bağımsız çalışır. Böylece kaçak akım koruma şalteri yıldırım düşmesi sonucu oluşan aşırı gerilimlere, anahtarlama durumundaki aşırı gerilimlere ve yüksek kapasitif devrelerin kapanması sonucu meydana gelen açmalara karşı korunmuşlardır.
Montajda dikkat edilecek hususlar:
Kaçak akım koruma şalterinin doğru ve güvenli bir şekilde koruma yapabilmesi için montajda dikkat edilecek hususlar şöyle özetlenebilir;
• Kofrelere yangın koruma, sayaç kolon devrelerine ise hayat koruma eşikli, amper değerleri yeterli büyüklükte olan kaçak akım koruma şalterleri kullanılmalıdır.
• Nötr iletken izole olarak çekilmeli ve hiçbir yerde (şalter ile yük arasında) topraklanmamalıdır.
• 2 kutuplu kaçak akım koruma şalterinde faz ve nötr iletkeni, 4 kutuplu kaçak akım koruma şalterinde tüm fazlar ve nötr iletkeni şalter ile irtibatlandırılmalıdır.
• Kaçak akım koruma şalterinden geçen akım, şalterin nominal akımını aşmamalıdır.
• Topraklama direnci, 30 mA'lik kaçak akım koruma şalteri için max 2160 Q 300 mA'lik, kaçak akım koruma şalteri için de max 216 n olmalıdır.
• Tesisata bağlı kaçak akım koruma şalterinin çalışmasını kontrol etmek için, test "T" butonuna basınız. Cihaz devreyi açmalıdır. Cihazı test etmek için faz-nötr iletkenleri kesinlikle kısa devre edilmemelidir.
Uyarı:
Kaçak akım koruma şalteri mutlaka besleme geriliminden bağımsız olmalı, yani
Elektronik olmamalıdır. Elektronik kaçak akım koruma şalterleri besleme gerilimine ihtiyaç duydukları için nötr hattında bir kopukluk olması durumunda çalışamazlar ve koruma yapamazlar. Bu nedenle elektronik tip kaçak akım koruma şalterlerinin Türkiye'de kullanımı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve TSE tarafından yasaklanmıştır.
federal elektrik sitesinden alıntı yapılmıştır
