Kablo farkı ?

[emodiyator]

Kablo akım taşıma kataloglarına baktığımızda en kçük kesitlerden olan 1,5 mm kare kablo en iyi şartlarda 30 amper akım taşır diyor. yani mm kare başına 20 katı gibi kesit büyüdükçe akım taşıma kapasitesi artar fakat mm kare başına düşen akım kapasitesi düşer mesela 25 lik kablo 143 amper taşıyorsa 50 lik kablo bu değerin 2 katını taşımaz en fazla 200 amper taşır. Hatta çok büyük kesitlerde 400 mm kare gibi kesitlerde ise mm kare başına 1,65 katına kadar düşer yani 663 amper gibi özetle düz mantıkla baktığımız gibi kesit arttıkça mm kare başına akım doğru orantılı olarak artmaz aksine düşer.

 

[Under Ground]

Kablo akım taşıma kataloglarına baktığımızda en kçük kesitlerden olan 1,5 mm kare kablo en iyi şartlarda 30 amper akım taşır diyor. yani mm kare başına 20 katı gibi kesit büyüdükçe akım taşıma kapasitesi artar fakat mm kare başına düşen akım kapasitesi düşer mesela 25 lik kablo 143 amper taşıyorsa 50 lik kablo bu değerin 2 katını taşımaz en fazla 200 amper taşır. Hatta çok büyük kesitlerde 400 mm kare gibi kesitlerde ise mm kare başına 1,65 katına kadar düşer yani 663 amper gibi özetle düz mantıkla baktığımız gibi kesit arttıkça mm kare başına akım doğru orantılı olarak artmaz aksine düşer.

Bu konuda scin effect etkili olabilir büyük ihtimal .

 

[emodiyator]

Bu konuda scin effect etkili olabilir büyük ihtimal .

Banada mantıklı geliyor scin effect olayı

 

[igotek]

güzel insan, neden takıldın bu taşıma konusuna pek anlayamadım. bildiğin üzere üreticilerin tanıtım verileri hepsi labarutuvar ortamında yapılmış deneylere dayanmaktadır ve hepsinin aşağı yukarı %10-15 gibi esneme değerleri vardır. 9240 watt her zaman 9240 watt değildir. oradaki 9240 wattlık cihazda her zaman 9240 watt tüketmez. şimdi bu 9240 wattlık amcayı motor kabul edelim. standart olarak % 80 verimle çalıştığını varsayarsak demek ki bu amca 1 kW güçten azcık daha büyük. bak matematik burada şaşmaya başladı voltajdaki denge ortalama değerlerde ise yani 220 bu amca eşekler gibi çalışacak. voltaj azcık yükselirse çalışması rahatlayacak devri birazcık artacak, daha az yorulacak. voltaj hainlik yaptı düştü hadi fazla düşmesin 200 volt olsun. motor amca aynı gücü üretmek için (tüketirken) daha çok efor sarf edecek daha çok enerji çekmeye çalışacak. sonuçta ısınacak verimi düşecek. ısınan burada sadece motor değil aynı zamanda kablo da ısınacak. artılar eksiler, yani dalgalanma uzun süreli olmadığı sürace sıkıntı olmayacak. ve elektrikte elektronikte diğer zımbırtıların hepsinde geçerli olan hiç şey % 100 kapasitede verimle çalışmaz.

Ustam çok güzel açıklamışsın. Teşekkür ederim. "Voltaj düştüğünde aynı verimi sağlamak için daha çok enerji çekecek ve bu da kabloya daha çok yük binmesine neden olacak." Tam olarak aradığım cevap buydu. Hem hazırladığım ödev için gerekli cevabı almış oldum hem de arada öyle yerler kuruyorum ki 7/24 sürekli çalışan cihazlar oluyor ve sürekli yüksek akım çekiliyor. Örneğin üst düzey Ekran kartlı bilgisayarlara sahip bir internet kafe için alt yapı hazırladığımda bir bilgisayarın oyun açıkken 1500W sürekli çektiğine şahit oldum. (nvidia 4090 ekran kartlı + sıvı sogutmalı pc) Aynı anda fazla kişi bu şekilde üst seviye bilgisayar kullanırsa bahsettiğim şekilde yüksek akım çekiliyor.

Sizden bir diğer ricam da aynı markanın 2,5mm kablosu havada 30A akım taşırken 6mm kablosu havada 42A akım taşıyor. Fabrika değerleri bu şekilde. Bu konuda kafam karışık. Buna mantık arıyorum ama emin olamadım. trifaze yerine monofaze olsaydı bu kısıtlama olmayacaktı trifaze olduğu için mi bu kısıtlama oldu acaba? Yani nötr tek bir tane 6mm olduğundan üç faz için yetersiz kaldığından mı bu şekilde kısıtlama oldu ? Yoksa başka bir sebebi mi var?

@yakuza283​

Ustam açıklamanı şimdi okudum. Mesajımı düzenliyorum. Çok mantıklı bir açıklama olmuş. Teşekkür ederim. Ben bu şekilde hiç düşünmemiştim. Standart olarak binalarda dairelerde 5x6mm kablo kullanılıyor. Birbirini ısıtıyor ve bu etkiliyor. Bir de bu kabloalr havada kullanmak için. Binalarda bodrumdan daireye giderke nhavalandırma boşluğu vb tesisat için ayrılmış yerlerde kullanılayor. Ama daireye geçiş yaparken 2-3 metre boru içeriisnde kalan alanı oluyor, o da ısı yükünü atmasıan engel oluyordur, bu da performans kaybı demek. Bunu da demek ki dikkate almalıyım.

 

[paskomya]

Sizden bir diğer ricam da aynı markanın 2,5mm kablosu havada 30A akım taşırken 6mm kablosu havada 42A akım taşıyor. Fabrika değerleri bu şekilde. Bu konuda kafam karışık. Buna mantık arıyorum ama emin olamadım. trifaze yerine monofaze olsaydı bu kısıtlama olmayacaktı trifaze olduğu için mi bu kısıtlama oldu acaba? Yani nötr tek bir tane 6mm olduğundan üç faz için yetersiz kaldığından mı bu şekilde kısıtlama oldu ? Yoksa başka bir sebebi mi var?

AC benim en zayıf olduğum konu, benim yazdıklarımı bir daha okursan teknik veri olarak hiç bir şey yoktur. çünkü işin matematiğini bilmiyorum. zaten bilen ustalarım da yukarıda belirtmişler. onların işi mühendislik, benim işim tamir bakım - onarım kısmı. trifaze - monofaze bana hiç bir şey ifade etmiyor. (benim bildiğim monofaz evde, trifaz sanayide di, şimdi her yerde.)

 

[igotek]

Farklı bir sorum var. Pek çok şeyi öğrenip de onlarca tesisat kurup da hiç üzerinde düşünmediğim bir durum aslında. Nötr hatlarda Elektrik yoktur. Dokunduğumuzda elektrik çarpmıyor. Ama faz ve nötr beraber kullanılınca devre birbirini tamamlıyor ve bağlı cihaz çalışıyor. Nötr hatda elektrik yok ise tam olarak ne yapıyor?, görevi nedir ? Evet devreyi tamamlıyor ama üzerinden hiç akım geçmiyorsa ne işe yarıyor ?

Farklı bir sorum ise şuan çalıştığımız binada gelen ana hat 3x16 + 10 şeklinde. 16mm olanlar faz, 10mm olan nötr. Siyah yeraltı kablosu. Binada 12 adet daire ve 2 adet dükkan var. Enerji firması bu kabloyu yeterli bulmuş. Ama her bir bağımsız bölüm için 5x6mm kablo çektik. Enerji firması bu şekilde yapılmasını istiyor diye yapıyoruz ama nedenini bilmiyorum. Beraber çalıştığım kişilerde bilmiyor. Ezbere pano kuruyoruz, tesisat çekiyoruz. Böyle olmalı denildiği için böyle yapıyoruz. Tabi ben çok meraklı olduğum için zaman zaman sorguluyorum. 14 bağımsız bölüme 5x6 çekip bunu sadece 3x16 + 10 ile nasıl yeterli buluyoruz? Böyle bir yer kurmuştuk altında süper market vardı. Ölçüp yapmıştım her bir fazdan anlık 35A-38A çekiyordu. Dairelere tek tek bakmadım ama onların kullanımını da dahil edersek ana hat bu kadar yükü taşımaya nasıl yetiyor diye düşünmüştüm. Acaba o kablolar daha mı farklı ?

 

[paskomya]

Dediğim gibi ben AC den anlamam ama ben sana bir soru sorayım. Şimdi bir kablomuz var ucunda yük olarak ampul lamba olsun. Bir tane de prizimiz var. Kkalemi ile baktık fazda kalemin ışığı yandı notrde yanmadı, fişi prize taktık lamba yandı şimdi notre bakalım kalemin isigiyyanacak mı

 

[emodiyator]

Farklı bir sorum var. Pek çok şeyi öğrenip de onlarca tesisat kurup da hiç üzerinde düşünmediğim bir durum aslında. Nötr hatlarda Elektrik yoktur. Dokunduğumuzda elektrik çarpmıyor. Ama faz ve nötr beraber kullanılınca devre birbirini tamamlıyor ve bağlı cihaz çalışıyor. Nötr hatda elektrik yok ise tam olarak ne yapıyor?, görevi nedir ? Evet devreyi tamamlıyor ama üzerinden hiç akım geçmiyorsa ne işe yarıyor ?

Farklı bir sorum ise şuan çalıştığımız binada gelen ana hat 3x16 + 10 şeklinde. 16mm olanlar faz, 10mm olan nötr. Siyah yeraltı kablosu. Binada 12 adet daire ve 2 adet dükkan var. Enerji firması bu kabloyu yeterli bulmuş. Ama her bir bağımsız bölüm için 5x6mm kablo çektik. Enerji firması bu şekilde yapılmasını istiyor diye yapıyoruz ama nedenini bilmiyorum. Beraber çalıştığım kişilerde bilmiyor. Ezbere pano kuruyoruz, tesisat çekiyoruz. Böyle olmalı denildiği için böyle yapıyoruz. Tabi ben çok meraklı olduğum için zaman zaman sorguluyorum. 14 bağımsız bölüme 5x6 çekip bunu sadece 3x16 + 10 ile nasıl yeterli buluyoruz? Böyle bir yer kurmuştuk altında süper market vardı. Ölçüp yapmıştım her bir fazdan anlık 35A-38A çekiyordu. Dairelere tek tek bakmadım ama onların kullanımını da dahil edersek ana hat bu kadar yükü taşımaya nasıl yetiyor diye düşünmüştüm. Acaba o kablolar daha mı farklı ?

Nötürden akım geçmemesi durumu sadece 3 fazın yüklerinin dengeli olduğu durumlarda geçerlidir. Diğer türlü nötürden akım geçer zaten

 

[tknsyn]

Sn.igotek, nötr sorusunun cevabını Sn.emodiyator vermiş. Gelelim 316+10 kablo ile ilgili sorunuza, ana kolon hattı kesiti için, eş zamanlılık faktörü ile belirlenen binanın talep gücü esas alınarak hesaplama yapılır. Aynı şekilde şebeke trafosundan enerji aldığınız direk veya box a gelen kablo kesitleride, o kolda oluşacak j katsayısı (akım yoğumluğu) ,beklenen talep gücü ve belirli bir vadede beklenen artacak talep gücü değerlendirilerek hesaplanır. Yani kurulu güce göre seçilmezler.

 

[yakuza283]

Farklı bir sorum var. Pek çok şeyi öğrenip de onlarca tesisat kurup da hiç üzerinde düşünmediğim bir durum aslında. Nötr hatlarda Elektrik yoktur. Dokunduğumuzda elektrik çarpmıyor. Ama faz ve nötr beraber kullanılınca devre birbirini tamamlıyor ve bağlı cihaz çalışıyor. Nötr hatda elektrik yok ise tam olarak ne yapıyor?, görevi nedir ? Evet devreyi tamamlıyor ama üzerinden hiç akım geçmiyorsa ne işe yarıyor ?

Farklı bir sorum ise şuan çalıştığımız binada gelen ana hat 3x16 + 10 şeklinde. 16mm olanlar faz, 10mm olan nötr. Siyah yeraltı kablosu. Binada 12 adet daire ve 2 adet dükkan var. Enerji firması bu kabloyu yeterli bulmuş. Ama her bir bağımsız bölüm için 5x6mm kablo çektik. Enerji firması bu şekilde yapılmasını istiyor diye yapıyoruz ama nedenini bilmiyorum. Beraber çalıştığım kişilerde bilmiyor. Ezbere pano kuruyoruz, tesisat çekiyoruz. Böyle olmalı denildiği için böyle yapıyoruz. Tabi ben çok meraklı olduğum için zaman zaman sorguluyorum. 14 bağımsız bölüme 5x6 çekip bunu sadece 3x16 + 10 ile nasıl yeterli buluyoruz? Böyle bir yer kurmuştuk altında süper market vardı. Ölçüp yapmıştım her bir fazdan anlık 35A-38A çekiyordu. Dairelere tek tek bakmadım ama onların kullanımını da dahil edersek ana hat bu kadar yükü taşımaya nasıl yetiyor diye düşünmüştüm. Acaba o kablolar daha mı farklı ?

Dairelerden çok fazla güç çekilmiyordur, ayrıca aynı anda da yüklenilmiyor. Her daireden aynı anda yüksek ve uzun süreli güç çekilse o 3x16 kaldırmaz emin ol. Bunun için eş zamanlılık hesapları yapılıyor, aynı anda güç çekilmeyeceği varsayılarak daha ince kablo kullanılıyor. Sigortanında o kabloya göre konması lazım ki akım aşıldığında açma yapsın, ona göre önlem alınsın, kesit arttırılsın fakat kablonun kaldıramayacağı yükseklikte sigortalar takıldığını görüyoruz maalesef.

Birde 2 tür yük vardır. Omik(sabit dirençli yani rezistanslı cihazlar, akkor flamanlı ampul vs.) yüklerde voltaj düştüğünde çekilen akım azalır. Smps (Akıllı voltaj regülasyonu) devreli olanlarda veya bazı motorlarda voltaj düştüğünde tam tersi olur, çekilen akım artar. Evlerde yüksek güç çeken cihazlar genelde omik yüktür. Aynı anda apartmandaki dairelerde aşırı omik yüklenme olsa bile voltaj aşırı düşeceğinden çekilen akım aşırı yüksek olamaz, çekemez. Bu dairelere yine aynı "güçte" smps devreli (örnek güçlü bilgisayarlar, güçlü inverter klimalar) çalıştırdık diyelim, voltaj düştükçe daha fazla akım çekilir, kablo ısınır voltaj daha da düşer çekilen akım aşırı yükselir, kablonun yanmasına kadar gider. Normal dairelerde yüksek güç çeken smps cihaz pek yoktur, çok fazla bu şekilde yüklenilmez, risk azalır.

Marketlerdeki buzdolabları, soğutucularda fazla akım çeker, o yüzden yüksek değer görmüşsün. Normal bir evde sürekli olarak genelde 1-3 amper çekilir. 2 amper desek 12x2 24a yapar, +38a Toplam 62a yapar. 3x16+10 kablo 79a sürekli akıma dayanıklıdır. Anlık daha yüksek güçler atıyorum 100-120 amperlere de dayanır. 79a anlık değer değil, sürekli akım değeridir. Hesap yapmak lazım ama bence o apartmana 3x16+10 kablo kesinlikle yetersiz. Mahallede üç harfli büyük olmayan bir market açıldı. Kabloya baktım sadece market için 3x50+25 idi yanlış hatırlamıyorsam. Benim ev 4 daire 2den 4e çıkınca daire sayısı 3x16+10 kabloyla değişti geçen sene. Öyle ezbere iş yapmamak lazım anlayacağın. O kablolar farklı değil fazla güç çekilmediği için götürüyor bir şekilde.

Nötr hattan 3 fazın akımları tamamen eşitse ve dalga boyunu bozan harmonikler yoksa akım geçmez. Yani teoride geçmez ama gerçek hayatta o dengenin tam oluşması ve hiç harmonik etki olmaması imkansız olduğu için azda olsa her zaman akım geçer. Dengesiz olduğu durumlarda nötr den akım geçsin diye var nötr hattı. Fazların dengesi bozuksa yük az olan fazda voltaj aşırı yükseliyor. Nötr bağlayınca voltajlar dengeleniyor. Monofazeda zaten fazdan ne geçerse nötr den de aynı yük geçiyor.