Kabloların şalterlerle korunup korunmadığının hesap yöntemiyle kontrolü

[CEVDET ÇALIK]

Kaynak:ABB Electrical installation handbook

 

[Under Ground]

Ekli dosyayı görüntüle 87229
Ekli dosyayı görüntüle 87230
Kaynak:ABB Electrical installation handbook

Ellerinize sağlık Cevdet bey. Sizden daha çok böyle paylaşımlar bekliyoruz.

 

[KadirMurteza]

Ufak bir düzeltme;
Ur = 415v girince sonuç 2049,383A yani 2kA çıkar. Kompakt şalter ayarlanan manyetik açma değerinde korur sonucu çıkar ama kısa devre hesaplarında primer devre değerleri de gerekir. Kabala bir hesap gibi görünüyor !
Trafo gücü %Uk değeri primer Sk değeri ???

 

[CEVDET ÇALIK]

Ufak bir düzeltme;
Ur = 415v girince sonuç 2049,383A yani 2kA çıkar. Kompakt şalter ayarlanan manyetik açma değerinde korur sonucu çıkar ama kısa devre hesaplarında primer devre değerleri de gerekir. Kabala bir hesap gibi görünüyor !
Trafo gücü %Uk değeri primer Sk değeri

Ufak bir düzeltme;
Ur = 415v girince sonuç 2049,383A yani 2kA çıkar. Kompakt şalter ayarlanan manyetik açma değerinde korur sonucu çıkar ama kısa devre hesaplarında primer devre değerleri de gerekir. Kabala bir hesap gibi görünüyor !
Trafo gücü %Uk değeri primer Sk değeri ???

Merhaba Kadir bey tek hatta şalterin bağlandığı bara kısa devre akımınin 30kA olduğu görülmekte.

 

[KadirMurteza]

Selamlar
Tek sorum olacak 30kA hesabın neresinde ?

 

[CEVDET ÇALIK]

Selamlar 30kA hesabın neresinde kullanılmış göremedim ?
Anlayamadığım diğer husus üstteki barada 30kA yazıyor kompakt şalter zaten o baraya bağlı değil mi ? Hesap sonucu çıkan değer L noktasında oluşacak kısadevre akımı değil mi ? Örnek ve hesap epeyce karışmış görünüyor !

Kadir Bey,

Bu tip bir hesap yapmadan önce salterin üst kısmındaki baradaki kısa devre akimini bilmekte yarar bulunmakta.

Bir örnek vereyim. Eğer yukarıdaki tek hatta salterin bulunduğu baranın kısa devre akımı 1500A olsa idi. Bu şalterin açma yapa bilmesi için yeterli kısa devre akımına ulaşması olanaksız hale gelecekti.

Şalterin ani açma yapa bilmesi için ayarlanmış olan akım 1600A idi. Fakat linyenin üzerindeki oluşa bilecek maksimum kısa devre akımı 1500A olması sebebiyle, bu şalter istenilen sürede kesinlikle açma yapamayacaktır. Dolayısı ile bu tip durumlarda kabloların yanması söz konusu olabilir.

Eğer şanslı isek bu şalterin bir üstündeki şalter açma yapar.(Bu şalterin bulunduğu kısımda muhtemelen kısa devre akımı daha yüksektir.)

Kaynağa(Trafo, Jeneratör v.s.) yaklaştıkça kısa devre akımları büyür. Alçak gerilim tesislerinde en yüksek kısa devre akımı Orta gerilim trafosun sekonder çıkışlarında olur. Buradan kablo veya busbar ile güç ADP panosuna ulaşır. Bu taşınma esnasında kablo veya busbarların iç dirençleri sebebiyle kısa devre akımları trafo çıkışına göre bir miktar düşer.

ADP panosundan bu güc yine kablolar ile tali panolara taşınır.(Burada da yine kablolar iç dirençleri sebebiyle(empedans) hattın empedansı büyür dolayısıyla kısa devre akımı küçülmeye devam eder. Tali panolardan yine gücü evlerimizde veya ofislerde prizlere kadar taşırız. Yine ilave bir direnç devreye girdi. Yine bu noktada kısa devre akımları bir önceki noktaya göre küçülür.

Bir örnek verirsek Uk değeri %6 olan 2500kVA bir trafonun
-Sekonder terminallerindeki kısa dere akımı yaklaşık 60kA iken.
-ADP panosundaki kısa devre akımları 55kA kadar düşer.
-Tali panolardaki kısa devre akımları mesafeye göre yaklaşık 30kA civarında olur.
-Ofislerdeki kısa devre akımları ise yine mesafeye göre 1-6kA civarındadır. Bunlar hep yaklaşık değerler.

Tesisatın güvenliğini sağlamak için kısa devre akımlarının hesaplanması gerekmektedir. Eğer kısa devre akımlarını bilmiyorsak istenmeyen sonuçlar ile karşılaşa biliriz.

Yapmış olduğumuz hesaplamalar sonucu istenilen kısa devre akımlarına ulaşılamıyor ise. Kablo kesitlerini büyülterek hattın empedansı düşürülür. Dolayısıyla kısa devre akımlarının büyümesi sağlanır. Bu yöntem ile bir sonuca ulaşamıyor ise, bu sefer trafoyu daha büyük seçmemiz gerekebilir.


Sonuç olarak bir tesisatın güvenliği için kısa devre akım hesaplarının yapılması büyük önem taşır. Yoksa can veya mal güvenliğimiz tehlike altına gire bilir.

 

[KadirMurteza]

Kadir Bey,

Bu tip bir hesap yapmadan önce salterin üst kısmındaki baradaki kısa devre akimini bilmekte yarar bulunmakta.

Bir örnek vereyim. Eğer yukarıdaki tek hatta salterin bulunduğu baranın kısa devre akımı 1500A olsa idi. Bu şalterin açma yapa bilmesi için yeterli kısa devre akımına ulaşması olanaksız hale gelecekti.

Şalterin ani açma yapa bilmesi için ayarlanmış olan akım 1600A idi. Fakat linyenin üzerindeki oluşa bilecek maksimum kısa devre akımı 1500A olması sebebiyle, bu şalter istenilen sürede kesinlikle açma yapamayacaktır. Dolayısı ile bu tip durumlarda kabloların yanması söz konusu olabilir.

Eğer şanslı isek bu şalterin bir üstündeki şalter açma yapar.(Bu şalterin bulunduğu kısımda muhtemelen kısa devre akımı daha yüksektir.)

Kaynağa(Trafo, Jeneratör v.s.) yaklaştıkça kısa devre akımları büyür. Alçak gerilim tesislerinde en yüksek kısa devre akımı Orta gerilim trafosun sekonder çıkışlarında olur. Buradan kablo veya busbar ile güç ADP panosuna ulaşır. Bu taşınma esnasında kablo veya busbarların iç dirençleri sebebiyle kısa devre akımları trafo çıkışına göre bir miktar düşer.

ADP panosundan bu güc yine kablolar ile tali panolara taşınır.(Burada da yine kablolar iç dirençleri sebebiyle(empedans) hattın empedansı büyür dolayısıyla kısa devre akımı küçülmeye devam eder. Tali panolardan yine gücü evlerimizde veya ofislerde prizlere kadar taşırız. Yine ilave bir direnç devreye girdi. Yine bu noktada kısa devre akımları bir önceki noktaya göre küçülür.

Bir örnek verirsek Uk değeri %6 olan 2500kVA bir trafonun
-Sekonder terminallerindeki kısa dere akımı yaklaşık 60kA iken.
-ADP panosundaki kısa devre akımları 55kA kadar düşer.
-Tali panolardaki kısa devre akımları mesafeye göre yaklaşık 30kA civarında olur.
-Ofislerdeki kısa devre akımları ise yine mesafeye göre 1-6kA civarındadır. Bunlar hep yaklaşık değerler.

Tesisatın güvenliğini sağlamak için kısa devre akımlarının hesaplanması gerekmektedir. Eğer kısa devre akımlarını bilmiyorsak istenmeyen sonuçlar ile karşılaşa biliriz.

Yapmış olduğumuz hesaplamalar sonucu istenilen kısa devre akımlarına ulaşılamıyor ise. Kablo kesitlerini büyülterek hattın empedansı düşürülür. Dolayısıyla kısa devre akımlarının büyümesi sağlanır. Bu yöntem ile bir sonuca ulaşamıyor ise, bu sefer trafoyu daha büyük seçmemiz gerekebilir.


Sonuç olarak bir tesisatın güvenliği için kısa devre akım hesaplarının yapılması büyük önem taşır. Yoksa can veya mal güvenliğimiz tehlike altına gire bilir.

Cevdet bey bende elk mühendisiyim anlattıklarınızın hepsini biliyorum. Klasik hesaplama metodlarında primer kısadevre gücü Sk Trafo %Uk değeri Ik değeri hesaplamalarda fonksiyonun bir parçasıdır bu değer verilmiş ise de hesapta kullanılır. Kullanılmadığını gördüğüm için de sonucun doğruluğu şüphe uyandırıyor.
Simülasyon programlarla hesap sonucunun yaklaşık doğruluğunu kontrol etme şansınız oldu mu ?

Yada konuyu uzatmadan yine tek soru sorayım 30kA yazan noktada kısadevre akımı 130kA olsaydı sonuç ne olurdu? Bu hesaplama yöntemi ile aynı sonuç çıkacağı görülmekte !

 

[CEVDET ÇALIK]

Cevdet bey bende elk mühendisiyim anlattıklarınızın hepsini biliyorum. Klasik hesaplama metodlarında primer kısadevre gücü Sk Trafo %Uk değeri Ik değeri hesaplamalarda fonksiyonun bir parçasıdır bu değer verilmiş ise de hesapta kullanılır. Kullanılmadığını gördüğüm için de sonucun doğruluğu şüphe uyandırıyor.
Simülasyon programlarla hesap sonucunun yaklaşık doğruluğunu kontrol etme şansınız oldu mu ?

Yada konuyu uzatmadan yine tek soru sorayım 30kA yazan noktada kısadevre akımı 130kA olsaydı sonuç ne olurdu? Bu hesaplama yöntemi ile aynı sonuç çıkacağı görülmekte !

Kadir bey Schneider Ecodial programı kullanarak gerektiğinde kısa devre simülasyonları yapmaktayım.

Evet haklısınız.

 

[KadirMurteza]

Kadir bey Schneider Ecodial programı kullanarak gerektiğinde kısa devre simülasyonları yapmaktayım.

Evet haklısınız.

Amacım kusur aramak kusur bulmak değil yanlış anlaşılmasın. Değerli bir insansınız güzel paylaşımlarınız var bunlar için teşekkür ederim. Yeni nesil okuduğunu gördüğünü irdelemeden alıp kullanma eğiliminde olduğu için yanlış bilgilenme olmasın diye uyarmak istedim.