Kablolarda kısa devre hesabı nasıl yapılır?

[CEVDET ÇALIK]

Kaynaklar:

İlker Canvarol’’Kısa devre kapasitesinin kablo kesit tayinine etkisi’’

Turgut Odabaşı’’İletkenlerin boyutlandırılması’’

 

[sami inci]

Sn.Çalık.Kısadevrenin şalterin çıkışından belli bir uzaklıkta ol-
ması halinde ( öyle görünüyor ) ,öylebir kısadevre akımı olma
ihtimali yok.95 mm² için,30 mt uzağında olan bir kısadevre akı-
mı 25 kA dir ( mesela ) .Hesaptaki 400 mm² baranın hangi aralık
için olması gerektiği ! konusunu aydınlatabilirmisiniz ?

 

[CEVDET ÇALIK]

Merhaba Sami Bey,

Konuyu açıklamamak adına Ecodialde bir simulasyon yaptım.

Aşağıda Ekran alıntısında sarı işaretli akım değerleri 3 faz kısa devre akınını ifade etmekte. Dikkat edilirse kısa devre akımı kaynağa yaklaştıkça kısa devre akımı büyümekte.

AA15 yükünün olduğu noktada kısa devre akımı 18,3kA iken 30metre yukarıda bulunan 250A şalterin bulunduğu noktada bu kısa devre akımı 50,9kA çıkmakta. Bu şalterin(250A) olduğu noktadan ADP panosunun 4000A ana şalteri baypas yapılarak trafo besleme uçlarından 250A şaltere 95mm2 kablo ile besleme yapılmış.

Açık tip şalterlerin kısa devre esnasında açma süreleri internet üzerinden araştırıldığında 25-50mili saniye içersinde açma yaptıkları tespit edilmektedir.

Eğer bahsi geçen 95mm2 kablo açık tip şalterin alt kısmından beslenmiş olsa idi. İlgili kablonun kısa devre süresi 25milisaniye olsa 95mm2 kablo şalter tarafından koruna bilecekti.

Fakat bu şalter baypas edilmesi sebebiyle 95mm2 kablo artık orta gerilim kesicisi tarafından beslenmekte ve koruması sağlanmakta. Bildiğim kadarıyla orta gerilim kesicilerinin açma süreleride yaklaşık 1 sn.
Bu süre 95mm2 kablo için çok uzun bir süre olması sebebiyle kısa devre akımına dayanamıyor ve yanıyor.

Formüllerden yararlanılarak yapılan hesaplamada. İlgili noktadan beslenen iletken kesitinin yaklaşık 400mm2 olması gerekmekte.(1sn süre için) kısa devre süresi ne kadar küçük olur ise kablo kesiti de o kadar küçük ola bilir.

Aşağıdaki tabloda 95mm2 kablonun 1 sn süre ile kısa devre akımına tabi olması durumunda ilgili kablonun kısa devre kapasitesinin 13,9kA olduğu görülmekte.

 

[sami inci]

Teşekkür ederim.Şimdi,soru şu .
-Böyle bir buluşa ! neden ihtiyaç duyulmuş aceba ?
-Kısadevre noktasındaki 18,3 kA lik
akım,şalterin bulunduğu noktada nasıl 50,9 kA e çıkmakta ?
-O şalter,neden 2500 kva trafonun
kısadevre akımına uygun şeçilme-
miş ( hata ) ? Seçilse,aynı durumla
karşılaşılırmıydı ?

 

[CEVDET ÇALIK]

Sami bey,

Sorunuzu aşağıda Ecodial alıntısı üzerinden cevaplamaya çalışacağım.

Trafo ile ADP panosu arasındaki mesafe 5 metre. Trafo ile Yük arasındaki mesafe ise 35m

Bildiğiniz üzere kısa devre aşağıdaki formül ile hesaplanmakta. Uzun mesafelerde empedans daha büyük olması sebebiyle en uç noktadaki kısa devre akımı küçük olurken, trafoya yakın noktalarda empedans daha küçük olmakta dolayısıyla trafoya yaklaştıkça kısa devre akım değeri de büyümekte.

Farklı bir sorunuzda ''O şalter,neden 2500 kva trafonunkısadevre akımına uygun şeçilme-miş ( hata ) '' olmuş.
Aşağıdaki Ekran alıntısında görüldüğü üzere trafonun kısa devre akımı 60,2kAimiş. İlgili panodaki ana şalterin kısa devre akımı 65kA fakat sıkıntı bu şalter baypas edilmesi.

Diğer sorunuzu da ADP panosundaki ana şalter niye baypas edilmiş diye anladım. Yangın pompalarının yangın esnasında koruma şalterlerinin termik koruma yapması istenmemekte. Yanlızca manyetik korumalı özel şalterler ile ilgili pompaların korunması talep edilmekte. Ayrıca yangın esnasında binada bulunan farklı yüklerde oluşa bilecek kısa devrelerden kaynaklı ADP panosunu besleyen ana şalterinde açmasını önlemek amacı ile yangın pompalarını besleyen şalterlerin direk olarak trafonun çıkışından beslenmesi talep edilmekte.

 

[sami inci]

Teşekkür ederim.İlk eklediğiniz re-
simde,besleme,şalterin üstünden
görünüyor.O nedenle,yanlış seçim
dedim.Yangın beslemeleri için,ter-
mik koruma yapılmadığı biliyorum.
Allahtan ! bu devrelere hemen hiç
ihtiyaç olmuyor ( duamız,olmasında ).