Kendi Tristörlü kompanzasyon sistemimizi kuralım

[erdincotenbulbul]

Sayın tossun2008
ve diğer arkadaşlar ilginiz için teşekkür ederim.
Test çalışmasını demir çelik işletmesinde yaptırmamdaki neden de dengesiz ve bol harmonikli tesisler olmasıdır. Bu tür tesislerdeki ark ocaklarının yarattığı enerji kirliliği çok büyük. Bu nedenle buralarda oluşan harmonik ve reaktif enerjiyi iyi kompanze ederseniz cihazınız her yerde sorunsuz çalışır.

Düşündüğünüz sistemde ters-paralel 2 tristör kullanıp triyak mantığına gitmenize gerek yok. Tristörlerden birini diyot seçebilirsiniz. Çünkü devreye aldığınız yük kondansatör.
Kondansatörün şarj-deşarj prensibine göre düşünebilirsiniz. Bu nedenle anahtarlama tek tristör üzerinden yapılabilmektedir.
Diğer konuya gelince anahtarlama için 0 noktasını beklemeniz gerekir fakat kondansatör şarjsız ise. Eğer kondansatörde bir miktar sarj gerilimi kaldıysa o zaman Şebeke gerilimi ile kondansatör şarj geriliminin eşit olduğu açıyı bekleyip tristörü tetiklemelisiniz. Yoksa 0 noktasını beklerken geçen saykıllar boyunca kompanze yapamazsınız. 1 aylık endeks boyunca kaybettiğiniz saykılların reaktife dönüştüğünü düşünün. Yalnızca sıfır noktasını beklerken harcanan zaman yaklaşık %5 lik reaktif kayıplara neden olmaktadır.

Şu an için bu kadar ayrıntı düşünmeniz için yeterli sanırım. Çünkü bu küçük gibi görünen ayrıntının farkına varıp çözüm yolu bulmak bile aylarımı aldı. Herhalde artık hak verirsiniz.
Bu konuda yeni çalışmaya başlayanlara tavsiyem olsun; kontrol kısmında PIC ve benzeri eleman yerine logic ve analog elemanları tercih ediniz.

 

[palles]

peki neden tristör diye inat ediyoruz güç roleleri var solid state relay diye geçiyor piyasada, ve çok büyük amperajlara kadar dayanabilen çeşitleri var. sizce bu rolelerin kullanılmama sebepleri ne olabilir piyasada herkes tristör diye tutturmuş gidiyor hiç bundan bahseden yok...

 

[erdincotenbulbul]

Sayın palles
Arkadaşların buradaki tartışma amacı pahalı olan bu Solid state roleyi kendi olanaklarımız ile yapabilirmiyiz konusudur.

Lütfen piyasa araştırması yapın "kondansatör" için kullanılabilecek 50A 1600V Solid state roleyi kaç TL den alabileceksiniz

 

[tossun2008]

peki neden tristör diye inat ediyoruz güç roleleri var solid state relay diye geçiyor piyasada, ve çok büyük amperajlara kadar dayanabilen çeşitleri var. sizce bu rolelerin kullanılmama sebepleri ne olabilir piyasada herkes tristör diye tutturmuş gidiyor hiç bundan bahseden yok...

Sn. palles;

Cehaletimi bağışlayınız lütfen ama Solid State Relay içinde ne kullanılıyor acaba açıklayabilirmisiniz lütfen.

Sn. erdincotenbulbul;
Malesef ki tristör lü static switch yapmak isterseniz mutlaka her bir fazda birbirine ters bağlı tristör kullanmak zorundasınız. Eğer tristör diod kullanırsanız bahsettiğiniz arge çalışmalarını hakikaten bizde yapmak zorunda kalırız. Biz İndüksiyon ocakları üretiyoruz. 100kW tan 8MW a kadar ve bunların tamamı tristör kontrollü doğrultucular ve invertörler var. Tristör - tristör kullanmak bana o yüzden daha mantıklı geliyor. Bundan bir kaç sene öncesine kadarda ki halen özel sipariş üzerine yaptığımız UPS ler de de SSW de tristör kullanıyoruz ve hiç bir problemimiz yok.

 

[camby]

Ben de anlamış değilim , tristör diod ikilisinin nasıl çalıştığını...

Çalışan tristör- kondansatör ikilisinde voltajın 0 geçiş noktasında tristörü kapattığımızda(daha doğrusu tekrar aktif hale getirmediğimizde) kapasite üzerinde kalan gerilim ne olur ? O da sıfır mı olur yoksa kondansatör üzerinde yük kalır da ve o yükü birdahaki tetiklemeye kadar deşarj etmek zorunda mı kalırız?

 

[tossun2008]

Ben de anlamış değilim , tristör diod ikilisinin nasıl çalıştığını...

Çalışan tristör- kondansatör ikilisinde voltajın 0 geçiş noktasında tristörü kapattığımızda(daha doğrusu tekrar aktif hale getirmediğimizde) kapasite üzerinde kalan gerilim ne olur ? O da sıfır mı olur yoksa kondansatör üzerinde yük kalır da ve o yükü birdahaki tetiklemeye kadar deşarj etmek zorunda mı kalırız?

Tabiki diod kondansatörü şarjlı tutacaktır. Hiç bir zaman çalışma geriliminin yarısından daha aşağıya boşalamıyacaktır.

 

[gunerdr]

tristörü sizin kontrolünüzde açabilirsiniz ama kapatamazsınız...

 

[tossun2008]

açmak ve kapatmak derken ne demek istediğinizi anlayamadım, eğer biraz detaylandırabilirseniz eğer daha makbule geçecektir.

 

[erdincotenbulbul]

Sayın tossun2008

Malesef ki tristör lü static switch yapmak isterseniz mutlaka her bir fazda birbirine ters bağlı tristör kullanmak zorundasınız. Eğer tristör diod kullanırsanız bahsettiğiniz arge çalışmalarını hakikaten bizde yapmak zorunda kalırız. Biz İndüksiyon ocakları üretiyoruz. 100kW tan 8MW a kadar ve bunların tamamı tristör kontrollü doğrultucular ve invertörler var. Tristör - tristör kullanmak bana o yüzden daha mantıklı geliyor. Bundan bir kaç sene öncesine kadarda ki halen özel sipariş üzerine yaptığımız UPS ler de de SSW de tristör kullanıyoruz ve hiç bir problemimiz yok.

Kısaca dilim döndüğü kadar açıklamaya çalışayım;
Kondansatörü herhangi bir rezistif veya reaktif yük gibi düşünmeyiniz. Bunun yerine AC ye bağlanan bir kondansatörü AC nin kutup değişimine bağlı olarak kutup uçları değişim gösteren bir akü gibi düşününüz.
Kondansatörler iki iletken plaka arasına bir di elektrik madde konulmuş ve elektriksel yalıtım sağlanmış elemanlardır. Bu bağlamda Kondansatörü AC şebekeye bağladığınızda şöyle olay gerçekleşir.
İlk önce pozitif alternas geldiğini düşünün. Bu sırada kondansatör şebekeden alternasın tepe noktasına gelinceye kadar süre içinde yumşak artış gösteren bir şarj akımı çeker.
Kondansatör uçları bu şebeke enerjisine göre yüklenir ve polaritelenir. Fakat kondansatörün uçları arasında yani kondansatör içinden bir akım akmaz.
Tepe değere ulaşan şebeke tekrar 0 noktasına gelirken şarj akımı bitmiştir. 0 noktasından negatif tepe noktasına giderken tekrar şarj akımı oluşur. Bu sefer oluşan şarj akımı pozitif alternasın tersi yönde olur. Bu da kondansatör uçlarındaki polaritenin değişmesine neden olur.

Bu kısa açıklamadan sonra gelelim tristör diyot ikilisine;
Ters paralel bağlanıp, triyak gibi yapılmış güç yarı iletkeninde tristörün bir tanesini diyot yaparsanız oluşan olay nedir?
Diyotun anot ucunu şebekeye katot ucunu kondansatöre gelecek şekilde bağladığınızı düşünelim:
Şebeke pozitif alternas olduğunda, kondansatör diyot üzerinden pozitif alternasın tepe değerine şarj olacaktır. Kondansatörün tristöre bağlı ucu da pozitif olacaktır.
Şebeke negatif alternasa dönüştüğünde diyot zaten ters polarize olduğundan iletime geçemez aynı anda kondansatörün ucu da pozitif oldğundan diyotun katoduna bağlı olduğu için ters yönde deşarj akımı sağlayamaz. Böylelikle kondansatörü sürekli olarak yarım alternasta şarjlı tutmuş olursunuz. Bu da size yarım alternaslık hız avantajı sağlamış olur. Böylelikle kondansatörün devreye girme süresi Max 10ms seviyesine çekilmiş olur.

Sizin sözünü ettiğiniz gibi eğer yükünüz kondansatör değilde bir endüktif bobin veya rezistif direnç olmuş olsaydı o zaman elbetteki her iki alternasıda kontrol altında tutmak zorundasınız.

Saygı ve sevgilerimle

 

[gunerdr]

kapasite kontrolü ile ilgili tetik bölgeleri, ve tristörün daimi kaldığı bölgeler