Şebeke'den çekeceği Akım önemli değil de esas 12V konfigürasyonunu çok iyi ayarlaman lazım. Allah muhafaza yanlış konfigürasyonlarda rahatlıkla yangın çıkabilir! Ben sana yapılması gerekenleri yazayım, yetersiz bulursan soru sor.
Senin sorunun cevabı; Trafon tam Yük'te yaklaşık 1A çeker, Sigorta'nın dişinin kovuğunu doldurmaz. Sigortaya bağlı çalışan bir motor vb. Alıcı yoksa B'ye çevir.
Şerit Led Aydınlatması Hangi Amaçla Kullanılacak?
-Birinci Plan Aydınlatması için mi (Örneğin: Loş Aydınlatmalı bir Kafeterya)?
-İkinci Plan Aydınlatması için mi (Örneğin: Evin Salonu'nun Alçıpan Tavan Led Havuzu [bu dekorasyona da girer])
-Dekoratif Aydınlatma için mi (Bu tip talepler Işık Akısı'nın geri planda olduğu ve yalnızca görsellik amaçlı yapılan uygulamalardır)?
Uygulama Hangi Ortam Şartlarında Yapılacak?
Temel olarak Kuru ve Nemliyer olarak iki Tip Şerit Led bulunur. Harici ve Dahili kullanım olarakta geçer. Kurudan Suya geçişte şu an için piyasada en yaygın kullanılan IP20, IP65, IP66, IP67, IP68 Koruma Sınıfları mevcuttur. IP65'in kendi içinde farklı versiyonları mevcuttur. Aşağıda
https://www.ledison-led-lights.co.uk/wp/striplights-ip-rating/ kaynağından aldığım görsel yer almaktadır.
IP Koruma Sınıflarına ait tablolar İnternet'te yeteri kadar vardır. "ip koruma sınıfları" yazarak arama yaptırınız.
Kullanım amacı ve ortamı belirlendikten sonra buna uygun Şerit Led seçilir. Seçilen Şerit Led Gücü'ne uygun Trafo belirlenir.
Şerit Led üzerindeki Güç Beyan değeri yalnızca metre başına verilen değerdir. 2m'de, 3m'de veya 5m'de ne harcadığı verilmez çünkü Tüketici'nin kaç metre uygulama yapacağını Üretici bilemez. Fakat 1 metrenin üzerine çıkıldığında Beyan Değeri de sağlıklı referans sağlayamaz. Kablo mesafesi kayıpları, Sürücü Kayıpları, Isınmadan dolayı oluşacak kayıplar vb. nedenlerden dolayı toplam metrede çıkan Gücü 5m'yi referans alarak (5m'de yaptığım AC tarafındaki ölçümleri referans aldım) kendime göre pratik bir hesap olarak 0,81'e bölüyorum. Bunun sonucunda AC tarafında harcanan Güç gerçeğe en yakın şekilde çıkıyor. Trafonun da tam yükte çalışması Üreticiler tarafından önerilmez. Trafo %30 düşük limitte çalışarak verimi artsın istiyorum. Şunun da altını kalınca çizeyim, 0,81 faktörü standart bir değer olmayıp markaya, malzemeye, Ölçü Aleti'ne, Elektrik Akımı'nın bileşenlerine göre değişlik gösterebilir.
Ayrıca uygulamadan sonra AC tarafında kaç Amper çekildiği ölçülerek Trafo değerleriyle uyumlu olup olmadığı karşılaştırılmalıdır.
Örneğin: 15m 3 Çip 5050 Şerit Led kullanacağım, bu modelin metrede 14,4W Beyan Gücü vardır.
Toplam mesafede Güç= 14,4X15=216
Gerçek Tüketim Gücü= 216/0,81=266,66 Bu rakam AC tarafında ölçü aleti ile yapılan ölçümde gerçeğe yakın değer verir.
Kullanılacak Trafo için çıkan Güç= 266,66X1,3=346,658
Kullanılacak Trafo için çıkan Akım= 346,658/12=28,88
28,88A bir Trafoya ihtiyaç vardır. Bu rakamı Katalogda yakın bir değere yuvarlayıp Trafo seçimini netleştirebiliriz. Kataloglarda 27A ve 29A Trafo mevcuttur. Ben verim farkının çok artmasını da istemiyorum, o zaman benim seçimim 27A Trafo olacaktır.
Ne Tür Şerit Ledler Tercih Edilmeli?
Markasız veya ucuz piyasa ürünlerine itibar etmeyin. Maddi-manevi kayıplara yol açabilirler. Ucuz piyasa mallarının büyük genelinde Beyan Değerleri tutarlı olmaz. Şerit üzerindeki Dirençler belirsiz aralıklarla direkt geçirebilir, Direncin direkt geçirdiği grup daha parlak ışır, bu da estetik açıdan göze hoş gözükmez, diğer taraftan o grupta normalin dört beş misli oranında ısı artışı olur. Elinizle temas edilemeyecek bir oranda ısınırlar. Bu da tesisatı ve kullanıcıların hayatını riske atar. Maddi ve manevi anlamda telafisi ağır olur. Yüzeye yapışma performansları çok düşüktür, ilave bant veya yapıştırma yöntemleri kullanmak zorunda kalırsınız. Lehim noktalarında zayıf lehimler çıkar, bu noktaların üzerinden tekrar geçmek zorunda kalırsınız. Aşırı kırılgan yapıdadırlar, hassas paketleme yapılmamış ürünler elinize hasarlı olarak ulaşır.
Ülkemizde bu işlerde uzmanlaşmış ve güvenilir markalarla çalışan firmalar vardır. İthalatçı veya İmalatçı, mümkünse uygulama da yapıyor olan firmalarla çalışmak sizi birçok anlamda garanti altına alır. Ürününü kullandığınız firmaya her konuda danışıp fikir alabilir, uygulama yapanların pratiklerinden faydalanabilirsiniz.
Şerit Led Uygulaması Nasıl Yapılmalı?
-5 metreyi geçen uygulamalar için Şerit Led 2,5m'de bir her iki ucundan beslenmeli, bu şekilde ışığın en ideal düzeyde Homojen ve Estetik Yayılımı sağlanır. 2,5m ve üzerinde Şerit Led'lerde gözle görülür Lumen kaybı ve yansıdığı yüzeylerde gölgeler oluşur. Fakat 5 metreye kadar olan ve ortadan beslemenin zor olduğu durumlarda Şerit'in her iki ucundan beslemek yeterli gelebilmektedir. Şerit Led üzerinde gelen kablolar kullanılmamalı, Lehimle çıkarılıp uygun Kesitle beslenmelidir. Şerit Led'e Kabloların lehimlendiği noktalar gerektiğinde Yalıtılmalı, Kısa-Devreye sebep vermemeli.
-Konuda uzmanlaşmış firmalar Şerit Led veya PCB Led fark etmeksizin kesinlikle Soğutucu Profil kullanılmasını vurgulamaktadır. O halde Şerit Led, Soğutucu Alüminyum Profillere uygulanmalı. Örneğin Alçıpan Havuz içine yapılacak Profilleri zemine yapıştırmaya gerek yoktur, yalnızca Şerit Led, Profil içerisine yapıştırılır, Profil için Difüzöre'de gerek yoktur, çünkü havuz içinde gözükmeyecektir. Açıktan gidecek estetik amaçlı Difüzörlü Led Profilleri için 5 metre üzerindeki mesafede eğer Kablo'yu gizleyecek bir yer yoksa Profilin altına Kablo Kanalı olarak ek bir Profil eklenebilir. Birçok Profil buna uygun dizayn edilir.
-Kablo Kesiti mesafeye göre hesaplanmalıdır. Kablolar uygulama kolaylığı bakımından NYAF Kablo seçilmeli. Kablo Kanalı olarak Alüminyum Profil kullanılacak uygulamalarda FVV Kablo kullanılabilir. Eğer ısınma yüksek olacaksa Isıya Dayanıklı Kablolar tercih edilmeli. Şerit Led'in gözükmediği uygulamalarda Profilin yanına PVC Kablo Kanalı döşenip kablo dağıtımı kolaylıkla yapılabilir. Örneğin Alçıpan Tavan Havuzu içerisine döşenmiş Profile tam bitişik Kablo Kanalı da döşenmeli, bu sayede Kablo'da eklenecek yerler saklanmış, kablo gizlenmiş, çevresel faktörlerden etkilenmemiş ve etkilememiş olacaktır. Kabloların kesici yüzeylerden geçmesi durumunda hasar alması veya kaçak yapmasını önlemek için Cam-Elyaf Makaron ya da ortama uygun bir koruyucu içine alınmalıdır.
-Trafo açıkta bırakılmamalı. Trafolar mümkün olduğunca Şerit Led'lerden uzak noktalara yerleşirilmemeli, yakın mesafelerde bulundurulmalıdır (12V'tu taşımak 220V'tu taşımaktan daha maliyetli ve zahmetlidir). Üstü açıkta olan Mutfak Dolabı'nın üzeri gibi Ahşap/MDF vb. olup aynı zamanda kişiler tarafından kullanılan alanlara yerleştirilecek Trafolar tehlikeli temasa ve bu yüzeylerin ısınmasına karşı bir muhafaza içerisine alınmalıdır (örneğin Termoplastik Buatlar, bu muhafaza kutularına havalandırma delikleri açılmalıdır). Kapalı bir alanda duracak Trafo için muhakkak havalandırma şartları sağlanmalıdır. Alçıpan Tavan gibi uygulamalarda havalandırma sorun olmaz. Metal yüzeylere veya yanıcı yüzeylere temas eden Trafo'nun bu yüzeylerden izolasyonu sağlanmalı. Örnek olarak Alçıpan Tavan içerisinde bırakılan Trafo'nun altına bir fayans parçası yerleştirilip Alçıpan'ın kağıt yüzeyi ile temas etmemesi sağlanmalıdır. Endüstriyel Trafo'ların Topraklaması kesinlikle yapılmalıdır. Trafolar ısı nem kaynaklarından uzak tutulmalıdır. Trafolar gerekirse aynı Marka ve Model olmak kaydıyla 2'ye 3'e bölünüp kullanılabilir. Bu durumda aynı Şerit Led Hatları
aynı Trafolardan Enerji almalıdır, yani Trafolar farklı mesafeleri bağımsız Beslemelidir (aksi durumda Trafo Çıkışı'nda meydana gelebilecek bir arıza diğer Trafo'yu etkileyebilir).
-Şerit Ledlerin Kontrolü Trafo 220V Girişi'nden yapılmalı. 3A üstü Yük'te 12V Çıkışı'ndan kontrol tercih edilmemeli.
-Özellikle dekorasyonun ön planda olduğu uygulamalarda Şerit Led'in direkt herhangi bir yüzeye görünür biçimde yapıştırılması estetik açıdan rahatsız edici, ucuz, amatör ve mekanı basit gösteren bir görünüm verir. Bu sorunu ortadan kaldıran Profil uygulamalarında Difüzör üzerine düşen ışıkta Ledler arası boşluğun neden olduğu gölgeler daha çok Homojenize edilmek istenirse metrede 120 Çip veya üzeri tercih edilmeli. Tek sıra dizili 120 Çip'in üzerindeki Şerit Led'lerin ısınma sorunlarının artabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Uygulamalarda En Sık Yapılan Hatalar:
-Şerit Ledlere tek bir uçtan Enerji verilmesi; bu 2,5m üzerinde Led uygulamaları için fazladan Gerilim Düşümüne neden olur, bunun sonucunda Şerit Led Enerjiyi aldığı noktadan ucuna doğru, parlaktan sönüğe doğru ışık verir.
-Şerit Led'in üzerindeki Kablo'nun Enerji Kablosu olarak kullanılması (bu kablolar çoğu kez Alüminyumdur ve genellikle 0,50mm2'nin altındadırlar); Alüminyum'un Yük Taşıma Kapasitesi hali hazırda Bakır'a göre daha düşüktür ki bakır bile olsa uzun mesafede rahatlıkla zarar görebilir.
-Şerit Ledlerin yüzeylere zımba tabancası ile çakılması; Şerit led yüzeyi aşınıp iletken yolları rahatlıkla hasar alabilir, demontaj zor olur.
-Şerit Led Enerji Girişi kablolarının zımba tabancası ile çakılması; Zımba ile çakılan Kablolarda daha çok ısınma olur, çünkü ideal Dirençte değillerdir.
-Uygun Yük'te Trafonun kullanılmaması; Trafo sık arızalanır, Şerit Ledler sık arızalanır, aşırı ısınmaya neden olur.
-Ortama göre Şerit Led seçilmemesi; Şerit Led ömrü azalır, sık arıza yapar. Örneğin uzun süre yemek buharı olan bir ortamda Dahili Şerit Led tercih etmek sık sık arızalara neden olabilir.
Şerit Ledler Çip bakımından da çok çeşitliliğe sahiptir. Biri birine göre avantajları ve dezavantajları vardır, örneğin; 2835 Çip 3528'e göre yaklaşık 3 kat daha yüksek Lumen'e sahiptir, öte yandan yaklaşık 3 kat Güç tüketimi vardır. Benim pek sıcak bakmadığım hatta kendimce tehlikeli bulduğum ve tecrübe ettiğim 2 tip Şerit Led Çipi vardır; 4014 ve 5630. Bunlar Trafonun Gücü'ne bakmaksızın yüksek Akım çeken aşırı ısınıp duman çıkartan sıkıntılı Şerit Led Modelleridir. Soğutuculu veya soğutucusuz, kullanılmasını tavsiye etmem. 4014'ü www.ledavm.com'dan almıştım, geri bildirim yaptığım halde dikkate almadılar. 5630 ise Cata'nın 8 Çip'li adıyla sattığı ürünüdür. 4014 çok kısa mesafelerde dahi ısınıp koku yaymaya başlar.
Hatalı Şerit Led Uygulaması ve Düzeltilmiş Uygulama'nın Karşılaştırılması
IP20 / Metrede 60 Adet 3528 Tek Çip Dahili Şerit Led
IP65 / Metrede 120 Adet 3528 Tek Çip Silikonlu Harici Şerit Led
IP67 / Metrede 60 Adet 5050 3 Çip Harici Silikon Kılıflı Şerit Led
IP68 / Metrede 60 Adet 5050 3 Çip Silikon-Epoksi Harici Şerit Led (Koruyucu İzolasyon Full dolgudur)
Keskin Metal Yüzeylerden Geçen Kabloların Makaronlanması
Led Profil Uygulamaları ve Homojen Işık Yayılımı
Giysi Dolabı İçine Led Profil Uygulanması
Endüstriyel Trafo